Cuma’dan Pazar’a nasıl gelmiştik?

Diyanet İşleri Başkanlığı’nın hazırladığı Cuma Hutbesi’ndeki, “Çalışanlarımızın ve öğrenci kardeşlerimizin en önemli farz ibadetlerinden birisi olan Cuma namazını eda edebilmelerine yardımcı olalım. İş yerlerimizdeki mesai saatlerini, okullarımızdaki ders programlarını Cuma namazının vaktine göre düzenleyelim” cümlesi tartışılıyor.

Aslında Diyanet’in neden böyle bir hutbe yayınladığı da neden bunun tekrar tartışıldığı da meçhul.

Çünkü 2016 yılında Cuma günleri ile öğle tatilinin ibadet hürriyetini engellemeyecek şekilde kullanılabilmesine olanak sağlamak amacıyla hazırlanan "cuma izni ile ilgili 2016/1 Sayılı Başbakanlık Genelgesi" Resmi Gazete'de yayımlanmıştı.
Başbakan Ahmet Davutoğlu imzasıyla yayımlanan genelgede, "Anayasa ve ilgili mevzuatla güvence altına alınan dini inanç hürriyetinin bir gereği olarak; cuma namazı saatinin mesai saatine denk gelmesi halinde, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlardan isteyenlere mesai kaybına neden olmadan izin verilir" ifadesi yer almıştı.
Genelge, kamu çalışanlarının cuma günü mesailerinin, cuma namazı öncesi öğle tatiline girecek ve namazın bitiminden sonra tekrar mesaiye başlayacak şekilde düzenlenmesini öngörüyor.
Yani en azından kamuda böyle bir sorun yok. Diyanet herhalde özel işletmelere ve okullara bu çağrıyı yapıyor. Okullarda da öğretmenler ve öğretim üyeleri memur olduğu için onlar için de böyle bir mesele herhalde olmamalı.
Konunun hararetli tartışılmasının sebebi tatil günü meselesinin bizim modernleşme ve batılılaşma sürecimizin önemli bir kırılma noktası olması.
Dünyada Hristiyanların çoğunlukta olduğu ve Pazar günü resmî tatil olmayan ülke yok.

Yahudilerin çoğunlukta olduğu İsrail’de tatil cuma öğlen başlıyor pazar sabahına kadar devam ediyor. Yani üç dinin inananları da düşünülmüş. Geriye kalıyor Müslüman ülkeler.

Onlarda durumlar karışık. Üçe ayırabiliriz. En kalabalık grup Cuma günü haftalık tatil olanlar; Suudi Arabistan, Mısır, İran vb…

Endonezya, Malezya, Lübnan, Pakistan, Fas, Tunus’ta eski sömürge âdetleri gereği cumartesi pazar tatil ama cuma namazı saati de tatil.

Üçüncü kategoride Müslümanların çoğunlukta olduğu, cumartesi, pazar günleri tatil yapan ama cuma saatinde de resmî tatil olmayan ülkeler ise şunlar;

Özbekistan, Azerbaycan, Kırgızistan, Türkmenistan, Kazakistan, Arnavutluk ve 2016’ya kadar Türkiye…


Peki nasıl olmuştu da 2016’ya kadar cuma namazı saatinde bile izin olmayan ülkeler arasında kalmıştık?

Dünyanın yaratılışına kadar geri gitmeliyiz.

Haftada bir gün dinlenmenin tarihini Eski Ahit/Tekvin 2’deki “Yedinci güne gelindiğinde Tanrı yapmakta olduğu işi bitirdi. Yaptığı işten o gün dinlendi” cümlesinden başlatmak mümkün olsa da resmî olarak devletin haftalık tatil günlerini belirlemesi sanayi devrimi sonrasının dünyevi işlerinden biri...

Modern çalışma hayatıyla geleneksel hayat arasında çakışma anlarından biri ortaya çıktığında pratik bir çözüm olarak haftalık tatil günüyle haftalık dini ibadet günü birleştirildi ve Batı’da pazar günleri resmî tatil oldu.

İslamiyet’te durum biraz daha farklı. Cuma Suresi’ndeki “Ey inananlar! Cuma günü namaz için çağrıldığı(nız) zaman, Allah’ı anmaya koşun, alışverişi bırakın. Eğer bilirseniz, bu sizin için daha hayırlıdır” âyeti namaz sırasında işin bırakılmasını emrediyor sadece.

O yüzden Osmanlı dünyasına haftalık izin günü meselesi 19. Yüzyılın ortalarından itibaren, maden işçileri için çıkarılan Dilaver Paşa ve Maadin Nizamnameleriyle girmişti.

Nizamnamelerde ilk kez kömür işçilerine haftalık izin günü verilmesi, bunun da dinlerine uygun olarak belirlenmesinden bahsedilmekteydi.

Esas olarak bütün çalışanlar için haftalık tatil gününün belirlenmesi Cumhuriyet’le oldu. 1923 İzmir İktisat Kongresi’nde dile getirilen işçi taleplerinden biri “İşçilere haftada bir gün istirahat müddetinin verilmesi ve hafta tatilinin cuma günü olmasıydı.” Öneri oy birliğiyle kabul edilmiş ve uygulanmaya da başlanmıştı.

