Çılgın projelerden Kızılırmak da nasibini alacak

[Karar]

Sivas Belediye Başkanı Sami Aydın, yaptığı açıklamada, Sivas topraklarından doğan Kızılırmak'ın Türkiye'nin önemli bir nehri olduğunu söyledi.

Kent merkezi ve Cumhuriyet Üniversitesi arasında kalan bölgenin cazibe merkezi olacak konumda yer aldığını belirten Aydın, bu kapsamda yaklaşık 8,5 kilometrelik alanda Kızılırmak Projesi'ni uygulayacaklarını dile getirdi.

Kızılırmak Porsuk Çayına mı benzeyecek?

Bu proje kısmen Porsuk Çayı'na benziyor mu? Evet Eskişehir'de Porsuk Çayı üzerinde kurulmuş, Kızılırmak'ta kurulması planlanan projeye benzer bir yerleşke var.
Porsuk Çayı üzerindeki kafeler, restoranlar, parklar ve tekne turları düzenleyen firmalarla Eskişehir'in önemli yaşam ve eğlence alanlarından biri.

Ayrıca Eskişehir öğrenci ve kültür şehri olması nedeniyle Porsuk Çayı üzerindeki restoranlar, kafeler, ve tekne turlarına ilgi yoğun. Porsuk Çayı şehrin önemli istihdam alanlarından da bir tanesi.Sıcak günlerde Eskişehirlilerin yoğun olarak ziyaret ettiği, zaman geçirdiği bir yer.

Bilinçsizce kaybedilen akarsularımızdan sadece biri

Günlük olarak sürekli aktif bir şekilde kullanılan Porsuk Çayı bilinçsiz kullanımdan nasibini almış ve hala almaya devam eden çaylarımızdan, derelerimizden, ırmaklarımızdan sadece biri.

Geçtiğimiz yıllarda Organize Sanayi bölgesinin kirlettiği çayla ilgili Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Arıtma Tesisi görevlileri, yaptıkları ölçümle ilgili olarak şu açıklamayı yapmıştı:

“Fabrikaların atıklarını boşalttığı DSİ kanalındaki suyla çiftçiler tarlalarınını suluyor. Ayrıca bu kanal ileride Porsuk Çayı ile birleşiyor ve Alpu ovasının sulanmasını sağlıyor. 31 Aralık 2004 yılında yayınlanan su kirliliği yönetmeliine göre, Eskişehir Organize Sanayi Bölgesi’ndeki fabrikaların 2 yıl içerisinde arıtma tesislerini tamamlamaları gerekiyordu. Şu anda atıklar, kanalizasyon borusuyla DSİ kanalına veriliyor.

Direkt olarak atığı suya vermişler

İçerisinde kimyevi boya olduğunu sandığımız atığın, hangi fabrika tarafından verildiğini bilemiyoruz. Fabrikalar ön arıtmalarını çalıştırmayıp, direkt olarak atığı suya vermişler. Çoğu fabrika maliyetten dolayı ön arıtmalarını çalıştırmıyor.”

Bir dönem sık sık Organize Sanayi bölgesinin atıklarıyla kirlenmesiyle gündeme gelen Porsuk Çayı'nı sadece sanayi atıkları değil çayı ziyarete gelen vatandaşlar da yoğun şekilde kirletiyor. Su seviyesinin arttığı şubat ayında, baraj kapaklarının açılmasıyla su seviyesi düşürülmüştü.

Su seviyesinde oluşan gözle görülür azalma sonucu ortaya çıkan görüntüler görenleri şaşırtmıştı.

Baraj kapaklarının açılması sonucu ortaya Çıkan Porsuk Çayı'ndaki kirlilik

Aralarında, bebek yürüteci, hayvan ölüsü, araç lastiği, bisiklet, bıçak, alkol şişeleri ve sandalyeninde bulunduğu atıklar, suların çekilmesi ile ortaya çıkmış. Vatandaşlar, çay içinde alkol ve pet şişelerine aşina olduklarını, ancak bebek yürüteci ve bisikleti gördüklerinde inanamadıklarını söylemişlerdi.
Porsuk Çayı Sakarya Irmağı'nın en uzun (448 km) kolu.

Porsuk Çayı'nın üzerinde bir de Porsuk Barajı bulunuyor. Baraj Porsuk Çayı üzerinde, sulama, taşkın kontrolü ve içme suyu temini amacı ile 1966 - 1972 yılları arasında inşa edilmiş. Sanayi atıklarıyla ve vatandaşın bilinçsiz kullanımıyla kirlenen çay her ne kadar sulama ve içme suyu ihtiyacını gidersin diye yapılmış olsada amaç hasıl olamamıştır.

Durum böyle iken akla gelen soru şu: Bizler sanayi atıkları ve çöplerle kirlenmiş bir suyu nasıl içelim ya da sulamada nasıl kullanalım?

