Zağanos Paşa kimdir, tarihteki önemi nedir? Mehmed bir cihan fatihi dizisinde Zağanos Paşa karakterini Atsız Karaduman canlandırıyor. Dün ekranlara gelen dizinin ilk bölümünün ardından Zağonos Paşa kimdir sorusu merak edilmeye başlandı. İşte Osmanlı'nın en önemli iktisatçılarından olan Zağanos Paşa hakkındaki bilgiler.
Zağanos Paşa kimdir? Zağanos Paşa'nın tarihteki yeni ve önemi nedir? Mehmed bir cihan fatihi adlı dizinin ilk bölümü dün akşam milyonları ekrana kilitledi. Dizinin oyuncularından Atsız Karaduman, Zağanos Paşa karakteriye karşımıza çıkıyor. Peki Zağanos Paşa kimdir? İşte diziden tüm detaylar ve Zağanos Paşa hakkında merak edilenler...
ZAĞANOS PAŞA KİMDİR?
Zağanos Mehmed Paşa (ö. 1462, Balıkesir), II. Mehmed saltanatında 1453-1456 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. İstanbul'un Fethi'nden sonra sadrazamlığa getirilen ilk kişidir.
Rum devşirmesi olduğu bildirilmektedir.Denizcilikte gözetleme için zağanos (keskin görüşlü, yırtıcı bir kuş) kullandığı için zağanos lakabıyla anılmıştır. Eğitimini Edirne Enderun'da yapmıştır. Eğitiminden sonra umera sınıfına dahi olmuştur. II. Murad, oğlu ve veliahti olan Şehzade Mehmed'i Manisa sancakbeyi için gönderince önce Nişancı Mehmet Bey onun lalası olarak görevlendirilmiş ve çok geçmeden Zağanos Paşa'ya lalalık görevi verilmiştir ve Aralık 1449'da Saruca Kasım Paşa lalalık görevine atanmasına kadar bu görevi sürdürmüştür.
1443'de Şehzade Mehmed Edirne'ye çağrıldığı zaman Zağanos Paşa'ya vezirlik görevi verilmiştir. 1444'te ikinci zevce olarak II. Murad'in kızı ve Şehzade Mehmed'in ablası Fatma Sultan ile nikahlanmış ve "Damat" olarak anılmaya başlanmıştır. 1446'da vezirlikten azledilip Gelibolu sancakbeyi ve donanma komutanı olmuştur. Bir iddiaya göre, Sultan II. Murat tarafından sürgün edilmiştir, 1444-1452 yılları arasında Balıkesir'de sürgün hayatı yaşamıştır.
1451'de babası olan II. Murat ölünce II. Mehmed'in ikinci defa padişahlığa çıkması üzerine Edirne'ye dönmüş ve ikinci vezir tayin edilmiştir. İstanbul'un fethi sürecinde önemli görevler yüklenmiştir.
İstanbul'un fethi öncesinde Rumeli Hisarı'nı yaptırmış, İstanbul Kuşatması'nın en ateşli savunucularından olmuştur.Rumeli Hisarındaki 3 kulenin biri Halil Paşa, biri Sarıca Paşa, diğer güneydekine ise Zağanos Paşa adı verilerek Rumeli Hisarının yapımı sonrası diğer 2 paşa ile birlikte padişahça onurlandırılmıştır. Dehası ile Osmanlı donanmasının kara yolu ile Kasımpaşa’ya indirilmesini sağlamıştır. Bununla birlikte Ulubatlı Hasan'ın kendi komuta ettiği birlikte bulunduğu ve askerlerinin emri altındaki tünelci ve istihkamcılarının büyük yararlılıklar gösterdiği bilinmektedir.
İstanbul'un fethi'nden sonra azledilerek idam edilen Çandarlı Halil Paşa'nın yerine vezir-i azamlığa getirilmiştir.