İşin resmiyete dökülmesi ise bir yıl sonra Ocak 1924’te Meclis’ten geçen Hafta Tatili Hakkında Kanun’la olacaktı. Kanunun birinci maddesi şöyleydi:

“On bin veya on binden fazla nüfusu havi şehirlerde alelûmum fabrika, imalâthane, tezgâh, dükkân, mağaza, yazıhane, ticarethane, sınai ve ticari bilûmum müessesat ve tevabiinin haftada bir gün tatili faaliyet etmeleri mecburidir. Tatil günü yirmi dört saatten dun olmamak üzre cuma günüdür.”

Peki “neden Cuma gününün seçildiğini” ise gelin kanun için verilen önergeden okuyalım:

“Tatil gününün Cumadan maada diğer bir gün olması hatıra gelebilirse de Cuma gününün zaten eyyamı resmiyeden bulunması ve milleti teşkil eden anasırı asliyenin Müslüman olması ve her ne kadar İslamiyet’te Cuma tatili namaz vaktinden maada zaman mecburi değilse de anane ve itiyadın Cuma gününün tatil günü ittihaz eylemesi bu kanunda da tatil gününün Cuma günü olmasını icap ettirmiştir.”


Esas sürpriz 1924’te haftalık tatil gününün Cuma olmasını teklif eden önergenin altındaki imza sahipleri olabilir; Menteşe mebusu Şükrü Bey (Kaya), İzmir mebusu ve İktisat Vekili Mahmud Celal (Bayar), Gelibolu mebusu Celal Nuri (İleri), Dersim mebusu Feridun Fikri (Düşünsel)...

Aslında biraz daha geriye gittiğimizde ortada bir sürpriz olmadığını göreceğiz.

27 Aralık 1919 günü Ankara’ya gelen Mustafa Kemal Paşa, uzun yolculuğunun ertesi günü Ziraat Okulu’nda kendisini ziyarete gelen Ankara’nın ileri gelenlerine bir konuşma yapmış, bu konuşmayı daha sonra Nutuk’una da (3.Cilt) almıştı. Konuşmanın bir yerinde şöyle diyordu Mustafa Kemal Paşa;

(Günümüz Türkçesine tercüme edilmiş hali)

“İstanbul’un fethinden beri, Müslüman olmayanlara sağlanan bu büyük ayrıcalıklar, milletimizin din ve siyasete göre dünyanın en hoşgörülü ve cömert bir milleti olduğunu ispatlayan en açık kanıttır. Milletimize bu iftirada bulunarak bize karşı gelenler, adaletli olsunlar da dünyanın en büyük ve medenî milleti olduğunu söyleyenlerin İslam dinini resmî şekilde tanımayan, Müslümanları Pazar gününü tatil günü saymaya ve mübarek şekilde tanımaya zorlayan ve Müslümanların özel günü olan Cuma gününü resmen tanımayan milletler olduğunu unutmasınlar.”

Mustafa Kemal’in cuma tatil günü hakkındaki tek konuşması bu da değildi. 15 Mart 1923’te Adana’ya giden Mustafa Kemal, burada cuma namazını kıldıktan sonra Adana Esnaf Cemiyeti’nin çayına katılmıştı. Esnaflar, Paşa’dan İzmir İktisat Kongresi’nin ardından uygulanmaya başlanan alışamadıkları cuma tatilinden şikayet ettiler, bir vekilin de haftalık tatilin gâvur âdeti olduğunu söylediğini anlattılar. Mustafa Kemal de onlara şu konuşmayı yaptı:

“Sizler ki çok çalışıyorsunuz. Çok çalışanlar o nisbette havaya, sessizliğe, dinlenmeye muhtaçtır. Cumâ gününü hava alma ve tatil günü yapmakla çok akıllıca bir iş yapmış oldunuz. Bu haftada bir günlük bir tatil hem sıhhatiniz için hem de din gereği olarak lüzumludur. Biliyorsunuz ki, şeriatta Cumâ namazından maksat herkesin dükkânlarını kapayarak, işlerini bırakarak, bir araya toplanmaları ve İslâmların genel meseleleri hakkında dertleşmeleri içindir. Cuma günü tatil yapmak, şeriatın da emri gereğidir. Bu kadar açık bir hakikati size herhangi bir kişinin, milletvekili olsun, ben olayım, hacı olsun, hoca olsun, bu yapılan şey dine aykırıdır, demesi kadar küstahlık, dinsizlik, imansızlık olamaz.”

Yani cuma günlerinin resmî tatil ilan edilmesini laik Cumhuriyet’e borçluyuz. Hilafet ilga edilmiş, alfabe, takvim, giyim kuşam değiştirilmiş, tekkeler türbeler kapatılmış, Kur'an, ezan Türkçeleştirilmiş ama nedense bütün bunlar olurken cuma günleri resmî tatil olarak kalmıştı.

Taa ki 27 Mayıs 1935’e kadar.

İlk sinyaller, kamuoyunu hazırlama hamleleri 1930’ların başında Cumhuriyet gazetesinden gelmişti. Resmî tatil gününün cumadan pazara alınmasıyla ilgili yapılan öneri haberlerde İstanbullu esnaflar Avrupa’yla farklı günde tatil yapmalarının ekonomik olarak kendilerini nasıl mağdur ettiğini anlatıyordu.

