Küresel ısınmanın neden olduğu iklim krizi, dünya genelinde ortalama hava sıcaklığının yükselmesine ve yağışların azalmasına yol açıyor. Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) sadece Avrupa genelinde aşırı sıcaklardan dolayı bir yılda ölen insan sayısı rapor şaşkınlık uyandırdı. İşte detaylar...
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), aşırı sıcakların Avrupa'da yılda 175 binden fazla insanın ölümüne neden olduğunu açıkladı. Küresel olarak, 2000 ile 2019 yılları arasında her yıl yaklaşık 489.000 sıcaklığa bağlı ölüm gerçekleştiği bildirildi. Dünya üzerinde en hızlı ısınan kıta olan Avrupa, küresel ölümlerin büyük bir kısmını oluşturuyor.
Birleşmiş Milletler (BM) ajansının endişe verici istatistiği, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in aşırı sıcaklarla ilgili eylem çağrısından günler sonra geldi.
Rekor sıcakların ardından 25 Temmuz 2024 tarihinde yaptığı açıklamada Antonio Guterres, "Milyarlarca insan aşırı sıcak dalgasıyla karşı karşıya - sıcaklıklar dünya genelinde 50 santigrat dereceyi aşıyor [...] kaynamaya ramak kaldı" dedi.
"Aşırı sıcaklar yeni sorunumuz" diye ekledi ve bunun nedeni olarak 'fosil yakıt kaynaklı, insan kaynaklı iklim değişikliğini' işaret etti. "Ancak iyi haber şu ki, hayat kurtarabilir ve etkisini sınırlayabiliriz" diyerek dört kritik alanda çözüm önerileri sundu.
SICAKLAR İNSANLARI NASIL ETKİLİYOR?
Euronews'te yer alan habere göre, Avrupa'da sıcaklıklar küresel ortalamanın yaklaşık iki katı oranında artıyor.
DSÖ Avrupa Bölge Direktörü Dr. Hans Henri P. Kluge, "Kıta genelindeki 53 üye ülkede insanlar büyük bedeller ödüyor" dedi.
Her yıl aşırı sıcaklardan ölen yaklaşık 489.000 kişinin yüzde 36'sı, yani yaklaşık 176.040 kişi Avrupa'da yaşıyor.
Avrupa'da kayıtlara geçen en sıcak üç yılın tamamı 2020'den bu yana, en sıcak 10 yıl ise 2007'den bu yana yaşandı. Son 20 yılda sıcaklığa bağlı ölümlerde yüzde 30'luk bir artış yaşanırken, ölümler neredeyse tüm ülkelerde artış gösterdi.
Avrupa'da iklim kaynaklı ölümlerin önde gelen nedeni ise ısı stresi olarak belirtildi.
Dr. Hans Henri P. Kluge, aşırı sıcakların kardiyovasküler, solunum ve serebrovasküler hastalıklar, ruh sağlığı ve diyabetle ilgili durumlar dahil olmak üzere kronik rahatsızlıkları daha da kötüleştirdiğini belirtiyor.
Aşırı sıcaklar özellikle yalnız yaşayan yaşlılar için bir sorun teşkil ediyor. Ayrıca hamile kadınlar üzerinde zorluk yaratıyor.
KENDİMİZİ AŞIRI SICAKLARDAN NASIL KORUYABİLİRİZ?
Dr. Hans Henri P. Kluge, "Gerçek şu ki, sıcak havanın sağlık üzerindeki olumsuz etkileri iyi halk sağlığı uygulamalarıyla büyük ölçüde önlenebilir" dedi.
Ulusal düzeyde, 20'den fazla Avrupa ülkesi, vatandaşlarının iklim değişikliğinin bu ölümcül yönüne uyum sağlamalarına yardımcı olmak için sıcak sağlık eylem planlarına sahip.