Ancak 1456 yılında Fatih Sultan Mehmet ile birlikte sefere çıkan Zağanos Paşa ve Osmanlı ordusu, Belgrad Kuşatması'nda Sırbistan'ın her yanını fethetmesine karşın şehri alamayıp; şehri savunan János Hunyadi komutasındaki Macar ordusu ve Haçlı birliklerine yenilmiş ve ağır kayıplar neticesi kuşatmayı kaldırmak zorunda kalmıştır.
Bu başarısızlığın en büyük sorumlusu olarak Zağanos Paşa gösterilmiş ve Vezir-i Azamlıktan alınmıştır. Kızı sultanın hareminden dışlanmış ve her ikisi de Balıkesir'e sürgün gönderilmiştir. Balıkesir'e yerleşen Zağanos Paşa, vakıflar kurmuş cami, medrese, hamam yaptırmış ve şehrin çehresini değiştirmiştir. Bundan sonraki hayat hikâyesi ise tam net değildir.
Bir anlatıma göre; 1459'da ise Balıkesir'den geri çağrılmıştır. 1463'te gelişmeye başlayan Osmanlı Donanması'nın başına Kaptan-ı Derya olarak getirilmiştir. 1466 yılında ise Teselyave Makedonya'ya vali olarak atanmıştır.
Hakkındaki bir başka iddiaya göre ise; 1461 yılında Trabzon'un fethine katılmıştır. Trabzon'un fethi esnasında Prenses Anna ile evlenmiştir.
1467-1469 yılları arasında ise Trabzon'da sancak beyliği yapmıştır.
Diğer bir iddia ise 1461'de Trabzon'un fethi sonrası 1462 yılında Balıkesir'de vefat ettiği yönündedir.
İstanbul'un fethinde, gemilerin karadan yürütülmesini sağlayan Türkmen tahta işçilerinin de Balıkesir'e yerleşmesine önayak olmuş ve Tahtacılar adı verilen Türkmen Kültürü'nün oluşmasında pay sahibi olmuştur. Vakfının faaliyetleri Cumhuriyet Dönemi'ne kadar sürmüş, bu dönemde vakfın mütevellisi olan (torunlarından) Aslıer Ailesi tarafından, sahiplik ve imtiyaz hakları Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ne devredilmiştir.
Zağanos sözcüğünün etimolojisi
Yaygın olarak bilinen kanı; "os" sözcüğünün Rumca"da "bey" anlamına geldiği, Rumeli Beylerbeyi iken yöre halkı tarafından "şahan-zahan (şahin)" kelimeleri ile birleştirilip "Zağanos" olarak okunduğudur (atalarından Evrenos Bey gibi). Halil Ethem'e göre Zağanos sözcüğü bir çeşit şahin anlamında olup, Farsça zağan sözcüğünden Osmanlıca’ya geçmiştir. Mahmut Goloğlu ise Trabzon Rumcası’nda "martı" anlamına gelen zinos sözcüğüne bağlayıp, kaynak göstermeden sözcüğün eski Türkçe olduğunu iddia etmiştir.
Modern Türkçe sözlükte zağanos “bir cins doğan” olarak geçmekle birlikte, hangi dilden ödünç alındığı belirtilmemektedir. Farsça şahin sözcüğünün Rum ağzında bozulduktan sonra Türkçeye geçmiş formu olmalıdır.
Zağanos sözcüğünün Trabzon’da yengeç anlamında kullanılan zağana sözcüğü ile alakalı olabileceği akla gelebilir ki bu sözcük aynı zamanda yörede aksak yürüyen kişilere takılan bir lakaptır ama Paşa’nın adı Trabzon’un fethinden öncesine dayanıyorsa bu önerme geçersizdir. Ayrıca Hun İmparatorunun büyük oğlunun da adıdır.
Eserleri
Zağanos Mehmet Paşa Balıkesir'de kendi ismini taşıyan Zağanos Paşa Camii'ni yaptırmıştır ve eşi Fatma Sultan ve kendisi bu caminin avlusunda bulunan türbede gömülüdür. Bundan başka yine Balıkesir'de camiye ek imaret, medrese yaptırmıştır. Bursa'da camii, mektep ve köprü; Edirne'de mescit ve Tokat'ta kütüphane yaptırmıştır.