Hayra alamet olmayan senaryo

Şimdi Kızılırmak'a gelelim, Kızılırmak önemli tatlı su kaynaklarımızdan biri ayrıca en uzun akarsuyumuz. Üzerinden geçtiği kilometrelerce alana hayat veren Kızılırmak sonu pek hayra alamet olmayan bir senaryonun içinde.

 Kızılırmak Havza'sı kuş cenneti. Kızılırmak Havzası Türkiye'de en çok kuş türünü barındıran alan

Kızılırmak geçtiğimiz yıllarda Ankara'nın içme suyu ihtiyacını karşılaması projeleriyle de uzun süre gündeme gelmişti. Ayrıca akarsu sadece Ankara'nın değil bir çok şehrin de içme suyu ihtiyacını karşılıyor.Kızılırmak'a yapılması planlanan projeye bakacak olursak kafeler, restoranlar, konaklama tesisleri, bu tesislere uzanacak yollar bu yollara düşecek arabalar vs. aklımızda yığınla soru işaretleri yaratıyor.

Doğduğu noktadan itibaren kirlenecek

Projenin Kızılırmak'ın doğduğu Sivas topraklarında yapılacak olması da akarsuyun doğduğu noktadan itibaren kirlenmesi tehlikesini gündeme getiriyor. Yoğun şekilde kullanılacak olan Kızılırmak'ın akibeti bir kaç yıl içinde Porsuk Çayı örneğine dönüşebilir.

Deniz, ırmak, göl, sazlık, bataklık, çayır, mera, orman, kumul ve tarım alanları gibi farklı ekolojik karakterlerdeki habitatların bir arada bulunması, besin maddelerince zenginlik ve uygun iklim koşulları Delta’nın eşine az rastlanır öçlüde biyolojik çeşitliliğe sahip olmasını sağlamıştır.

Kızılırmak Deltası, Kızılırmak Nehri’nin taşıdığı alüvyonların oluşturduğu Türkiye’nin en büyük deltalardan birisidir.

Türkiye'nin en çok kuş türü bulunduran alanı

Kızılırmak Deltası’nda ise 341 kuş türü tespit edilmiştir. Bu sayı, % 73’lük oranla Türkiye’nin en çok kuş türü tespit edilmiş alanıdır.

Kızılırmak Deltası’nda ise 341 kuş türü tespit edilmiştir. Bu sayı, % 73’lük oranla Türkiye’nin en çok kuş türü tespit edilmiş alanıdır. Küresel ölçekte nesli tehlike altında olan kuş türlerinden 10 tanesi deltada bulunmaktadır.Kızılırmak Deltası, tarımsal potansiyel bakımından Türkiye’nin en zengin ovalarından birisidir.

Deltada, buğday, mısır, pirinç, ayçiçeği, şeker pancarı, tütün ve kışlık sebze yetiştiriciliği yapılmaktadır. Giderek artan çeltik tarlaları, özel koruma alanı sınırları içinde de bulunur. Tarlaların arasında öbek öbek ormanlık alanlar kalmıştır. Aklımıza gelen en önemli sorulardan biri proje bu özel dokuyu bozar mı? Yahut Kızılırmak bu tehlikelerden nasıl korunacaktır.

Kızılırmak Havza'sı Kuş Cenneti'nde yaşayan kuş türlerinden biri

Ayrıca yapılacak olan kamulaştırmaların imara açılacak olan arazilerin, kafeler, restoranlar ve sosyal tesislerin inşasının çevrede araç trafiği ve nüfus artışının Kızılırmak'ta neleri değiştireceğinin de düşünülmesi gerekir. Bölgede yaşayan, nesli tükenmekte olan kuş türlerinin ve tarımın projeden nasıl etkilenececeği göz önünde tutulmalıdır.

Doğanın da kanunları var

Trabzon Uzungöl'e tepeden bir bakış

Eğer doğanın gücünden ve güzelliklerinden haz almak istiyorsak bunu biraz zahmete girip doğanın kendi kanunları içinde yapmak zorundayız. Tıpkı Karadeniz'de yapılacak olan ''Yeşil Yol'' projesi gibi doğal alanları imara, araç trafiğine ve yoğun insan kullanımına bilinçsizce açmak bu alanların yok olmasına start vermektir.

Trabzon Uzungöl'de yıllar içinde yapılaşma

Şehirlerden,betonlardan,asfaltlardan,kafelerden kaçmak için yeni betonlar, kafeler, asfaltlar inşa etmek insanağlığın ironisidir.

Çalışmalar başladı

Projenin ırmağın her iki yakasında 6 milyon metrekare alanı kapsayacağını dile getiren Sivas Belediye Başkanı Sami Aydın, imar sürecinin sonuçlandığını aktararak, "Irmağın her iki yakasında sahil yollarıyla ilgili çalışmalarımız başladı, altyapıyla ilgili çalışmalar yürütüyoruz" dedi.

