Suriye’den ani çekilme kararı alan Trump ikinci adımı Afganistan’da atmaya hazırlanıyor. Bölgedeki askerlerin büyük bölümünün çekileceği duyuruldu. Trump’ın ardı ardına attığı bu adımlar 2001’de Bush Doktrini ile organize olan ve Afganistan’dan Suriye’ye kadar ABD ile yürüyen Batı İttifakı’nda da büyük sarsıntı yarattı. ABD Savunma Bakanı Mattis de 2 yıllık Trump yönetimine dayanamayan 9’uncu bakan oldu.
Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna yönelik askeri harekat yapacağını açıklamasının ardından Suriye’de 5 yıldır süren varlığını hızlıca sona erdirme kararı alan ABD’den ikinci şok adım Afganistan’dan geldi. Başkanı Donald Trump’ın, Suriye’nin ardından Afganistan’dan da 7 binden fazla Amerikan askerini çekeceği iddia edildi.
Amerikan medyasının ismi belirtilmeyen yetkililere dayandırdığı haberlerde, Trump’ın, Afganistan’daki ABD askerlerinin yaklaşık yarısını çekeceği ileri sürüldü. Yönetimin bu kararının Suriye’den tamamen çekilme kararının ardından gelmesi dikkat çekerken yetkililer Trump’ın Ortadoğu’daki çatışma alanlarına yönelik önemli bir strateji değişikliğine gittiğine işaret etti. Söz konusu yetkililer, 7 binden fazla askerin önümüzdeki haftalarda ülkeye dönmüş olacağını kaydetti. ABD’nin şu anda Afganistan’da 14 binden fazla askeri bulunuyor.
Trmup’ın ardı ardına aldığı iki karar 2001’de dönemin ABD Başkanı Geoge Bush tarafından uygulamaya sokulan Bush Doktrini çerçevesinde organize olan NATO ittikfakını da sarstı. 11 Eylül saldırılarının ardından ABD teröre karşı küresel ittifak perspektifiyle Afganistan başta olmak üzere deniz aşırı ülkeler askeri operasyon ve kalıcı üsler kurma planını uygulamaya sokmuştu. Bu çerçevede hem Afganistan hem Irak hem de Suriye’de bir çok NATO ülkesi bu operasyonlara katılıyor. Trump’un bu ani hamleleri hem bu harekatlara katılan ve asker gönderen ülkeleri hem de NATO’yu zor duruma soktu.
Güvenlikte sorun olmaz
Afganistan Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Harun Çahansuri, “ABD’nin Afganistan’dan çekilmesinin güvenliğe etkisi olmaz” dedi. Çahansuri’nin yaptığı yazılı açıklamada, Afgan güvenlik güçlerinin 4 buçuk sene önce yabancı güçlerden ülke güvenliğinin sorumluluğunu aldığı belirtildi. Yabancı güçlerin yıllardır Afgan güvenlik birimlerine eğitim verdiği ve danışmanlık yaptığı anımsatılan açıklamada, bu nedenle yabancı ülke birliklerinin çekilmesinin güvenliğe herhangi bir etkisinin olmayacağı vurgulandı.
BUSH DOKTRİNİ DEĞİŞİYOR
ABD 11 Eylül 2011 saldırılarının ardından dönemin başkanı George Bush tarafından deklare edilen ve “Bush Doktrini’ olarak bilinen yeni siyaset tarzını benimsemişti. Bu doktrinle 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana sadece müttefik ülkelerde ‘caydırıcı güç olarak bulunma’ anlayışının yerine ‘önleyici savaş’ konsepti ve hayata geçirilmişti. Afganistan ile başlayan bu süreçte ABD ve NATO ittifafkından müttefikleri tehdit kabul ettikleri ülkelere askeri müdahaleler ve birlik sevkiyatı yapmıştı. Halen Afaganistan, Irak, Suriye’de aynı gerekçelerle pek çok ülke ABD ile birlikte hareket ederek birlik göndermiş durumda. Lavrov: ABD doğru adımı atıyor
ABD’nin Suriye’den çekilme kararını doğru bir adım olarak değerlendiren Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, kararın detayları hakkında nasıl mutabakat sağlandığı ve bunun gerçekleşip gerçekleşmeyeceği konusunda belirsizlikler bulunduğunu vurguladı. Filistin Dışişleri Bakanı Riyad el Maliki ile görüşmesinin ardından ortak basın toplantısında konuşan Lavrov, “Herhangi bir ülkenin topraklarında yasadışı olarak varlık gösteren tüm birliklerin çekilmesi, doğru yönde atılan bir adım. Ancak bu inisiyatifin detayları üzerinde ne kadar mutabık kalındığı ve bunun gerçekleşip gerçekleşmeyeceği konusunda birçok soru işareti var” dedi. ABD’nin Afganistan ve Irak’a birçok kez girip çıktığını anımsatan Lavrov, “Dolayısıyla ben, bu inisiyatifin nasıl uygulanacağını bekleyip görmeyi tercih ediyorum. Zira ABD’de de birçok kişinin soruları olduğunu duydum. Bu nedenle, durumun açıklığa kavuşmasını bekleyelim” diye konuştu. NATO Kabil’de kalacak
ABD’nin asker çekme kararının ardından NATO’dan ilk açıklama geldi. NATO Sözcüsü Oana Lungescu, ABD’nin Afganistan’dan askerlerini çekeceği iddiasına ilişkin, “Afganistan’a bağlılığımız ülkenin bizi de tehdit eden uluslararası teröristler için tekrar güvenli bölge olmasını engellemek açısından önemli.” dedi. Lungescu, NATO’nun Kararlı Destek Misyonu çerçevesinde 41 ülkeden oluşan koalisyonla Afgan güvenlik güçlerine eğitim ve yardım sağladığını, Brüksel Zirvesi’nde ise müttefiklerin yardımı 2024’e kadar uzatma kararı aldığını hatırlattı.