MEHMED BİR CİHAN FATİHİ HİKAYESİ VE OYUNCU KADROSU
Yayınlanan tanıtımları ile birlikte rüya kadro olarak adlandırılan Mehmed Bir Cihan Fatihi’nde; Çetin Tekindor, Atsız Karaduman, Burak Tamdoğan ve Kaan Çakır Osmanlı’nın paşaları olarak seyirci karşısına çıkacak. Devlet-i Aliyye’nin en önemli isimlerinden Çandarlı Halil Paşa (Çetin Tekindor), Sultan Murat Han’dan kalan vezir-i azamlık görevini Sultan Mehmed Han ile devam ettirecek ancak aynı zamanda onun her konuda en büyük engeli olacak.
Sultan Mehmed Han’ın küçüklüğünden beri yanında olan lala paşası Zağanos Paşa (Atsız Karaduman), onun amacına ulaşması için daima destek olacak ve tüm sırlarına ortak olacak.
Osmanlı tarihinin gördüğü en büyük iktisatçılardan biri olan ve Zağanos Paşa ile birlikte Sultan Mehmed Han’ın lala paşalığını yapan Şahabettin Paşa (Burak Tamdoğan), Mehmed’in en büyük hayali olan İstanbul’un fethi için önemli çalışmalar yapacak.
Murat Han’ın vezirlerinden, Çandarlı Halil Paşa’ya yakınlığı ile bilinen İshak Paşa (Kaan Çakır); devletteki otoritesini, vezirliğini ve kellesini korumak için taht oyunlarında büyük riskler alacak ve kaybeden tarafta olmamak için her daim fırsat gözleyecek.
Kenan İmirzalıoğlu ( II. Mehmed);
Başarılı oyuncu 18 Haziran 1974 yılında Ankara’da doğmuştur. Sanat hayatına 1997 yılında katıldığı Best Model of Turkey’de 1. seçilmesiyle adım atmıştır. Ayrıca Türkiye’de 1. olduğu için sonrasında Best Model of The World’e katılmış yine 1. olmuştur. Yakışıklı oyuncu 1998 yılında Deli Yürek isimli dizide Yusuf Miroğlu karakteri ile izleyenlerin gönlüne taht kurmuştur. Daha sonra ise Hayat Bağları, Alacakaranlık, Acı Hayat, Ezel ve son olarak ta Karadayı dizisinde yer almıştır. Oynadığı tüm diziler neredeyse reyting rekorları kırmıştır. 2016 yılında güzel oyuncu Sinem Kobal ile hayatlarını birleştirmiştir.
Çetin Tekindor (Çandarlı Halil Paşa);
16 Temmuz 1945 Sivas doğumlu oyuncu Ankara Devlet Konservatuarı mezunudur. Usta oyuncu daha önceden Yılan Hikayesi, Üzgünüm Leyla, Bir İstanbul Masalı, Ödünç Hayat, Anadolu Kaplanı, Asi, Deli Saraylı, Bir Çocuk Sevdim, Karadayı ve İçerde gibi dizi projelerinde rol almıştır.
Hazal Filiz Küçükköse (Melike);
9 Şubat 1988 Mersin doğumlu güzel oyuncu en son Rüya adlı televizyon dizisinde rol almıştır. Başarılı oyuncu daha önceden ise Kara Sevda, Günahkar, Ustura Kemal ve ilk oyunculuğa başladığı Deniz Yıldızı gibi dizi projelerinde yer almıştır.
Sedef Avcı (Leyla Hatun);
22 Ocak 1982 Adana doğumlu oyuncu hatırlanacağı üzere en son Evlat Kokusu adlı televizyon dizisinde rol almıştır. Deneyimli oyuncu kariyeri boyunca Bedel, Ezel ve Menekşe ile Halil gibi fenomen dizi projelerinin kadrosunda yer almıştır.
Başarılı oyuncu Sedef Avcı, Sultan Murad'ın cariyelerinden biri olan “Leyla Hatun” karakteriyle izleyici karşısına çıkacak. Taşıdığı sır yüzünden beklenmedik kararlar alacak olan Leyla Hatun'un hikâyesi izleyenleri derinden etkileyecek.
