Son günlerde, doların uluslararası hakimiyetini yitirdiğine dair gündem olan iddialara uzman isimden yanıt geldi. Doların hakimiyeti sona mı erdi? Ekonomist Prof. Dr. İbrahim M. Turhan tane tane anlattı...
Ekonomist Prof. Dr. İbrahim M. Turhan, doların uluslararası hakimiyetini kaybettiği yönündeki iddialara, ABD’nin yükümlülüklerinin ve yatırım pozisyonunun sürekli artış gösterdiğini vurgulayarak yanıt verdi: “Veriler, dolar döneminin sonunun geldiğini göstermiyor.”
Bilkent Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim M. Turhan, sosyal medya hesabından uluslararası finansal piyasalarla ilgili dikkat çeken bir grafik paylaşarak, doların uluslararası hakimiyetini kaybettiği yönündeki yorumlara itiraz etti.
"VERİLER BUNU DESTEKLEMİYOR"
Paylaşılan grafikte, ABD’nin toplam uluslararası yükümlülükleri ve net uluslararası yatırım pozisyonu yıllar içinde artış göstermeye devam ediyor. Prof. Dr. Turhan, bu tabloya ilişkin şu yorumu yaptı:
"'Dolar uluslararası hakimiyetini kaybediyor, dolar döneminin sonu geldi.' Yargıya (ya da önyargıya) hatta zaman zaman temenniye dayanan bir analiz bu. Veriler bunu desteklemiyor. Dünyanın geri kalanının tuttuğu ABD yükümlülükleri ($61,5 trilyon) ve ABD’nin net uluslararası yatırım pozisyonu ($-23,6 trilyon) artmayı sürdürüyor. Buna ABD dışındaki taraflarca ihraç edilmiş USD cinsinden bilanço dışı yükümlülükler ve uluslararası döviz piyasalarındaki türev işlemler doğrudan dahil değil."
Bu açıklama, son dönemde sıkça gündeme gelen, doların rezerv para birimi olarak etkisini kaybedeceği iddialarına karşı bilimsel bir itiraz niteliği taşıyor. Prof. Dr. Turhan, mevcut verilere dayanarak doların uluslararası sistemdeki hakimiyetinin devam ettiğini savundu.
Grafikte özellikle ABD’nin yükümlülüklerinin 2023 itibarıyla 61,5 trilyon dolara ulaştığı, net uluslararası yatırım pozisyonunun ise -23,6 trilyon dolara kadar gerilediği görülüyor. Bu durum, ABD’nin ekonomik rolünü kaybetmek bir yana, uluslararası finans sistemindeki derin entegrasyonunun sürdüğünü gösteriyor.
GRAFİK ANALİZİ
Mavi Çizgi (U.S. Liabilities): Bu, ABD’nin toplam uluslararası yükümlülüklerini gösteriyor ve zaman içinde sürekli artış kaydetmiş. 2023 itibarıyla bu yükümlülükler 61,5 trilyon dolara ulaşmış görünüyor.
Kırmızı Çizgi (U.S. Net International Investment Position - NIIP): Bu, ABD’nin uluslararası yatırım pozisyonunu (yani varlıklar ve yükümlülükler arasındaki net farkı) temsil ediyor. ABD'nin NIIP değeri negatif ve 2023 itibarıyla -23,6 trilyon dolara düşmüş durumda.
