İsrail’in Suriye’ye yönelik son askeri hamleleri ve Cebeli sŞeyh'e bayrak dikmesi, "Büyük İsrail" projesini yeniden tartışmaya açtı. Tarihi, dini ve siyasi boyutlarıyla şekillenen bu kavram, sadece radikal bir hayal mi, yoksa adım adım uygulamaya konulan stratejik bir plan mı? Bölgedeki askeri genişleme, dini Siyonistlerin ideolojik hedefleriyle birleşerek İsrail’in sınırlarını genişletme iddiasını yeniden gündeme taşıyor.
ABD merkezli "Mondoweiss" haber sitesinde Filistinli gazeteci ve yazar Kassam Meadi, aşırı sağcı Yahudiler ve "dini Siyonizm" bağlamında "Büyük İsrail" kavramını inceleyen bir makale yayımladı. Meadi, bu kavramın yüzyıllar boyunca nasıl şekillendiğini ve Arap-İsrail çatışmasındaki güncel gelişmelerle nasıl yeniden gündeme geldiğini analiz etti.
Meadi, “Büyük İsrail” projesinin bir zamanlar sadece aşırı sağcı Siyonistlerin hayali olarak görüldüğünü ancak son yıllardaki gelişmelerle bu hedefin gerçekleşmeye daha yakın olduğunu belirtti. İsrail’in son dönemde Suriye, Lübnan ve Gazze’deki askeri eylemlerinin bu vizyonu güçlendirdiğine dikkat çekti.
BÜYÜK İSRAİL NEDİR?
“Büyük İsrail” terimi, Yahudilere İncil’de vaat edildiği iddia edilen geniş toprakları ifade ediyor. Tevrat’taki Tanrı’nın Hz. İbrahim’e “Nil Nehri’nden Fırat’a kadar” vaat ettiği topraklar bu kavramın temelini oluşturuyor. 1917’deki Balfour Deklarasyonu’nda İngiltere, Filistin’de “Yahudi halkı için ulusal bir yurt” sözü verdiğinde, Ürdün Nehri’nin doğusunu da içeren geniş bir coğrafya kast ediliyordu.
Siyasi Boyut
İsrail, 1948’de kurulduğunda “Büyük İsrail” resmi söyleme dâhil edilmedi ancak 1967 Savaşı sonrası Batı Şeria, Gazze, Golan Tepeleri ve Sina Yarımadası’nı işgal ederek sınırlarını genişletti. 1980’lerde Doğu Kudüs ve Golan’ı resmen ilhak etti.
Bu dönemde dini Siyonist hareketler güç kazandı. “Mesihçi” bir anlayışa dayanan bu hareketler, İsrail’in genişlemesini ilahi bir görev olarak gördü ve işgal altındaki Batı Şeria’da yerleşim faaliyetlerini hızlandırdı.
GÜNCEL GELİŞMELER
İsrail’in son yıllarda Batı Şeria ve Gazze’ye yönelik genişleme çağrıları, 2018’de çıkarılan Yahudi Ulus Devleti Yasası ve Şubat 2024’te Filistin Devleti’nin reddedilmesi, “Büyük İsrail” vizyonunu siyasi bir gerçekliğe dönüştürdü.
Gazze’deki katliamlar ve Suriye’ye yönelik askeri operasyonlar, bu ideolojiyi daha da ileri taşıdı. İsrail ordusunun Suriye’ye 23 kilometre kadar ilerlemesi ve Şeyh Dağı’na İsrail bayrağı dikmesi, dini Siyonistlerin bölgesel genişleme söylemini daha da güçlendirdi.