Ve 27 Mayıs 1935 günü İçişleri Bakanlığı’nın teklifi olarak Meclis’e getirilen Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’un Üçüncü Maddesi;

“Hafta tatili pazar günüdür. Bu tatil 35 saatten eksik olmamak üzere cumartesi günü saat 13’te başlar.”

Önergeyle ilgili ilk sözü Muş mebusu Hakkı Kılıç almış ve şöyle demişti:

“Bu istirahat günü ilk defa olmak üzere Tevrat’ta konulmuştur. Orada denilmiştir ki altı gün çalış yedinci günü istirahat et. Yahudi cumartesiye gelen yedinci günü istirahat etmiş Hıristiyanlık Yahudilerin aksi olsun diye bugünü pazara getirmiş. Müslümanlar da cumaya çevirmişler. Arkadaşlar günlerin adları gökten inmiş ve bir kısmı mukaddes tanınmış değildir Her şeyin adını veren insanlar günlerin de adlarını kendileri vermişlerdir. Lâyihada teklif edildiği gibi bunun esası doğrudan doğruya ekonomiktir. Hakikaten biz, cumhuriyetin ilanıyla tamamen garb medeniyetine doğru yürümekte olduğumuz bir sırada artık Şarka bağlı kalamayız. Bilakis köhne kanunların hiçbir hükümleri bizim üzerimize müessir olamaz. Onun için maddede hükümetin de izahat vermiş olduğu veçhile doğrudan doğruya açık bir şekilde ifade edildiği için artık bunun üzerinde durulmaya değmez. Binaenaleyh kanunun olduğu gibi kabulünün çok doğru olduğuna kaniyim.”

Sonra sözü Afyon mebusu Berç Türker aldı:

“...Maalesef o vakitleri din işlerini kendi menfaati şahsilerine göre kurmak için çalışan ruhaniler zümresi beşeriyeti birbirinden ayırmak için kimi cumayı, kimi cumartesini ve kimi de pazarı mukaddes bir gün diyerek milletler nezdinde teşebbüste bulunmuşlar ve muvaffak olmuşlar. Sonra aklıselim ashabı ve iş adamları dünyanın hemen her tarafında müttefikan pazarı istirahat ve tatil günü olarak tesbit ve kabul etmişlerdir.”

Tam bu sırada El Ezher’de okumuş ama İstiklal Mahkemelerinde görev yapmış Antalya mebusu Rasih Kaplan laf attı:

“Salıyı neden almamışlar da pazarı kabul etmişler?”

Berç Türker (Keresteciyan) konuşmasına aldırış etmeden devam etti:

“...Bunun için haftanın her günü Allah’ın günüdür, hiçbir fark yoktur. Yalnız söylediğim gibi hangi gün işimize geliyorsa ve hangi günü dünya ekseriyeti kabul etmişse o günü kabul edelim ve daima olduğu gibi Türk'ün yüksek seviyesini ve terakki arzusunu dünyaya bildirelim.”

Sonra da Jules Verne’i Türkçe’ye ilk çeviren Ordu vekili Ahmed İhsan Tokgöz:

“Ulusumuz batıl fikir denilen şeylerden uzaktır. Bu kanunla tatilin pazara dönmesini alkışlamaktan başka bir şey demeyeceğim. Milletimiz taassub devrelerinden uzak olduğu için buna bir şey demez.”

Tartışmalar, itirazlar üzerine son sözü 1924’te Cuma gününün resmî tatil olmasıyla ilgili önergeyi veren Şükrü Kaya aldı. Artık İçişleri Bakanı’ydı ve resmî tatil gününün cumadan pazara alınmasını isteyen önergenin sahibi yine oydu, şöyle savundu önerisini:

“Bu kanun doğrudan doğruya sosyal ve siyasal bir kanundur ve uhud-u atika ve cedide ile münasebeti yoktur.”

Küresel kapitalizmle ve Batı dünyasıyla eklemlenmiş Türkiye’de 2023 yılında hala tatil gününü değiştirmeyi hayal etmek, 1930’larda kalması gereken türden toplum mühendisliği hayali olabilir.

Üstelik 80 yıl gecikmeyle de olsa kamu görevlilerine Cuma namazı izni resmen verildikten sonra…

Diyanet, Cuma Namazı’na insanların neden gelmediğini merak ediyorsa başka yerlere bakması gerekecek.

Bakabilir mi?

YORUMLAR (66)
YORUM YAZ
İÇERİK VE ONAY KURALLARI: KARAR Gazetesi yorum sütunları ifade hürriyetinin kullanımı için vardır. Sayfalarımız, temel insan haklarına, hukuka, inanca ve farklı fikirlere saygı temelinde ve demokratik değerler çerçevesinde yazılan yorumlara açıktır. Yorumların içerik ve imla kalitesi gazete kadar okurların da sorumluluğundadır. Hakaret, küfür, rencide edici cümleler veya imalar, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar içeriğine bakılmaksızın onaylanmamaktadır. Özensizce belirlenmiş kullanıcı adlarıyla gönderilen veya haber ve yazının bağlamının dışında yazılan yorumlar da içeriğine bakılmaksızın onaylanmamaktadır.
66 Yorum
  • kadirhan kaya / 11 Ağustos 2023 13:55

    YILDIRAY OĞUR ülkemizin en ciddi ve en nitelikli gazetecisi olduğunu bu yazı ile bir kez daha ispatlamıştır.

