ABD'de başkanlık yarışında Iowa'da yapılan ilk ön seçimi Demokratlarda Clinton, Cumhuriyetçilerde ise Cruz kazandı. Demokrat aday adaylarından Clinton, rakibi Sanders'ı sadece bindelik farkla geçebildi. Demokrat seçmen arasında "yaş faktörü" öne çıktı.
ABD'de başkanlık yarışının ilk raundu olan Iowa'daki ön seçimlerde Demokrat aday adaylarından Hillary Clinton, en büyük rakibi Vermont Senatörü Bernie Sanders'ı burun farkıyla geride bırakırken Cumhuriyetçilerde Teksas Senatörü Ted Cruz, bugüne kadar anketleri önde götüren Donald Trump'ı geçerek ön seçim sürecine iyi bir başlangıç yaptı.
ABD'de 8 Kasım'da yapılacak 45. başkanlık seçimleri için ilk perde, 1 Şubat'ta Iowa eyaletinde yapılan ön seçimlerle açıldı.
Demokrat Parti'nin başkan adayı olmak için yarışan eski Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Sanders'ı çok küçük bir farkla geçerek seçimi kazanabildi. Diğer Demokrat aday eski Maryland Valisi Martin O'Malley ise yüzde 1'in altında oy alması sonucunda yarışı bıraktığını açıkladı.
Demokratlarda "yaş faktörü" sonuca etki etti
Anketlerde Sanders'ın bir miktar önünde gözüken Clinton'ın, Iowa'da bu kadar zorlanması beklenmiyordu. Bir başka deyişle "sosyalist eğilimleriyle" bilinen 74 yaşındaki Sanders'ın bu denli iyi bir başlangıç yapacağı tahmin edilmiyordu.
Iowa Demokrat Parti teşkilatının son açıklamasına göre Clinton yüzde 49,9 oy alırken Sanders ise yüzde 49,6 oyla kıl payı ikinci oldu.
Birçok seçim bölgesinde çok yakın sonuçlar alan iki rakibin bazı yerlerdeki kapışmasının sonucunu belirlemek için yazı-tura dahi atıldı. 6 yerde kazananı belirlemek için yazı-tura atıldığı ve hepsini de Clinton'ın kazandığı belirtildi. Sonuçlara doğrudan bir etkisi olmayan bu yöntem, iki rakibin daha ilk seçimde ne kadar zorlu bir yarışın içine girdiklerini göstermesi bakımından anlamlı bulundu.
Bu kadar yakın bir sonucun ortaya çıkmasında, kendisi yaşlı olmasına karşın Sanders'ın, Demokrat seçmen içerisindeki gençlerden Clinton'a oranla daha fazla oy almasının önemli bir unsur olduğu belirtiliyor.
Iowa'da oy kullananlar arasında yapılan anketlere göre seçmenlerin hangi adaya oy verdiklerini işaret eden göstergelerden biri de "45 yaş faktörü" oldu. 45-64 yaş aralığındaki seçmenlerin yüzde 58'i, 65 yaş üstü seçmenin ise yüzde 69'u Clinton'ı tercih etti.
Gençler Sanders'a yöneldi
Buna mukabil 17-29 yaş arasındaki Demokrat seçmenlerin yüzde 84'ü, 30-44 yaş aralığındaki seçmenlerin ise yüzde 58'i Sanders'ı tercih etti.
Aynı anketlerde gençlerin Sanders'ı "daha güvenilir ve dürüst" buldukları ortaya çıktı. Clinton ise daha çok "siyasi deneyiminin fazla olması" ve "kasım ayındaki seçimleri kazanabileceği" değerlendirmesiyle seçmenlerden oy aldı.
Önümüzdeki ön seçimlerde de bu iki rakibin yakın bir yarış içinde olacağı tahmin ediliyor.
Demokratların bir sonraki ön seçimi, 9 Şubat'ta New Hampshire eyaletinde gerçekleştirilecek.
Cruz'da "evanjelik" ve "liberteryan" oyların etkisi
Cumhuriyetçi aday adayları arasındaki rekabet, Iowa'da aşırı muhafazakar Teksas Senatörü Ted Cruz'un, daha çok "sansasyonel" açıklamalarıyla gündeme gelen iş adamı Donald Trump'ı geçip ipi göğüslemesiyle sonuçlandı. Cruz'un yüzde 27,6'lık oy oranına karşın Trump yüzde 24,3'te kaldı.
Iowa'daki "evanjeliklerin" ve "liberteryanların" desteğini bir araya getirmesinin, Cruz'un ilk ön seçimi kazanmasında çok önemli bir rolü olduğu belirtiliyor.
ABD'deki muhafazakar seçmenlerin içindeki farklı "yorumlar" olarak değerlendirilebilecek "evanjelizm", ABD'deki Hristiyan toplumun "tutucu" kanadını temsil etmekte. Buna mukabil "liberteryanizm" ise vergilerin düşürülmesi gibi "devletin daha sınırlı bir alanda hareket etmesini" savunan bir akım olarak nitelendirilebilir.
Cruz'un bu iki kesimin oylarını şahsında bir araya getirebilmesi ve bunu, ABD'deki muhafazakar bir hareket olan "Çay Partisi" taraftarları arasındaki sağlam zemininde birleştirebilmesi, ilk ön seçimi kazanmasına yardımcı oldu.
Dolayısıyla, her ne kadar anketlerde Trump belli ölçüde önde gözükmüş olsa da, Iowa'daki seçmenlerin yarısından biraz fazlasının "dindar Protestanlar" olması ve eyaletteki köklü muhafazakar damarın, Trump'tan ziyade Cruz ve Rubio gibi muhafazakarlıklarıyla ön plana çıkan adaylara yaramasının çok büyük bir sürpriz olmadığı söylenebilir.
Ancak bir sonraki ön seçimin 9 Şubat'ta yapılacağı New Hamsphire'de diğer adaylar kadar Cruz'u da yeni senaryolar bekliyor.
Iowa'daki Cumhuriyetçi seçmenlerin yüzde 64'ünün evanjelik olduğu gerçeğine karşı New Hamsphire'de bu oran sadece yüzde 22 civarında. Dolayısıyla 9 Şubat'taki ön seçimde Cruz'un Iowa'daki kadar avantajlı olmayabilir. "Real clear politics" adlı siyasi analizler yapan internet sitesinde New Hamsphire için verilen tüm anketlerde Trump, oranları değişmekle birlikte, Cruz ve Rubio'nun önünde gözüküyor.
New Hampshire'dan Trump'ın zaferle çıkması, Cumhuriyetçi aday adayları arasındaki rekabete yeni bir soluk getirebilir ve bir sonraki ön seçimin yapılacağı South Carolina'yı başkan adaylığı noktasında daha da önemli bir dönüm noktası yapabilir.
Bununla birlikte ABD'de birçok yorumcu, bu ikiliyi yüzde 23,1'lik oy oranıyla takip eden Florida Senatörü Marco Rubio'nun da göz ardı edilmemesi gerektiğini belirtiyor. Dolayısıyla New Hampshire'da gözler, bir yandan da Rubio'nun sergileyeceği seçim performansında olacak.
Iowa'daki ön seçimlerin ardından Cumhuriyetçi aday adaylarından sadece eski Arkansas Valisi Mike Huckabee yarıştan çekildiğini açıkladı.
Cumhuriyetçi aday adayları arasındaki yarışın gidişatını büyük oranda 9 Şubat'ta New Hampshire ve 20 Şubat'ta South Carolina'da yapılacak ön seçimler tayin edecek.
WASHINGTON/AA