Ancak DSÖ, toplumları korumak için daha fazlasının yapılması gerektiği konusunda uyarıyor. Almanya'nın Bonn kentindeki Avrupa Çevre ve Sağlık Merkezi'nden sağlık ajansı, hükümetlerin hazırlanmasına yardımcı olmak için güncellenmiş bir eylem planı kılavuzu geliştirmekte.
Ancak kendinize ve sevdiklerinize dikkat etmek için yapabileceğiniz pek çok kişisel eylem planı da var. DSÖ'nün #serinkal kampanyası dört temel öneriyi içeriyor.
Sıcaktan uzak durun: Günün en sıcak saatlerinde dışarı çıkmaktan ve yorucu aktiviteler yapmaktan kaçının. Gölgede kalın ve çocukları veya hayvanları park halindeki araçlarda bırakmayın. Eğer mümkünse, günün 2-3 saatini süpermarket veya sinema gibi serin bir yerde geçirin.
Evinizi serin tutun: Panjur veya kepenk kullanarak gün boyunca evinizin içindeki ısı yükünü azaltın.
Vücudunuzu serin tutun: Hafif, bol giysiler ve ince nevresimler kullanın, soğuk duş almaya özen gösterin ve vücut üzerindeki dehidrasyon etkileri nedeniyle şekerli, alkollü veya kafeinli içeceklerden kaçınarak düzenli olarak su için.
Kendinize ve çevrenizdekilere dikkat edin: Ailenizi, arkadaşlarınızı ve komşularınızı, özellikle de zamanlarının çoğunu yalnız geçiren yaşlıları kontrol edin.
DÜNYA İNSANLARI SICAKLIĞA BAĞLI ÖLÜMLERDEN NASIL KURTARABİLİR?
BM Başkanı geçen hafta New York'ta yaptığı konuşmada dört kritik eylem alanının ana hatlarını çizdi.
İlk sırada ihtiyaç sahiplerinin bakımı geliyor. Antonio Guterres düşük karbonlu klimalara erişimin büyük ölçüde arttırılması da dahil olmak üzere bazı dengeleyici çözümler önerdi.Erken uyarı sistemlerinin de yaygınlaştırılması gerektiğini söyleyen Antonio Guterres, "Gelişmiş ülkeler, gelişmekte olan ülkelerin vatandaşlarını dayanılmaz sıcaklıklardan korumalarına yardımcı olmak için adaptasyon finansmanı sözlerini yerine getirmelidir" ifadelerini kullandı.
Antonio Guterres'in eylem çağrısındaki ikinci madde ise işçilerin korunmasının artırılması.
Antonio Guterres, "Avrupa ve Orta Asya bölgesi aşırı sıcaklara maruz kalan işgücünün en hızlı arttığı bölgedir" dedi.
Aşırı sıcakların dünya çapında yaklaşık 23 milyon iş kazasına neden olduğu düşünüldüğünde, insan haklarına dayanan yasa ve yönetmeliklerin güncellenmesi ve uygulanması büyük önem taşımakta.
Bununla bağlantılı olarak, ekonomilerin ve toplumların dayanıklılığının arttırılması BM başkanının gündeminde üçüncü sırada yer aldı. Ekonomileri 'ısıya dayanıklı' hale getirmek için bilim ve verileri kullanan özel sağlık eylem planlarının çözümün bir parçası olduğunu söyledi.
Ve son olarak, ana ilkeyi 'küresel sıcaklık artışını 1.5 santigrat derece ile sınırlamak' olarak özetledi. "Tüm bu belirtilerle [kuraklıklar, orman yangınları, yükselen deniz seviyeleri] başa çıkmak için hastalıkla mücadele etmemiz gerekiyor. Hastalık, fosil yakıtlara olan bağımlılıktır, iklim eylemsizliğidir" dedi.
Dünyanın en zengin ülkelerinden bazılarında fosil yakıtların yaygınlaştırılması çağrısında bulundu ve tüm ulusları önümüzdeki yıla kadar 1.5 santigrat derece hedefinin altında kalmaya, bu planla uyumlu ulusal iklim eylem planlarını sunmaya çağırdı.