    Yanıtla (1) (0)
  • Ahmet / 07 Ağustos 2023 11:15

    Yazar Cuma namazının sadece kamu görevlilerini değil her yetişkin müslüman erkeğe farz olan bir ibadet olduğunu bilmesi gerekirdi. Cuma izni sadece kamu görevlilerini bağlar. Benim gibi binlerce özel sektör çalışanı veya okullarda eğitim gören öğrenciler böyle bir izne sahip değildir ve Cuma namazına gitmede büyük zorluklar yaşıyorlar. O yüzden bu inanan Müslümanlar için önemli bir konudur. Basit bir toplum mühendisliği meselesi değil

    Yanıtla (10) (15)
  • Akademisyen / 07 Ağustos 2023 15:45

    Cuma namazının kılınması sadece yetişkin erkeklere değil, kadınlara da emredilmiştir. Cuma Suresi 9. ayette (aynı oruç ayetinde olduğu gibi) inananlara genel bir hitap vardır. Tarih boyunca halkı müslüman olan pek çok ülkede kadınlar bu namazdan muaf tutulmuş. Tabii mazereti olanlar, küçük çocuğa bakması gerekenler vb. vakit namazı kılabilir. Cuma gününün tatil günü olması gerekmez, namaz kılacaklara kolaylık göstermek yeterli, onlar da bunu suistimal etmemeli, mesaiyi eksiltmemeli.

    Yanıtla (1) (0)
  • Ahmet / 07 Ağustos 2023 23:34

    Akademisyen kardeşim, yorumunun kadınlara da cuma farzdır bölümü konumuz dışında kalan fıkhi bir tartışma konusudur. Bu konuda internette yeterince kaynak bulunmaktadır, bunlara bakmanızı öneririm. İkinci konu ise cuma günlerinin tatil olmayıp namazı kılmak isteyenlere kolaylık tanınmasının yeterli olacağı iddiası, bu bence insiyatifi işverene bırakan ve çok iyimser bir yaklaşım. Günümüz realitesinde bir çok işyerinde böyle bir uygulama yok ve bunun değişmesi de pek mümkün görünmüyor

    Yanıtla (1) (0)
  • Okur / 08 Ağustos 2023 22:40

    işyeri buna mecbur tutulur. Sorun çözülür.

    Yanıtla (0) (0)
  • milli selamet / 08 Ağustos 2023 11:11

    Türkiye'de ekonomiyi batıran, insanları perişan eden, milleti aç ve fakir bırakan.Halkı 3 kuruş, asgari ücrete ve emekli maaşına mahkum eden kendileri saraylarda saltanat sürerken, millete yine din iman sömürüsü yapıp uyutmaya oyuşturmaya devam ediyorlar.AKP ve.Yandaşları.Islam'ı milleti uyutmak için bir Afyon olarak kullanmaya devam ediyorlar.Ne zaman sıkışsa lar?Ne zaman türkiye'de işler iyi gitmese akp ve elemanları hemen din iman, vatan, millet, bayrak, ezan kuran demeye başlıyorlar ..

    Yanıtla (1) (1)
  • Okur / 08 Ağustos 2023 22:15

    Eski bir ihl mezunu olarak yorumunuzun altına imzamı atarım. Dini bu yamyamlardan tenzih ederim.

    Yanıtla (1) (0)
  • olcay TUG BÖRTECİNE / 08 Ağustos 2023 11:14

    Türkiye'de 80 yıldır sağcıların Cumhuriyet ve Mustafa Kemal atatürk'e olan kavgaları hiçbir zaman bitmedi.Bunu AKP iktidarıyla beraber.Net olarak görüyoruz. Tek amaçları Türkiye cumhuriyetini yıkmak yerine ise.Tipik üçüncü sınıf Orta Doğu monarşist bir dinci rejim kurmak istiyorlar.Kendi.Ideolojilerini topluma dayatmak, empoze etmek için her şeyi yapıyorlar.Başta Erdoğan olmak üzere bazı akp'liler dini siyasete alet ederek.millete dine kötülük yapıyorlar.

    Yanıtla (2) (1)
  • kim / 08 Ağustos 2023 19:46

    muhalefet bu kafayla kazanamaz.bu adamlardan daha liberal olmadan kazanamazsınız.sizin farkınız tutucu sıkıcı kemalizm istememiz…

    Yanıtla (0) (0)
  • Okumaz / 08 Ağustos 2023 15:53

    Dini, yaşamlarında yalnızca inanç tarafında tutanlar ya da inanmayanlar için Cuma Namazının bir anlamı yok. Şahsen sadece namazı rahat kılayım diye iş seçtim bugüne kadar. Muhafazakarların kötü çalışma koşulları, düşük ücretlendirme ve insana az değer verme politikasına rağmen. Zira iyi ve kurumsal olan yerlerde namaz kılmanız çok zor. Hatta bir sınavda birinci oldum, mülakatta bana git şurada çalış bile dendi. Birbirimizi anlamamız ve gerçek iç barışı temin etmemiz lazım.