Büşra Develi kimdir?
Büşra Develi, 25 Ağustos 1993 tarihinde İzmit'de doğdu. İlköğrenimin ardından ailesiyle birlikte Antalya'ya taşınan Büşra Develi, orta öğrenim ve lise eğitimini Antalya'da tamamladı. Daha sonra hedefleri doğrultusunda tiyatro ve oyunculuk üzerine eğitim almak için İstanbul'a taşındı. Üniversite ve yetenek sınavlarından başarıyla geçerek Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Tiyatro bölümünde okumaya hak kazandı. Enbe Orkestrası & İlyas Yalçıntaş'ın İncir şarkısına çekilen klipte rol aldı. İlk olarak 2015 yapımı Pretty Little Liars uyarlaması olan Tatlı Küçük Yalancılar dizisiyle adını duyuran Büşra Develi, Tatlı İntikam'da Rüzgar karakterini canlandırdı. En son Fi dizisinde rol alan Develi, yeni başlayacak olan Mehmed Bir Cihan Fatihi dizisinde yer almaya hazırlanıyor.
Gürkan Uygun (Delibaş);
27 Mayıs 1974 İzmit doğumlu oyuncu İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuarı mezunudur. Daha önceden Yılan Hikayesi, Yedi Numara, Kurtlar Vadisi, Muhteşem Yüzyıl, Kaçak, Kehribar ve Bu Şehir Arkandan Gelecek’in kadrosunda yer almıştır.
Toprak Sağlam (Bizanslı Teodora);
9 Ekim 1985 İstanbul doğumlu oyuncu Müjdat Gezen Sanat Merkezi’nde Tiyatro eğitimi almıştır. 2005 yılından başladığı oyunculuk hayatı boyunca İlk Göz Ağrısı, Karınca Yuvası, Hicran Yarası, Yerden Yüksek, Böyle Bitmesin, Osmanlı Tokadı ve Bodrum Masalı gibi dizi projelerinde yer almıştır.
Ertan Saban (İmparator Konstantin);
4 Aralık 1977 Üsküp doğumlu oyuncu Makedonya Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümü mezunudur. Mezun olduktan sonra kardeşi Erman Saban ile Makendonya Türk Tiyatrosu’nda sahne almış daha sonra Türkiye’ye gelerek Elveda Rumeli, Kurtlar Vadisi, Sakarya Fırat ve Mutlu Ol Yeter gibi projelerde rol almıştır.
Leyla Tanlar (Esleme);
30 Aralık 1997 İzmir doğumlu genç oyuncu İzmir Otuzbeş Buçuk Sanat Merkezi’nde Tiyatro eğitimi almıştır. Daha önceden Paramparça dizisinde Cansu Gürpınar’ı canlandırmıştır.
İsmail Demirci (Şehzade Orhan);
13 Kasım 1984 Ankara doğumlu oyuncu Anadolu Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümü mezunudur. En son Babamın Günahları adlı televizyon dizisinde rol alan deneyimli oyuncu daha evvelden Serçe Sarayı, Muhteşem Yüzyıl: Kösem, Fabrika Kızı, Kod Adı Reaksiyon, Ben Onu Çok Sevdim, Mor Menekşeler, Anneler ile Kızları, Türkan ve Kurtlar Vadisi Pusu’nun kadrosunda yer almıştır.
Atsız Karaduman (Zağanos Paşa);
1 Ocak 1956 Ankara doğumlu oyuncu Ankara Devlet Konservatuarı Yüksek Bölümü mezunudur. Ankara ve İstanbul Devlet Tiyatrosu’nda sahne almıştır. Televizyon dünyasında ise Güz Yangını, Kurtlar Vadisi Pusu, Bir Zamanlar Osmanlı Kıyam, Karadayı, Suskunlar, Muhteşem Yüzyıl Kösem, Çanakkale Yüzyıllık Mühür, Hayat Şarkısı, Arka Sokaklar ve İsimsizler’in kadrosunda yer almıştır.