Trump yönetiminin salı günü Suriye’deki ABD askerlerini ve diplomatlarını çekeceğini duyurması Washington’da büyük tartışmalara yol açtı Bu tartışmaların ortasında uzun zamandır görevden ayrılacağı iddia edilen Savunma Bakanı Jim Mattis istifa etti. Mattis ise ayrılık mektubunda “görüş farklılığı” dolayısıyla görevi bıraktığı imasında bulundu. ABD Başkanı Trump, Mattis’le ilgili açıklamayı Twitter hesabından yaptı. Öte yandan görevinden ayrılmasıyla ilgili bir mektup yayımlayan Mattis, ABD’nin asıl gücünün müttefikleriyle olan ilişkisi ve ortaklıklara dayalı yapısından kaynaklandığını ifade ederek “ABD’nin, müttefiklerine saygı göstermeden kendi çıkarlarını koruyamayacağını” kaydetti. Mattis, 2017’de göreve başlayan Trump yönetiminden ayrılar 9’uncu bakan oldu. Daha önce de Adalet Bakanı Jeff Sessions, İç Güvenlik Bakanı Ryan Zinke, eski Dışişleri Bakanı Rex Tillerson, BM Daimi Temsilcisi Niki Halley, Çevre Koruma Ajansı Başkanı Scott Pruitt, Sağlık Bakanı Tom Price, Beyaz Saray Sözcüsü Sean Spicer, Savunma Bakanı Mattis, Beyaz Saray Genel Sekreteri John Kelly.
BİR GÜNDE ÇEKİLEMEZSİNİZ
Fransa Savunma Bakanı Florence Parly, Suriye’deki Amerikan askerlerini çekeceğini açıklayan ABD Başkanı Donald Trump’ın kararını eleştirdi. Fransız bakan, “Askerlerinizi öyle bir günde çekemezsiniz” dedi.
ABD’nin Suriye’deki askerlerini çekme kararına Fransa’dan bir tepki daha geldi. Fransa Savunma Bakanı Florence Parly, RTL radyosuna yaptığı açıklamada, bölgede IŞİD’in mağlup edildiğine dair “analizi paylaşmadıklarını” belirtti. “ABD Başkanı’nın aldığı karar, işleri radikal biçimde değiştirdi” diyen Fransız Bakan, “Bu çok ciddi bir karar. Biz yarım kalan işin tamamlanması gerektiğini düşünüyoruz” diye ekledi. Parly, aksi takdirde IŞİD’in yeniden yapılanabileceğini söyledi. Fransa, IŞİD’le mücadele amacıyla ABD öncülüğünde kurulan uluslararası koalisyona katılan ülkelerden biri. Fransa Savunma Bakanı, ABD’nin Suriye’deki 2 bin askerini çekme planının bu koalisyon içinde tartışılmadan hayata geçirilmemesi gerektiğini belirtti. Parly, “Askerlerinizi öyle bir günde çekemezsiniz” ifadesini kullandı. Parly, ABD Başkanı Donald Trump ile Suriye konusunda yaşadığı görüş ayrılıkları nedeniyle istifasını açıklayan ABD Savunma Bakanı Jim Mattis’i ise “büyük bir asker” olarak tanımladı. Fransız bakan, Mattis ile “ortaklıklarının” bundan sonra da devam edeceğini sözlerine ekledi. Bölgede savaş uçağı bulunan Fransa’nın, Irak-Suriye sınırında da uzun menzilli topları var. ABD, Fransa’nın Suriye’de özel kuvvetleri de bulunduğunu açıklamıştı. Ancak Paris şu ana kadar bu bilgiyi doğrulamadı. ABD’nin Suriye’den çekilme kararına daha önce de Fransa’nın AB Bakanı Nathalie Loiseau tepki göstermişti. Bölgede terörle mücadelenin sona ermediğini söyleyen Loiseau, Fransa’nın uluslararası koalisyona katılımını sürdüreceğini belirterek, “Şu an için tabii ki de Suriye’de kalıyoruz” demişti.