    Yanıtla (0) (0)
  • liberal demokrat / 08 Ağustos 2023 13:29

    önce cuma gününü tatil ederler sonra kadınlara kızlara okulu yasaklarlar sonra kadınların çalışmasını yasaklarlar sonra dilimizi arapça yaparlar sonra tayyip halifeligini ilan eder sonra cumhuriyeti yıkıp yerine iran taliban molla rejimi kurarlar yapamazlar demeyin yaparlar 21 yılda neler yapmadılarki bunlarıda yaparlar

    Yanıtla (2) (2)
  • serkan / 08 Ağustos 2023 13:27

    tüm dinci şeriatçı arap rejimlerinde cuma günü tatil bu ülkelerin hali ortada yoksulluk dikta yönetimler adaletsizlik baskı monarşi iran suudiler ve digerleri demekki cuma gününün tatil olması ülkeleri yobazlıktan cehaletten geri kalmışlıktan kurtaramıyor. akp yine piyasaya dini sürdü zamlar yolsuzluklar adaletsizlik konuşulmasın derdinde rte ve yaverleri. algı bakımından akp liler çok hamaratlar bir anda gündemi degiştiriyorlar.

    Yanıtla (1) (1)
  • liberal demokrat / 08 Ağustos 2023 10:54

    bir sonraki adımları şeriatı ilan etmek daha sonra ülkeyi taliban rejimi yapacaklar bir avuç islamcı azınlık resmen topluma çogunluga şeriatı dini dayatıyorlar yıllar önce erdogan akp nin gizli bir ajandası yok demişti demekki varmış ajandaları emevi akp mollası ali erbaş kendisini şeyhül islam zannediyor herhalde milleti dinden imandan soguttular oy için islamı kendi çııkarları için sömürmeye devam ediyorlar.

    Yanıtla (0) (1)
  • Ziyad Meshal / 08 Ağustos 2023 01:45

    Öyleyse, bir işi bitirince diğerine koyul. İnşirah/7. İslam dininde tatil yoktur. Cuma namazına devam edilmemesi tüm dünyadaki seküler dalganın bize yansımasından öte bir şey değildir.

    Yanıtla (0) (0)
  • Emekli öğretmen. / 08 Ağustos 2023 00:19

    Gerçekten İnsanımız, sırf iktidarın dini siyasete alet etmesi nedeniyle camiyi terk etti.Ben beşvakit namazını eda eden, İHL de öğretmenlik yapmış bir eğitimci olarak bunu üzülerek yazıyorum. Diyanet ve iktidar bu konuda ağzı ile kuş tutsa artık çözemez, maalesef gençler" Din ve Müslümanlık bu ise" diyerek iktidarın din anlayışını eleştiriyor. Bu da bizlerde karamsarlığa neden oluyor.

    Yanıtla (1) (0)
  • Adem / 07 Ağustos 2023 22:44

    Bende dahil, namaz kılıp ta cumaya gitmeyen kişiler tanıyorum. Cumaya gidipte akp propagandasi dinlemek, fakirliğe övgü dinlemek istemiyorum. Bazen de imamların saçma konuşmaları olmuyor mu çıkıp birşey deyipte sonra karakolda zaman geçirmek istemiyorum.

    Yanıtla (0) (0)
  • Ömer Nuri ÇAĞLAR / 07 Ağustos 2023 16:22

    İnsanların Cuma namazına Gitmemesinin Sebebi Tamamen Dinin Siyasi Amaç için Kullanılması Siyassllaşması AKP nin Kurucularından RTE nin Belediye Başkanlığından Avukatı 2017 yılına kadar Yılmaz Savunucusu Tanıdığım Bir insan Artık Cuma namazına ve Vakit Namazlarına Cemata Camiye Gitmiyor.

    Yanıtla (5) (3)
  • Karar okuru / 07 Ağustos 2023 22:02

    Benimde tanıdıklarım var onlarda namaza niyaza başladılar

    Yanıtla (0) (2)
  • Azmi Yıldız / 07 Ağustos 2023 21:50

    Sayın yazar, gerek kamu gerek özelde Müslümanların öyle kolayca cumaya gitmeleri kolay değil, binbir güçlük yaşanıyor. Tamam, Cumanın resmi tatil olması dinî zorunluluk değil. Ama cuma namazının kılınması zorunluluk. Bu sorun da ancak Cuma gününün resmi tatil olması ile aşılır. Hristiyan tatilini pazar yapacak, Yahudi Cumartesi yapacak. Müslümana gelince bik bik!..

    Yanıtla (1) (0)
  • Okur / 07 Ağustos 2023 20:52

    İslam şeriatında tatil günü nosyonu yoktur. Örfe kalmış bir meseledir. Cuma namazı ile ilgili ayette bilakis namazdan sonra herkesin işine gücüne dönmesi anlamı vardir. Yani cuma günü tatil olmamasıdır islami olan. Olması değil....mevcut uygulama islamla çelişmiyor...fakat cuma namazı için memur ve işçilerin çalışma saatlerinin ayarlanması şartıyla. Namazını kılan kılar ve işinin başına geri döner.

    Yanıtla (0) (0)
  • Olur / 07 Ağustos 2023 20:47

    rte'yi de akp'yi de ali erbaşıda sevmem. Ama cuma namazı kılınamaması kabul edilemez. Hoş görülemez. Kılmak isteyenlere zaman kolaylığı sağlanmalıdır.

