İşçinin ekmeğini kim aldı?

Yazıya başlamadan önce peşinen belirteyim: Konu çok zor ve anlaşılması da o kadar karmaşık.

Önce bir kaç tespit:

Bir toplumda işveren de (girişimci) işçi de bir bütünün parçalarıdır. Ne işveren düşmandır ne de işçi köledir.

Ücret düzeyi sorunu tıpkı bugün hükümetin market fiyatlarında yapmaya çalıştığı gibi yasalarla-kamu zoruyla çözülemez. Nihai başarı pazar şartlarının rekabetçi kılınması ile sağlanabilir. O rekabet için pazarın iyi işlemesi ve canlı olması en temel şarttır.

-Marketlerde tavan fiyat uyguladığınızda aslında pazarı bitirir ve yokluğu getirmiş olursunuz. Ücretlerin de kamu gücüyle yükseltilmesi işsizliği getirir.

Yazıda diğer tespitlerimizden de bahsedeceğiz.

Şimdi tabloyu görelim.

***

SGK verilene göre, 2010 yılında 10 milyon 31 bin çalışanın (4/A-özel) aylık ortalama brüt kazancı 1.302 TL’dir. (Brüt asgari ücret ise 760,5 lira. Fark %42)

Kasım 2021’de 16 milyon 257 bin çalışanın ortalama brüt ücreti 5.770 TL’dir. Aynı ayda brüt asgari ücret ise 3.578 lira (Fark %38).

Son 11 yıllık dönemde enflasyon %240; ortalama brüt ücret ise %343 ve asgari brüt ücret %370 artış göstermiştir.

Görüntüde ücret artışı enflasyonun üzerinde gerçekleşmiş görülüyor. Dolayısı ile çalışanlar bir reel gelir kaybına uğramamış, tersine reel kazanç elde etmiştir.

Fakat durum pek öyle değil.

2010 yılında %15 vergi dilimi 8.800 TL’dir ve 2021 yılında 24.000TL’ye gelmiştir. Vergi dilimi artışı %172 ila enflasyonun (%240) altında kalmıştır. Hatta %20’lik ikinci vergi dilimi 22.000 liradan sadece ve sadece %140 artışla 53.000 liraya çıkmıştır. Buradaki artış %140 ila enflasyondaki %240 artışın nerede ise yarısında kalmıştır.

Bunun anlamı şudur: Ola ki işvereniniz size azıcık yüksek maaş ödedi; ola ki okudunuz vs ile yüksek ücret alıyorsunuz... İşte o parayı devlet, ya da devleti yönetenler hemen alıvermişler.

Bunu şöyle ifade edeyim: Son 11 yılda ortalama net ücret asgari ücret oranında artsaydı net maaş 3.945 lira yerine 4.310 lira olacaktı. Ortalama ücretlerde geçen yıl 12 ayın biri gitmiş, yerine 11 ay maaş almış olduk.

***

Şöyle bir hesap yapalım:

2021 yılında aylık 5.770 lira brüt ücretten net kazancınız yaklaşık 3.945 liraya geliyor. 2010 yılında ise 1.302 lira brüt ücretten aylık net kazancımız 913 liraya geliyordu.

Brüt ücret artışı 11 yılda yüzde 240 enflasyonun üzerine çıkarak %343 olmuştu. Ama vergi dilimleri sayesinde çalışanın eline geçen net ücret aynı süre içinde 913 liradan 3.945 liraya çıkarak %332 artışta kalmıştır.. (Yine de enflasyonun üzerinde bir artış görülüyor. Enflasyon oranına göre ortalama net ücret 3.104 liraya çıkacaktı.)

***

Gelin bir de bu hesabı ekmek üzerinden yapalım:

Zorunlu tüketimi en yüksek ürün olan ekmek hesabına göre durum şu: 2010 yılında 913 TL ortalama net ücret ile 1 ayda 443 kg ekmek alıyordunuz. Kasım 2021’de ise 3.945 liraya gelen ortalama net ücret ile alabileceğiniz ekmek artık 434 kg.

Çalışanların ekmek alım gücü enflasyon üzerinde maaş artışına rağmen artmamış, tersine 9 kg azalmıştır.

Kim almış bu ekmekleri? Devlet...

NOT: Ücret artışı enflasyona göre reel artışa işaret etse de ekmek örneğinde olduğu gibi gıda ve alt sektörler olarak: Et-balık; süt-peynir, yumurta; katı ve sıvı yağlar ila sebze sektörlerinde sadece alım gücünü koruyabilmiştir. Çalışanların gıda tüketimi açısından reel bir kazancı maalesef olmamıştır.

YA DEVLET? - EMEKLİLER

Asgari ücreti nihayetinde kamu belirlemiş olsa da ödeyen özel sektördür. Bu nedenle %240 enflasyon ve %310 gıda enflasyonuna karşı özel sektörde ortalama ücret %332 artışla gelir seviyesini koruyabilmiştir. (Gıda dışında reel artış ama gıda da sadece mevcudu korumuş)

Ya devlet-Hükümet ne ödemiş?

