Bakan Mehmet Şimşek, sorunları çözmek için ne diyorsa, aynı sözüyle, kendisinden önce yapılmış yanlışları da tarihe kaydediyor.

Evvela, faiz artırımları “faiz sebeptir” iddiasının yanlışlığının tescilidir.

Bir diğeri ‘heterodoks’ politikalarla yatırım güvenin sarsılması, yatırım gelmemesidir.

Şimdi Şimşek yatırım çekmek için sadece Arap ülkeleriyle değil, Batılı sermaye çevreleriyle ve kurumlarıyla da görüşüyor.

Marakeş toplantısında IMF ve Dünya Bankasıyla görüştü. Programını, IMF takdirle karşıladı. Halbuki bir zamanlar IMF ‘dış güçler’di, emperyalistti falan.

New York’ta, Londra’da, Paris’te, sermayedarlarla konuşarak onları Türkiye’ye yatırım yapmaya ikna etmeye çalışıyor.

Cumhurbaşkanının “tefeciler” diye suçladığı portföy yöneticileri bunların başında geliyor.

YAPISAL REFORM’ NE?

Bütün haberler Şimşek’in konuşmalarının yatırımcılar tarafından ‘rasyonel’ bulunduğunu gösteriyor.

6 Ekim’de açıklanan raporunda, “seçimden bu yana uygulanan politika değişikliğini memnuniyetle karşılıyoruz” diye başlıyor, faiz artırımı ve liberalleşme gibi politikaların “yatırımcı güvenini yüksettiğini” söylüyordu.

IMF’nin sert uyarıları da var ki onlara da sıra gelecek!!!

Şimşek’in New York’ta yatırımcılarla görüşmesine katılan sanayici Bülent Eczacıbaşı da katılmış.

Şimşek’in “tüm sorulara tutarlılıkla cevap verdiğini” belirten Eczacıbaşı şöyle diyor:

“Yabancı yatırımcı tutarlı politikalar, eğitilmiş insan gücü, hukuk arıyor. Ama, genelde teşvik aramıyor. Yani işin kökü sağlamsa, teşvik üçüncü, dördüncü sırada… Bu yatırımcıları davet ederken, vergi indirimleri ya da teşviklerle değil, eğitilmiş insan gücümüzle, tutarlı politikalarımızla ve hukuk sistemimizle cezbetmeliyiz.”

Hah… Bütün mesele bu. En büyük eksik de bu, Şimşek’in en çok zorlanacağı sorun da bu.

‘RASYONEL’ KOLAY MI?

Eczacıbaşı demişken iki kitabından bahsetmeliyim. Sıradan bir işinsanı değil, yüksek düzeyli bir entelektüel olan Eczacıbaşı’. “İşim Gücüm Budur Benim” ve bilhassa “Aklımızda Bulunsun” adlı kitaplarını özellikle hayatlarının başında yol arayan gençlere tavsiye ederim. İkinci kitabında “kısıtlı kanıtlarla ve ilk izlenimlerle” hüküm vermenin yanlışlığı şöyle yazıyor:

“Aceleyle oluşturulmuş ve yetersiz bilgilere göre yargılara varma eğilimimiz çok güçlü… Beynimizin bu özelliği bizi sıklıkla yanılgıya düşürüyor…”

Sosyal medya yayanlarının etkili ve olması dikkat çekiyor. “Söyledikleri yalanları ‘idealler uğruna mücadele’ kılığına sokanlar”a, “bilim insanı kılıklı aktörler”e karşı uyarıyor. (Sf. 52-57)

‘Rasyonel zemin’ tamam da, kolay değil… Hele de siyasi hırs devreye girince…

Bu çağın zihin hastalığı “post truth” değil mi?

EN ZOR İŞLER

Şimşek’in ortodoks iktisat düşüncesinde kolay olan, para ve maliye politikalarıdır; bunun ne kadar acılı olduğunu yaşıyoruz. Asıl önemli ve daha zor olanlar “yapısal reformlar”dır. Ne olduğunun adları konulmasa da sırada bunların olduğu anlaşılıyor., sanırım seçimlerden sonra devreye girecek:
Şimşek dün Gaziantep’teki konuşmasında şöyle dedi:

“Para ve maliye politikasındaki uygulamalar önümüzdeki dönemde kapsamlı yapısal reformlarla desteklenecektir.”

Öncelikle para ve maliye politikalarında “rasyonel zemin” vurgusu yaparak yola çıkan Şimşek’in bir süredir “yapısal reform” vurgusu yapmaya başlamasının sebebi yatırım çekmek bunların şart olmasıdır.
Arap sermayesi siyasi kararla gelebilir, siyasi beklentilerini de birlikte getirir. Batı sermayesi için uzun vadeli güven ve rasyonellik arar. Tamam bugün politikaları IMF’de beğeniyor ama “ya yarın değişirse?”

Bu sualin cevabı yok!

İşte yapısal reform kavramı, “tutarlı politikalar”ın kurumlaşmasını ifade ediyor: Yargının bağımsızlığı, tarafsızlığı ve kalitesi… Peki iktidar HSK’daki hakimiyetinin bırakır mı?

İktisatta ortodoks denilen para politikalarının kurumlaşması, yani Merkez Bankası bağımsızlığı… İktidar bunu içine sindirir mi?

Kamu İhale Kanunu’nun evrensel standartlarda şeffaf ve rekabetçi hale getirilmesi… Yani ihaleyi “bizden” değil, “layık” olana vermek… İktidar ve tabanın rant-kazançlı kesimleri kabul eder mi?…

Toplamını ifade edersek, hukuk devleti.

Şimşek’in önündeki en zor işler bunlar. İnşallah gerçekleşir.