    Yanıtla (1) (0)
  • Cafer Yıldız / 07 Ağustos 2023 18:54

    Pazar gününün tatil olmasını teklif edenlerden birinin de Keresteciyan olması manidar bir de siz gerçekten cuma günleri özel yada resmî görevlilerin rahatça Cuma’ya gidebildiklerini mi sanıyorsun işte senin ve senin gibilerin durumu bu kadar trajikomik senin gibelerin hiçbir seçimi hiç bir zaman neden kazanamayacağı bu kadar açık başka bir söze de gerek yok yolunuz açık olsun

    Yanıtla (5) (15)
  • Murat 61 / 07 Ağustos 2023 18:23

    Birilerinin çöpü diğerlerinin mutfağından zengin olduğunda, bunu o insanların anlamasını engellemek için, en kesirme yolun islami konularında tartışma başlatmaktır. yaz ortasında 30 tlye domatesin izhanı yapmakta güçlükmü çekiliyor işte sana malzeme. TV ve gazetede manşet olur. garibanları oylamaya devam...

    Yanıtla (7) (5)
  • Murat 61 / 07 Ağustos 2023 18:12

    İnsanlar aç aç 7500 tl maaş alanların kendini bahtiyar hissettiği bir zamanda böyle bir konunun gümdem olması çok manidar. Cambaza oyunu yine sahnede. sn yazarı tebrik ederim....

    Yanıtla (6) (3)
  • Erdinç Demiral / 07 Ağustos 2023 17:58

    Sanki herkes 5 vakit namazını kılıyorda sıra cuma namazında birde bunun siyasetini yapıyorlar yazık.

    Yanıtla (6) (3)
  • Ali Rıza / 07 Ağustos 2023 17:51

    Bay Kemal’in derhal meclise “ Cuma”gününün resmî tatil olmasını teklif etmesini öneririm, yoksa yarın “ Cuma” gününün tatil olmasını engelledi, milletin camiye gitmesine engel oldu derler. Yeri göğü inletirler, demesi benden… yarın kimse demedi demesin diye diyorum. İş çok ciddi …!

    Yanıtla (4) (1)
  • Mustafa / 07 Ağustos 2023 14:03

    Yazık.. Baştan sona alkışlanacak bir hutbeyi Muhalefet edeceğim diye eleştirmek...

    Yanıtla (6) (32)
  • abcde / 07 Ağustos 2023 15:15

    Yazık, 20 yılda dini referansları çok kuvvetli ve bol, müntesipleri neredeyse toplumun yarısı ama dine ilgisizliğin arttığı, namaz kılma oranının düştüğü bir dönem... Cuma çıkışlarını siyasi açıklamaları ile bitiren bir başkan...

    Yanıtla (14) (3)
  • SİNAN / 07 Ağustos 2023 17:00

    Bu mübarek Diyanet; kul hakkı, sınavsız atama, mülakatta haksız eleme, adalet, beytülmala el uzatma, yandaşa peşkeş çekme, insanları ayrıştırma vb. konularda ne düşünüyor acaba? Özellikle dinimizde haram olan israf hakkında.

    Yanıtla (11) (2)
  • Ömer Nuri ÇAĞLAR / 07 Ağustos 2023 16:35

    Camiler imamlar Müezinler Tamamn Siyasi İktidarın Militanları İslamın Dinin içini Boşalttılar Hoşgörü Sevgi Nezaket Zerafet Kardeşlik Duygu ve Düşüncesi Yok edildi. Siyasi Kin Nefret Bölücülük Kabalık Ayrımcılık Hakim AKP nin RTE nin Hayranı Yılmaz Savunucusu İmamhatipli Avukat Tanıdığım İnsan 2017 yılından Beri Cuma Namazına Camiye Gitmiyor Kendim Öğle Namazımı Bağımsız Kılıyor Camiler İmamlar Siyasallaştı Nezaketden Zetafetden Hoşgörü den sevgi Saygıdan Yoksun Kaba Yobaz Siyasi Borozanlık Haki

    Yanıtla (7) (3)
  • MFÖ / 07 Ağustos 2023 16:15

    Sayın yazar durum o kadarda basit değil..örneğin öğrenciler ,özel sektör çalışanları cuma namazına gidemiyor.Birilerinin insafına kalmış durumda. Ayrıca sosyal öğrenme diye bişey var.Bir dede,bir baba çocuğunun elinden tutup cuma namazına birlikte gidebilme imkanına kavuşmalı.ibadet hürriyetinin bir gereği.Haftalık tatil günleri cuma cumartesi olmalı.Diyanet işleri başkanlığı kedi olalı bir fare tuttu.inşallah takibini yapar. ayrıca olumlu/olumsuz gündeme taşıdığınız için sizede teşekkürler...

    Yanıtla (4) (9)
  • HAYRETI MUCIP / 07 Ağustos 2023 16:03

    Devamıdır. Öyle veya böyle müslüman bir millet olduğumuza göre bayram tatilleri ve cuma tatili bir toplumsal ihtiyaç degil midir , tatil olsa fena mı olur ? Cuma günü insanlar tertemiz bir şekilde güzel elbiselerini giyerek hatta yanına ailesini de alarak camiye gitse daha iyi ,daha hoş , daha güzel olmaz mı? Peki o zaman bizim yarım yamalak laiklik ne olacak , başka talepler gelir mi ? Velhasıl kelam konunun tartışılacak , konuşulacak çok yönleri, artıları eksileri var !