2010 yılında 9 milyon 518 bin 704 dosyaya 78 milyar 957 milyon 499 bin lira maaş ödemesi yapılmış. (2010 yılı ortalama emekli maaşı aylık 690 TL)

2021 Kasım ayında ise 13,6 milyon emekliye aylık 35,1 milyar lira ödenmiştir. Buna göre kişi başına emekli maaşı 2.580 liraya geliyor.

Özel sektörün çalışanlarını sadece gıda karşısında koruyan ücretlerine rağmen kamu-hükümet emeklileri gıda harcamasında reel kayba uğratmıştır.

2010 yılında 1 emekli 1 aylık maaşı ile 334 kg ekmek alıyordu

2021 yılında 1 emekli 1 aylık maaşı ile 284 kg ekmek alıyor

Emeklinin aylık 50 ekmeğine kim el koydu?

SONUÇ: Ülkemizde ücretli kesimin maaş düzeyi oldukça düşük seviyede ve refahtan (gıda özelinde) pay alamamaktadır. Asgari ücret ile ortalama ücret farkı giderek azalmakta ve bu durum eğitimle orta-sınıf bilinci oluşmasının önüne set çekmektedir. Oysa demokrasilerin gelişmesi ve hak arayışlarının sağlanması bu sayede güçlenebilir.

Özel sektörün ödediği ücretler nispeten daha fazla artış göstermiş olsa da özellikle emeklilik sistemi adeta yokluk maaşına hapsolmuş durumdadır. Kaybet-kaybet formülünü bir an önce kazan-kazan formülüne geçirmemiz gerekiyor.

Son aylarda yaşanan yüksek enflasyon ve özellikle gıda-kira artışları çalışanları açlık sınırının altına düşürerek yeni bir hak arayışını zorunlu kılmaktadır.

Bu durum sadece özel sektör ödemeleri ile değil, asıl sorumlu olan kamu ve ülke yöneticilerinin sorumluluğu ekseninde ele alınmalıdır.

a13.jpg

YORUMLAR (40)
YORUM YAZ
İÇERİK VE ONAY KURALLARI: KARAR Gazetesi yorum sütunları ifade hürriyetinin kullanımı için vardır. Sayfalarımız, temel insan haklarına, hukuka, inanca ve farklı fikirlere saygı temelinde ve demokratik değerler çerçevesinde yazılan yorumlara açıktır. Yorumların içerik ve imla kalitesi gazete kadar okurların da sorumluluğundadır. Hakaret, küfür, rencide edici cümleler veya imalar, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar içeriğine bakılmaksızın onaylanmamaktadır. Özensizce belirlenmiş kullanıcı adlarıyla gönderilen veya haber ve yazının bağlamının dışında yazılan yorumlar da içeriğine bakılmaksızın onaylanmamaktadır.
40 Yorum
  • AD / 21 Şubat 2022 04:38

    Sayın yazar rakamlara boguyorsunuz ama calışanlar için vermiş olduğunuz ücretler brut mantıgı....emekliler için veriler dogru olabilir..
    Serbest te calışan işcilerin ücreti net mantık calışıyor...%20 civari sizin dediğiniz mantık....inşaatlarda ,kamu işlerinde günlük işlerde işci yevmiyeleri 250-350 bandında net..sgk 4250 den gösteriyorlar...Hayat gercekden sizin dediğiniz gibi olsa bu ülke de her gün devrim olur...Buda kayıt dışının ne kadar yüksek oldugunu gösteriyor..Ücretler kayıt dışı...

    Yanıtla (1) (19)
  • Mantıki sorular, / 21 Şubat 2022 11:20

    1- Sizin geliriniz günlük net 250-300 bandında mı?
    2- Öyle ise, 3 yıl öncesine göre daha mı rahat geçiniyorsunuz?
    3- Türkiye'nin bir geçeği olan kayıt dışılığa göz yuman Sayın Kahveci mi, ki ona sitem ediyorsunuz?
    4-Sizin tüm gelirleriniz kayıt içi mi?

    Eğer sizin ekonomik geliriniz, sabit gelirlilerin, asgari ücretlilerin emeklilerin ve yukarıda bahsettiğiniz bandın üstünde ise başka sorular da akla geliyor ama onları sormayacağım. Sağlıcakla kalın.

    Yanıtla (11) (0)
  • Ad / 22 Şubat 2022 05:10

    Aday ol cöz kayitdışiligin oyum sana...bu isler o kadar kolay degil...
    Kangren olmus meseleler...

    Yanıtla (0) (0)
  • Can Çetinkaya / 21 Şubat 2022 13:29

    300 lira yevmiye yi kim alıyormuş Allah aşkına? İnşaatı bilmem ama çoğu lokanta kafe vb. yerler 100 lirayı anca veriyor.

    Yanıtla (10) (0)
  • tarlabaşılı / 21 Şubat 2022 15:05

    evet çok doğru, çok haklısın!!!. ben işçi statü'sündeyim, yevmiyem 425tl., oğlumda yazdığın gibi inşaatta 450 tl. almakta...emekli maaşım 5 bin tl., 3 katlı gecekondu bozması 2 evimden 5 bin tl. kira alıyorum. Ne etti, 35 bin tl. aylık etti...İyi mi?