Aydın, bölgenin önemli bir kısmının özel mülkiyette olduğunu ve mülkiyet problemlerini çözmeye başladıklarını belirterek, şunları kaydetti:

"Uzun vadeli bir proje, etap etap ilerliyoruz. Kamulaştırma, altyapı, yollar ve peyzaj şeklinde çalışmalar devam edecek. Kızılırmak Projesi, kapsamlı bir proje. İçerisinde çok sayıda farklı aktivitelerin olacağı büyük bir proje.

Sosyal, spor ve kültürel alanlar, hizmet sektörüne ve turizme yönelik birçok projeyi içerisinde barındıran Türkiye ölçeğinde büyük diyebileceğimiz bir proje. İnşallah, tamamlandığı zaman Sivas'a çok büyük değer katacağını düşündüğümüz bir çalışma olacak. Biz bu projeyle aynı zamanda su kültürünü de ön plana çıkartmayı hedefliyoruz.

Su, insana rahatlık ve ferahlık veren bir unsur. Bunu yeşille ve sosyal alanlarla bütünleştirdiğimiz zaman şehre apayrı bir değer ve cazibe katacak bir proje."

     
Kızılırmak'ta 2 metre 67 santim uzunluğundaki balığı yakalamak için 40 dakika mücadele eden Dino ve Dario Ferrari isimli ikiz kardeşler, poz verdikten sonra balığı nehre bıraktılar.

Projenin maliyetinin belediye imkanlarını aştığını ve bu yüzden hükümetten destek talebinde bulunduklarını söyleyen Aydın, Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun projeye destek vereceğini müjdelediğini aktardı. Aydın, hükümet kurulduktan sonra projede çalışmaların daha hızlanacağını belirtti.

Alt yapısı 60 milyon maliyetinde

Belediye Başkanı Sami Aydın, projenin sadece altyapı çalışmalarının 50-60 milyon arasında maliyeti olduğuna dikkati çekti.

Altyapı çalışmalarının ardından peyzaj çalışmalarına başlanacağını ifade eden Aydın, 2019 yılı öncesinde projenin bir etabını belediye imkanlarıyla yapmayı planladıklarını kaydetti.

Maliyeti bir milyar liraya çıkabilir

Sami Aydın, hükümetin projeye katkısıyla çalışmaların hızlanabileceğine işaret ederek, şöyle konuştu:
"Proje için 500 milyon lira civarında bir maliyet öngörüyoruz ama bu 1 milyar liraya kadar çıkabilir. Tek proje olarak kabul ettiğiniz zaman Sivas ölçeğinde kentin en büyük projesi diyebiliriz.

Alan içerisinde kesinlikle sivil mimari olmayacak ama hizmet ve turizm sektörüne yönelik konaklama alanları, restoranlar, kafeler, spor ve oyun alanları, her kesime hitap edecek kültürel alanlar başta olmak üzere peyzaj çalışmaları da bu işin önemli bir kısmı.

Kızılırmak Projesi için birçok projeyi bünyesinde barındıran projeler topluluğu diyebiliriz. Kızılırmak'ın yaz dönemlerinde debisinin düşmesi nedeniyle belirli mesafelerde suyun setlerle şişirilmesi bu projenin önemli adımlardan bir tanesi. Irmağın ıslah edilmesi ve her iki tarafındaki yol ve altyapı çalışmaları da projenin ana başlıkları içeresinde sayılabilir."

"Sivas adeta büyük bir nehre kavuşmuş olacak"

Projenin ilk uygulamasının Mısmıl Irmak üzerinde hayata geçirildiğini anımsatan Aydın, bunun ardından Kızılırmak Projesi'nin gerekli olduğunun görüldüğünü belirterek, "Kızılırmak Projesi sayesinde suyla şehrin bütünleştirilmesi söz konusu olacak. Sivas adeta şehrin içerisinden dolu dolu akan büyük bir nehre kavuşmuş olacak" dedi.

Suyla ilgili birçok aktiviteyi projenin uygulanacağı alanlarda yapmayı planladıklarını anlatan Aydın, Kızılırmak Projesi'nin, Eskişehir Porsuk Çayı'ndan daha geniş bir alanda uygulanacağını ifade etti. Aydın, Kızılırmak Projesi'nin dünyada en ideal, en mükemmel örneklerden biri olacağını vurguladı.

Tarihi Eğri Köprü ve Kesik Köprü arasında uygulanacak projede plaj yapmayı da planladıklarını aktaran Aydın, şehir büyüdükçe projenin de büyütülebileceğini ifade etti.
Aydın, Kızılırmak Projesi'nin Sivas'ın turizmine, sosyal hayatına, istihdamına önemli katkı sunacağını sözlerine ekledi.