    Yanıtla (4) (4)
  • fikri hür / 07 Ağustos 2023 15:57

    "Aslında Diyanet’in neden böyle bir hutbe yayınladığı da neden bunun tekrar tartışıldığı da meçhul."... Sanırım seçim sath-ı mailine giriyoruz. Diyanet'e "Bunlar, bu milletin değerlerine yabancı" gibi söylemlerin muhalefetin aleyhine kullanılabilmesi için uygun tartışma ortamının sağlanması talimatı verilmiş olmalı. Benim için, hangi günün tatil olduğu önemli değil; bu, yaşam tarzıma müdahale değil.

    Yanıtla (4) (1)
  • OkurM / 07 Ağustos 2023 12:33

    Diyanet yamuk yapınca hurraa din bu diye yaygara korosu, olayı dolby dijital effektlerle, dehşet vahşet havasına sokuyor. Haliyle dünyayı ekrandan gören yeni nesil demek ki din denilen şey buymuş diyor. Aklı selim sahip çıkan pek kimse kalmadı. Sırtında yumurta küfesi taşıyan yok. Herkes mücadeleyi kazanmanın derdinde. Din madde planında sahipsiz. Haliyle cumasiyla erkanı hamsesiyle arada kaynayıp gidiyor. "Fehalefe min ba'dihim halfün... ezâu's-salâte..." (Meryem 59)...

    Yanıtla (1) (1)
  • Karar okuru / 07 Ağustos 2023 15:49

    Dini din-tarım dönemi müessesi olmaktan çıkartmak gerek! Bu çağa gelince doğal olarak hükmü kalmadı. Mağara devrinden buraya yerinde sayarak gelmedik ama o hayatı yaşamak isteyene engel yok!

    Yanıtla (5) (2)
  • HAYRETI MUCIP / 07 Ağustos 2023 15:49

    Şu anda 29 yorum var , onları da okudum , hepsinin de haklı yönleri bulunuyor . Konu aslında bu kadar basit de değil, çok yönlü ve karmaşıktır. Bir kere pek bir şeye benzemese de iyi kötü bizde bir laiklik sistemi var ; ama bu sistem varsa neden 7 günlük dini bayram tatili var, diyanet işlerinin devletin içinde ne işi var , hem diyanet neden sadece hanefiligi temsil eder ! Ne kadarının gerçekten müslüman olduğu tartışmalı da olsa neticeten müslüman bir milletiz.

    Yanıtla (5) (1)
  • Maşuk Ergenç / 07 Ağustos 2023 15:49

    Bu güzel bilgilendirme yazısı için teşekkür ederim.mustafA Kemal'in konu hakkındaki hakkındaki hassasiyeti taktire şayan.kim zerre kadar hayır yapmış ise karşılığını,kim serre kadar şer yapmış ise karşılığını bulur.

    Yanıtla (0) (0)
  • Karar Okuru / 07 Ağustos 2023 15:02

    Tatil gününü Pazar'dan Cuma' ya çevirelim, kızlarla oğlanları okulda ayıralım, sonra da 10 yaşından büyük kızları eve kapatalım, daha ileride ahlak polisi kurup namaz vakti sokaktakileri sopalayarak camiye dolduralım vd.. Ülkeyi Afganlilar doldurdu, biz de koşarak Afganistan' a gidiyoruz..

    Yanıtla (8) (6)
  • tarafsız / 07 Ağustos 2023 14:31

    30 yıl devlette çalıştım. 7 yıl yatılı okullarda okudum. Hiç kimse Cuma ya gitmeme engel olmadı.

    Yanıtla (14) (4)
  • efedamat / 07 Ağustos 2023 14:29

    ben emekli beş vakit namazını kılan dinin emir ve yasaklarını gereklerini yerine getirmeye azami gayret gösteren bir müslümanım. ne zaman hutbede okunan son ayetin Allah adaleti emrediyor emri bu ülke de yerine getirilir. ne zaman camiler siyasi iktidarın şubesi olmaktan çıkar işte o zaman cumaya gelirim. diyanet başkanı namaz kıldırma memurları vaaz memurları cuma ya gelmezsen şöyle olur desinler hepsinden daha müslümanım. kul hakkı adalet dürüstlük benim şiarım beytülmale el uzatmam işte

    Yanıtla (19) (3)
  • selim sinangil / 07 Ağustos 2023 14:28

    Tam yeri gelmişken, 1 ay önce Cuma namzı hatıramı akarayım. Yer, Laleli meydanına yakın Manisa Merkez Fatih Sultan Mehmet Camisi. Adının İsmail olduğu duvarda yazılı hoca; vaaz biterken “..haa unutmadan bir konuyu hatırlatayım” dedi ve devam etti: “Görüyorum ki aranızda birçok kısa kollu cemaat var. KISA KOLLA NAMAZ OLMAZ. TAKKESİZ DE NAMAZ OLMAZ. Bakın şu … amcaya (amcayı ayağa kaldırıp cemaate takdim etti) İşte böyle olacak”. Bu sırada hava sıcaklığı 38 derece ve cemaatin % 95 i takkesiz.

