Boeing test pilotlarının, 346 kişinin ölümüne neden olan 737 Max uçaklarının kontrolünü zorlaştıran otomatik sistemdeki ana problemi bildiği ortaya çıktı. 2016 yılındaki SMS yazışmalarında pilotların "Simülasyonda dizginlenemiyor, sonunda kontrol ettim ama çok kötü uçtum, korkunçtu" şeklinde mesajlaştıkları belirlendi.
ABD'de Federal Havacılık Bürosu'na (FAA) yeni sunulan belgelerde, Boeing Max 737 uçaklarına ait problemin 2016 yılında test pilotları tarafından dile getirildiği öne sürüldü.
Boeing eski şef teknik pilotu Mark Forkner’in ilk kazadan aylar önce yaptığı simülasyon uçuşu sonrası meslektaşına yazdığı mesajda, 'Manevra Karakteristiği Takviye Sistemi' (MCAS) olarak bilinen uçuş kontrol sisteminden şikayetçi olduğu kaydedildi.
"ÇOK KÖTÜ UÇTU, KORKUNÇTU"
Kazalardan sonraki soruşturmanın ana konusu olan söz konusu sistem hakkında pilotun, "Simülasyonda dizginlenemiyor, sonunda kontrol ettim ama çok kötü uçtum, korkunçtu" şeklinde ifadeler kullandığı belirtildi.
Meslektaşı diğer pilotun sistemin yenilenmesi gerektiği cevabına da Forkner’in, "Öyle ki esasen düzenleyicilere de yalan söyledim" şeklinde karşılık verdiği aktarıldı.
FAA’dan koni ile ilgili yapılan açıklamada, Boeing’in söz konusu yazışmaları öğrenir öğrenmez acilen dikkatlerine getirmemesinden duydukları hayal kırıklığı dile getirilerek, gerekli işlemler için yeni belgeleri inceledikleri kaydedildi.
BOEİNG: ESKİ BİR ÇALIŞANIN AÇIKLAMASI
Boeing ise açığa çıkan yeni yazışmalar hakkında, Kongre’ye sundukları belgelerde 'eski bir çalışanının açıklamasının' bulunduğunu belirtmekle yetinerek, soruşturma konusunda yetkililerle iş birliği yapmaya devam edeceklerini bildirdi.
Geçen hafta görevinden alınan Boeing şirketinin eski CEO’su Dennis Muilenburg’in ifade vermek üzere Ekim 29’da Kongre Senato Ticaret Komitesi ve 30 Ekim’de Temsilciler Meclisi Ulaştırma Komitesindeki oturumlara katılmasının beklediği aktarıldı.
NE OLMUŞTU?
Endonezya'da Lion Hava Yollarına ait JT 610 sefer sayılı Boeing 737 Max 8 tipi uçak, 29 Ekim 2018'de, Cakarta'dan Sumatra Adası'ndaki Pangkal Pinang şehrine gitmek üzere havalandıktan kısa bir süre sonra denize çakılmıştı. 189 kişinin yaşamını yitirdiği kaza, bu tip uçakların ilk kazası olarak tarihe geçmişti.
Etiyopya Hava Yollarına ait Boeing 737 Max 8 tipi yolcu uçağı da, 10 Mart 2019’da Addis Ababa'dan Kenya'nın başkenti Nairobi'ye gitmek için havalandıktan kısa süre sonra düşmüş, uçaktaki 157 kişi hayatını kaybetmişti.
Etiyopya'daki kazanın ardından Türkiye, Çin, Etiyopya, İngiltere, Almanya, Fransa, Hollanda, Avusturya'nın da aralarında bulunduğu birçok ülke Boeing 737 Max tipi uçakların operasyonlarını geçici olarak durdurmuş ve hava sahalarını bu uçuşlara kapatmıştı.
Her iki kazada da 737 Max tipi uçaklarda, hücum acısı sensörleri arasındaki veri uyuşmazlığının 'Manevra Karakteristiği Takviye Sistemi' (MCAS) adı verilen kontrol sisteminin otomatik pilotu devreye sokmasının etkili olduğu belirtilmişti.
Yetkililer, iki kazaya da, dış sensörlerden yanlış veri alarak uçağın burnunu sürekli aşağıya iten ve pilotların kontrolü kaybetmesine neden olan MCAS sisteminin sebep olduğunu açıklamıştı.
Mart ayından beri uçuşların durdurulması üzerine Boeing, 737 Max tipi uçakların hücum acısı sensörlerinin MCAS yazılımına yanlış veri sağlaması durumunda, ek güvenlik katmanları sağlayacak bir güncelleme yapacağını duyurmuştu.
Firma ayrıca temmuzda yaptığı açıklamada, Endonezya ve Etiyopya'da yaşanan 737 Max 8 kazaları kurbanlarının ailelerine ve yakınlarına 100 milyon dolarlık yardım yapılacağını duyurmuştu.
NEW YORK/AA
