ABD ve Çin arasındaki teknoloji çekişmesi, TikTok yasağının 75 gün ertelenmesiyle yeniden alevlendi. Trump’ın TikTok’a ilişkin aldığı karar, iki ülke arasındaki gerginliği artırırken, Çin merkezli uygulamalara karşı uygulanan yasaklar ve yerli teknoloji politikaları dikkat çekti. TikTok’un geleceği belirsizliğini korurken, ABD’deki kullanıcılar Çinli alternatiflere yöneliyor. Çin’de ise ABD merkezli sosyal medya platformlarına erişim engelleniyor.
ABD ile Çin arasındaki teknoloji çekişmesi, 19 Ocak'ta TikTok’un erişime açılmasının ardından yeniden gündeme geldi. TikTok, kısa bir süreliğine erişime kapandıktan sonra aynı gün içinde tekrar açıldı ve ABD Başkanı Donald Trump, TikTok yasağını 75 gün ertelemeye karar verdi. Bu karar, Çin menşeli uygulamalarla ilgili devam eden tartışmaların bir parçası olarak, iki ülke arasındaki gerilimin teknoloji alanındaki önemli bir ayağını oluşturdu.
TİKTO'UN GELECEĞİ BELİRSİZ
ABD'de 170 milyonun üzerinde kullanıcısı bulunan TikTok’un geleceği hakkındaki belirsizlik sürerken, bazı Amerikalı kullanıcılar geçen haftadan itibaren Çinli bir rakip uygulama olan RedNote’a geçmeye başladı. Bu gelişmeler, TikTok’un ABD’de yasaklanıp yasaklanmayacağına ilişkin sürecin henüz sonlanmadığını gösteriyor.
TEKNOLOJİK GELİŞMELER SİYASETE YANSIDI
Teknoloji alanındaki bu çekişmeler, ABD ve Çin arasındaki daha geniş kapsamlı siyasi gerginliklerin bir yansıması. İki ülke arasında yaşanan ticaret savaşının teknoloji boyutuna ise, Trump’ın başkanlık döneminde özellikle çip ve telekomünikasyon şirketlerine yönelik uygulanan kısıtlamalarla bir ivme kazandı.
TRUMP TİCARET SAVAŞINI BAŞLATTI
Trump, Çin'den ithal edilen güneş panelleri ve alüminyum gibi ürünlere yönelik gümrük vergilerini artırarak ticaret savaşını başlattı. Ancak, bu gerginlik kısa süre içinde Çin’in teknoloji devi Huawei’ye yönelik kısıtlamalarla teknoloji savaşına dönüştü. Huawei’ye yönelik yasaklar, Çin’in 5G teknolojisi ve diğer telekomünikasyon altyapıları ile ilgili yatırımlarını hedef aldı. Trump, Huawei’nin ABD teknoloji şirketlerinden bile ürün almasını engellemek amacıyla çip üretimi ekipmanlarının Çin’e satışını kısıtladı. Ayrıca, ABD hükümeti birçok Çinli teknoloji firmasına ambargo uygulayarak, bunların gelişmiş teknolojilere erişimini sınırlamayı amaçladı.
Biden dönemiyle birlikte bu teknoloji çekişmesi devam etti. Biden yönetimi, yerli çip üretimini teşvik etmek amacıyla "Çip ve Bilim Yasası"nı 2022 yılında imzaladı. Bu yasa, ABD’nin yarı iletken üretim kapasitesini artırmayı ve bu alandaki bağımlılığı azaltmayı hedefliyor. 52 milyar dolarlık bir kaynak sağlanarak, yerli çip üreticilerinin desteklenmesi planlanıyor.
ÇİN'İN DİJİTAL MÜCADELESİ
Öte yandan, Çin’de de benzer bir dijital mücadele yaşanıyor. Çin hükümeti, ABD merkezli sosyal medya platformlarına erişimi engelleyerek, dijital alanı yerli firmaların elinde tutmayı amaçlıyor. Google, YouTube, WhatsApp, Instagram, X ve Facebook gibi popüler ABD merkezli platformlara Çin'den erişim sağlanamıyor. Bu yasaklar, Çin’in dijital bağımsızlığını artırma ve kendi platformlarının gelişimini destekleme amacını taşıyor.
Elon Musk, TikTok’un ABD’de serbestçe erişime açılmasına karşılık X’in (eski adıyla Twitter) Çin’de yasaklanmasını dengesiz bir durum olarak nitelendirdi. Musk, bu durumu ifade özgürlüğüne aykırı olarak değerlendirdi ve TikTok’un ABD’de faaliyet göstermesine izin verilirken, X’in Çin’de engellenmesinin adaletsiz olduğunu belirtti. Bu yorum, ABD ve Çin arasındaki dijital alanındaki eşitsizlikleri vurgularken, teknoloji savaşının sadece ticaretle sınırlı kalmadığını, aynı zamanda dijital özgürlükler ve devlet müdahalesi gibi önemli konuları da gündeme taşıdığını gösteriyor.
Tüm bu gelişmeler, Çin ve ABD arasındaki teknoloji mücadelesinin ne kadar karmaşık ve çok boyutlu bir hal aldığını gözler önüne seriyor. Gelecekte her iki ülkenin de teknoloji politikalarını şekillendirecek olan bu rekabet, küresel ticaret ve dijital ekonomi üzerinde derin etkiler yaratmaya devam edecektir.