    Yanıtla (11) (0)
  • Okurum / 07 Ağustos 2023 14:07

    Üstelik 80 yıl gecikmeyle de olsa kamu görevlilerine Cuma namazı izni resmen verildikten sonra…Bir kere bile görevdeyken cuma kılamadım. Kolluk kuvvetleri bu haktan çok az yararlanabilmekte. Amirin iki dudağı arasında cuma ibadet hakkımızı kullanıp kullanamamak...

    Yanıtla (1) (10)
  • Beytocan Diyarbekir / 07 Ağustos 2023 13:35

    Cum'a ya katılımın günden güne azalmasının nedeni acaba Hutbe ve imamların siyalastığından olabilir mi? Bazen camide kendimi miting meydanında zan ediyorum, ya alkışlayacağım yada camiyi terk edesim geliyor. Bunun örneğini 14-28 Mayıs seçiminde net gördük. İmam ey cemaat falan kişi seçilirse(ismini ve partisini söylüyor) Diyaneti kapatacak, Başörtüsünü kaldıracak Camileri kapatacak diye vaaz veriyor!

    Yanıtla (27) (2)
  • SİNAN / 07 Ağustos 2023 13:24

    Cuma namazı saatleri tatil olabilir ve buna da kimse itiraz etmez. Cuma gününün tatil olmasını savunanlar Cuma süresi 10. Ayeti nasıl yorumlayacak mesela. Müslümana yatmak yok çalışmak emrediyor. ﴾10﴿ Namaz kılındı mı artık yeryüzüne dağılın ve Allah’ın lutfundan nasip arayın. Allah’ı da daima çok anın ki kurtuluşa eresiniz.

    Yanıtla (2) (1)
  • M&M / 07 Ağustos 2023 13:12

    Şu an Ingiltere ve birçok Avrupa ülkesinde Pazartesi de ise gitmiyorlar,ya da Cuma fiilen 4 gün çalışıyorlar.

    Yanıtla (4) (0)
  • Emsile bina okur / 07 Ağustos 2023 12:45

    4 gün çalış,3gün dinlen.Bazı ülkelerde bu yönde çalışmalar olduğunu okuyoruz.Cumayı da tatil edelim böylece üç büyük dinin kutsal günü tatil olsun.Kampanyayı başlatıyorum.Yok mu katılan?

    Yanıtla (17) (0)
  • karar okuru / 07 Ağustos 2023 12:41

    35 yılım kamuda geçti. cuma namazına gitmek isteyenlerin engellendiğine hiç tanık olmadım. aksine istismarının yapıldığını biliyorum. Cuma gününün hafta tatil olması halinde namaza gidenlerin azalacağını düşünüyorum. Diyanet sorun olmayanı sorun yaparak sorun çıkarmaya çalışıyor gibi.

    Yanıtla (13) (3)
  • KAYA TUNÇ / 07 Ağustos 2023 12:41

    halen modernlerin işyerinde bir mescit yok. cumayı gündem bile edemeyiz. diyanetin elbette bilgisi var devlet dairelerinde cuma saati izniyle ilgili olarak. özel sektör için talep ediyor. yazar da haklı. cumaya gitmek isteyen elbette bir yolunu bulur. sebep nedir onun üzerinde durmalı diyanet. imamlarımızın çoğu sadece namaz kıldırma memuru. bazı cuma öncesi vaazlarda absürt saçma uydurma hadisler içeren konular bağıra bağıra anlatılıyor. millete bal diye keçiboynuzu yediriliyor be agalar.

    Yanıtla (4) (2)
  • Okur / 07 Ağustos 2023 12:24

    Dediğiniz gibi 2016dan beridir kamu hizmeti verenler ile bu hizmetten yararlananlar için mesele halledildi ama cuma namazı saati tatil olsa iyi olur

    Yanıtla (0) (0)
  • Akif Hewkari / 07 Ağustos 2023 11:57

    Diyanet, insanların Cuma’ya neden gelmediklerine bakamaz, ancak siyasal irade müsade ederse belki bakabilir! Çünkü Diyanet İşleri Başkanlığı siyasal iktidarın yaptıklarına meşruiyet kazandırma kurumudur.

    Yanıtla (9) (3)
  • Nuri / 07 Ağustos 2023 11:11

    Bakamaz cunku bakmak icin goz lazim birde cumaya bircok insan akp propagandasi yapildigi icin artik gitmiyor bunlarin gunahida bu diyanete ve ona cesaretverenlere gitsin amin ulkede bozmadiklari tek bir nokta kalmadiklari icin kutluyorum ne diyordu fesli yunan galip gelseydi daha iyiydi mubarek tarihci bunlarin klavuzu

    Yanıtla (10) (3)
  • Karar okuru / 07 Ağustos 2023 11:52

    Yazar gibiler de önce bu kafanın yolunu açtılar şimdi akıl veriyorlar! Artık pek kaale alınmayan işler bunlar!

    Yanıtla (1) (4)
  • trb / 07 Ağustos 2023 11:17

    Sanki uzun yazmak için kendini zorluyorsun. Ülkemizin okuma ve anlama düzeyi belli. biraz daha kısa ve sade yazarsan daha iyi anlaşılır ve çok okunursun.

    Yanıtla (4) (7)