Kadın, çocuk 8 binden fazla insanın katledildiği Srebrenitsa vahşeti için BM’de yapılan oylamada 11 Temmuz ‘Soykırımı Anma Günü’ olarak kabul edildi. Ancak Azerbaycan, Kırgızistan gibi ülkeler oylamaya bile katılmadı. Utandıran tutumun ardında ‘Rusya’yla ilişkilerimiz bozulmasın’ kaygısının yattığı vurgulandı. Günlük siyasi çıkarların insanlık onuruna ağır basması vicdanları kanattı.
84 ÜLKE ‘SOYKIRIM’ DEDİ 68 ÜLKE ‘ÇEKİMSER’
Nazi döneminden beri Avrupa’daki en büyük katliam olarak anılan Srebrenitsa, 2007’de Uluslararası Adalet Divanı’nda ‘soykırım’ olarak tescillendi. 8 bin insanın katledildiği vahşet için Almanya ve Ruanda, Birleşmiş Milletler’de ‘11 Temmuz Soykırımı Anma Günü olarak ilan edilsin’ önergesi verdi. Türkiye’nin de eş sunucusu olduğu tasarı, 193 üyeli Genel Kurul’da 84 ‘Evet’ oyuyla kabul edildi. 68 ülke ‘çekimser’ kalırken 19 başkent ‘Hayır’ dedi.
TARİHİ KARAR KARŞISINDA TARİHİ BİR AYIP
Karar Balkan başkentlerinde memnuniyetle karşılandı. Kosova Cumhurbaşkanı “Gelecek nesillere ders alma şansı verildi” dedi. İnsanlık suçu karşısında ‘Evet’ diyemeyen başkentler ise dikkat çekti. Azerbaycan, Kırgızistan, Fas oylamaya katılmazken Kazakistan ve BAE çekimser kaldı, Suriye ret oyu verdi. Utanç tablosunda Rusya’yla ilişkilerin bozulmamasına dönük yaklaşım etkili oldu. Vicdanların sesini bastıran tavır büyük tepki çekti.
UTANDIRAN SESSİZLİK
11 Temmuz artık tüm dünyada “Srebrenitsa Soykırımı’nı Anma Günü”... BM Genel Kurulu’nda yapılan oylamada 193 ülkeden 84’ü ‘evet’ dedi. Azerbaycan, Kırgızistan gibi kardeş ülkelerin oylamaya bile katılmaması Rus etkisine bağlandı. Siyasi çıkarları uğruna aralarında Kazakistan ve BAE’nin bulunduğu 68 ülkenin çekimser kalması, vicdanları yaraladı.
Avrupa’nın ortasında bütün dünyanın gözü önünde yaşanan vahşet, 11 Temmuz 1995’te Srebrenitsa’da yaşandı. Bölgenin Ratko Mladic komutasındaki Sırp birliklerince işgal edilmesinin hemen ardından BM bünyesindeki Hollandalı askerlere sığınan sivil Boşnaklar, düşmana teslim edildi. Sırplar, en az 8 bin 372 Boşnak erkeği ormanlık bölge, fabrikalar ve depolarda öldürdü, katledilenler toplu mezarlara gömüldü. Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı, 2007’deki kararında, Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesinden (ICTY) gelen kanıtlar doğrultusunda, Srebrenitsa ve civarında yaşananları “soykırım” olarak nitelendirdi. Şu ana kadar soykırımda hayatını kaybedenlerden kimlik tespiti yapılamayan ve cenazesine ulaşılamayan 1600’den fazla kişi bulunuyor.
Potoçari Anıt Mezarlığı’nda soykırımda katledilen 6 bin 751 kurban toprağa verildi. Cenazesine ulaşılamayan 1600’den fazla kişi bulunuyor
SIRPLAR AĞLIYOR
Önceki gün Srebrenista gündemiyle toplanan Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, tarihî bir karara imza attı. Almanya ve Ruanda tarafından Genel Kurul’a 11 Temmuz’un “Srebrenitsa Soykırımı’nı Anma Günü” ilan edilmesi istenilen karar tasarısı sunuldu. Türkiye’nin yanı sıra 40’tan fazla ülkenin eş sunucusu olduğu tasarı, 193 üyeden 84’ünün ‘evet’ oyu kullanmasıyla kabul edildi. Tasarı, 68 “çekimser” ve 19 “hayır” oyu aldı. Azerbaycan, Kırgızistan, Fas oylamaya katılmadı. Kazakistan ve Birleşik Arap Emirlikleri çekimser kaldı; Suriye “ret” oyu verdi. Kardeş ülkelerin siyasi çıkarları uğruna utanç tablosunda yer alması, “Tasarıya karşı çıkan Rusya’yla ilişkilerin bozulmamasına dönük yaklaşım” şeklinde değerlendirilerek eleştirildi. Oylama öncesinde söz alan Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, tasarıya “Çok siyasi” tepkisini göstererek “Olaya ilişkin suçlular bireysel olarak cezalandırıldı. Ne Bosna-Hersek ne de bölgedeki istikrar ve birliğe katkı sağlamayacak. Aksine bölünmüşlükleri artıracak. Sırp halkını damgalamak isteyenler, asla başaramayacak. Almanya desteklemeyen ülkeleri tehdit etti. Bunlar mı Avrupa’nın değerleri?” sorusunu yöneltti.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic, tasarı kabul edilince adeta yıkıldı
NE ANLAMA GELİYOR?
Kararda Srebrenitsa Soykırımı’nın inkarı ile insanlığa karşı suç, soykırım ve savaş suçlularının yüceltilmesi kınandı; katliamın henüz yargılanmamış sorumlularının kovuşturulmasına devam edilmesi çağrısında bulunuldu. BM Genel Kurulu’nda her ülkenin bir oy hakkı var. Güvenlik Konseyinin aksine hiçbir ülkenin veto hakkı yok. Bağlayıcılığı olmasa da Genel Kurul kararlarının siyasi ağırlığı bulunuyor ve uluslararası topluma güçlü mesaj veriyor.
BALKANLAR MEMNUN
Tasarısının kabulü Bosna Hersek başta olmak üzere Balkan ülkelerinde sevinçle karşılandı. Oylamayı Saraybosna’daki Srebrenitsa Anneleri Derneği üyeleri canlı yayında takip etti. Bosna Hersek Dışişleri Bakanı Elmedin Konakovic, aleyhte oy kullanan 19 ülkenin tamamına protesto notası göndereceklerini açıkladı. Slovenya, Hırvatistan, Kosova ve Arnavutluk, duydukları memnuniyeti dile getirdi.
