Market raflarında şeker ya bulunmuyor ya da zamlı satılıyor. En temel gıda ürününde krize karşı önlem alması gereken devlet ise krizin sorumlusu haline geldi. Kamu kuruluşu Türkşeker’in piyasaya ürün vermediği ortaya çıkarken, Şeker İş Sendikası ‘Türkşeker zam beklediği için satışı durdurdu’ açıklaması yaptı. Patates, soğan için depo basan devletin zamlı satış için stok yaptığı iddiası tepki çekti.
EKONOMİ SERVİSİ
Cumhuriyet’in kuruluş yıllarında büyütülen şeker fabrikaları, başkanlık sistemine geçiş sürecinde özelleştirildi. 15 fabrika ise Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’nin bünyesinde kaldı. Satış sonrası üretimde yaşanan sıkıntılar tartışma konusu olurken son dönemde marketlerde ürün bulunmadığına ilişkin şikayetler meseleyi ön plana çıkardı. Türkşeker ‘Arz problemi yok. Piyasada bazı firmalar fiyatları yükseltiyor’ açıklaması yaptı.
DEVLET KURUMU 'RESMİ ZAMMI BEKLEYELİM ÖYLE SATALIM' DİYOR
Şeker İş Sendikası Başkanı İsa Gök ise dikkat çeken iddiada bulundu. Gök “Özeller şekeri zamlı satıyor. Türkşeker de zarar ettiği için fazla satış yapmak istemiyor. Resmi zammı bekliyor” dedi. Tatsız tablo ‘Devlet stok mu yapıyor’ tepkisine yol açtı. Türkşeker’in özelleştirme sonrası Varlık Fonu’na devredilip denetim dışında kalması da konunun bir başka ayağını oluşturdu. Muhalefet bağımsız denetim raporlarının Meclis’e gitmediğini vurguladı.
Özelleştirme sonrası rafta şeker kalmadı
3 yıl önce görev süresi sona eren son Başbakan Yıldırım gider ayak Cumhuriyet’in ilk yıllarında kurulan şeker fabrikalarını özelleştirdi. Özelleştirmeler şeker krizine neden olurken marketler, boş olan rafların sebebinin fabrikaların satış yapmamasını öne sürdü. BİM bir haftadır fabrikaların satışı durdurduğunu belirtirken kamu kuruluşu TÜRKŞEKER ise yaptığı açıklamada iddiaları yalanlayarak ‘’Şekerde arz problemi olduğuna dair iddialar doğru değildir’’ dedi.
Kamuda özelleştirmeler hızla devam ediyor. Cumhuriyetin ilk yıllarında kurulan ve 3 yıl önce parlamenter sistemin son Başbakanı Binali Yıldırım tarafından gider ayak şeker fabrikalarının özelleştirilmesi tepkilere neden olmuştu. Kamuya ait 14 şeker fabrikası özelleştirilirken kalanlar ise Varlık Fonu’na devredildi.
Kamu şeker fabrikalarının özelleştirilmesiyle hem ekim alanında hem de üretimde düşüş yaşandı. Şeker pancarı üreticilerinin büyük bir kısmı da üretimden koparıldı. Yapılan özelleştirmeler şekerde arz sıkıntısına neden oldu. Sosyal medyada gündeme gelen ve market raflarında şeker olmadığı ya da sınırlı sayıda satıldığına dair açıklama yapan BİM, fabrikaların satışı durdurduğunu ve şeker tedarik edemediklerini öne sürmüştü. Konuya ilişkin açıklama yapan TÜRKŞEKER ise iddiaları yalanlayarak 2021-2022 üretim döneminde yaklaşık 400 bin ton şeker üretildiğini, bu miktarın kooperatif ve özel sektör fabrikalarının üretimiyle birlikte toplamda 1 milyon 150 bin ton civarında olduğunu bildirdi.
TÜRKŞEKER açıklamasında ‘’Şekerde arz problemi olduğuna dair iddialar doğru değildir. Piyasada bazı firmaların fiyatları yükselterek ürün satmalarından dolayı böyle bir ortam oluşmuştur. Türkşeker, şeker fiyatlarını belirlerken gerek vatandaşımıza uygun fiyatlara ürün sunma, gerekse sanayicimizin ham madde girdi maliyetlerini minimize etme hassasiyeti ile belirlemektedir’’ denildi. Öte yandan Varlık Fonu’na devredilen fabrikalar ise zarar etmeye devam ediyor. Varlık Fonu’na devredildikten sonra zarar eden ÇAYKUR’un yanı sıra Sayıştay raporuna göre TÜRKŞEKER’in de zararının 3 milyar TL’lik özkaynağın da üstüne çıkarak 3.6 milyar TL’ye yükseldiği belirtildi.
‘RESMİ ZAM BEKLENİYOR, SATIŞ YAPILMIYOR’
İş Sendikası Başkanı İsa Gök, ise TÜRKŞEKER’in zararına satış yapmak istemediği için resmi olarak yapılacak zammı beklediğinden dolayı satışı durdurduğunu öne sürerek “Özeller şekeri zamlı satıyor. TÜRKŞEKER zararına satış yapıyor. Onun için de fazla satış yapmak istemiyor. Pancar fiyatı ile şeker satış fiyatı arasında bir makas vardı. İki yıldır bu makas kapanıyor. Zarar ediliyor” dedi. Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez ise, ‘’Kamu fabrikalarının özelleştirilmesi ve getirilen kota en önemli sorundur. Kamu şeker fabrikaları sanayiciye yeterince ürün verememekte özel sektör ise daha yüksek fiyattan sanayiciye ürün gündeme getirmekte’’ açıklaması yaptı.