    Yanıtla (6) (1)
  • Necati / 21 Şubat 2022 21:28

    Tarlabasi atma recep din kardesiyiz diyorum

    Yanıtla (0) (0)
  • Necati / 21 Şubat 2022 21:25

    Ibrahim bey son 5 yilda hukumet tuiki baskilayarak memura emekliye gercek enflasyonun cok altinda ucret vermistir. Siz enflasyon hesabi yapmissiniz. Siz tuikin acikladigi enflasyona inaniyormusunuz ki tuikin rakamlarina gore hesap yapiyorsunuz. Akp iscinin de memurunda emeklininde ekmegini caliyor. Kendileri devletin kaynaklarini peskes cekerek paylarini aliyorlar. Akplilerin zenginliklerine bakinca her sey acik

    Yanıtla (0) (0)
  • Ali rıza / 21 Şubat 2022 20:19

    İşçinin esnafın çiftçinin ekmeğini kimse çalmadı , çaldıysa kendi çaldı başkasını suçlamanın gereği yok , sandığa ne atacağını bileydi , belki şimdi bilir , ekmeği elinde dururdu , yani ekmeğini kendi düşürdü ,

    Yanıtla (5) (0)
  • Çaka Bey / 21 Şubat 2022 15:48

    AKP Grup Başkan Vekilinin enflasyon hesabı bir hatıramı hatırlattı.
    İlçemde bir lisede, olmayan öğretmenin yerine yardım olsun diye derse girdim.
    Sınıfta 2024 bölü 20 işlemini tahtaya kalkıp doğru yapan öğrenci çıkmadı.Lise iki dikkat!
    Karpuz dikersen domates toplayamazsın.

    Yanıtla (11) (0)
  • Dogukan ilbey / 21 Şubat 2022 20:12

    Bana da gecen postanede lise mezunu bir kisinin havale kagidini dolduramadigini hatirlatti.
    Gerci son universite baraj kararindan sonra havale kagidini taniyacaklar mi?bilmiyorum.

    Yanıtla (6) (0)
  • Dogukan ilbey / 21 Şubat 2022 17:58

    Kim calacak misyonu cakiltasi vizyonu beton olanlar...

    Yanıtla (4) (0)
  • Okur / 21 Şubat 2022 14:36

    Kardeş şu M.Emin Akbaşoğlu’nun enflasyon hesabını da yaz n’olur?Bu adam herhangi birisi değil grup başkan vekili kendileri ve ülke bu insanlar tarafından yönetiliyor yıllardır.Akşam Haberturk’de izlerken bir mühendis olarak benim beynim yandı,belki siz anlarınız da bize de anlatırsınız :)

    Yanıtla (20) (0)
  • Les kurdes connu at inconnu / 21 Şubat 2022 14:35

    150 Euro'nun %5'ini hesap edemeyenlerin oy oranının, % 30 larda gezdiği bir halk kalibresine boşuna anlatıyorsun. Türkiyenin % 48 olan enflasyon oranını, diğer ülkelerin toplamı zanneden 'Yalı trollerinin' olduğu bu toplum, hak ettiği şekilde yönetiliyor.( kurunun yanında yanan yaşlar için üzgünüm). Yorma kendini kahveci, tansiyon ve sinir sahibi olursun..

    Yanıtla (18) (0)
  • Birtost / 21 Şubat 2022 12:07

    2002 ve 2022 Türkiyesi arasında ki en büyük fark, 2002 türkiyesinde bir ekonomi program hazırlanmıştı. Öyle bir program ki Yeni iktidara gelen Akp ve Erdoğanı bile 5 sene başarılı kıldı. 2022 Türkiyesinde başta tek başına erdoğan var, saldım çayıra mevlam kayıra programı uyguluyor, biz %7 kdv düştük sizde %7 düşün, dünyada da hyperenflasyon var faso fiso elli tür palavra... Uyu sen daha 41.

    Yanıtla (10) (0)
  • Adamın Biri / 21 Şubat 2022 11:54

    2008 yılında 970 TL maaşla emekli oldum. O yıl asgari ücret 436 TL idi. Yani asgari ücretin 2 katından fazla. Bugün asgari ücretin 1.5 katından 1000 TL az bir emekli maaşım var. Benim ekmeğimi kim çaldı?

    Yanıtla (14) (0)
  • Boşadam / 21 Şubat 2022 11:53

    Bu iktidarı ülkemizde istemiyenler insanca, adaletli bir ülkede, geleceğe aydın bir şekilde bakarak, kuvvetler ayrılığı ile yönetilen, kurumları kuvvetli olan, özgür düşüncenin, liyakatın olduğu bir devlet isteyenlerdir.
    Bu iktidarın devamını isteyenler londradaki faizciler, iktidar ortağı hortumcu 5 müteahhit ve Türkiyenin her daim zayıf ve dışa bağımlı kalmasını ve tek adam rejimi ile kolayca bir kukla gibi idare edebilecekleri bir Türkiye isteyenlerdir.

    Yanıtla (13) (0)
  • Terspektif / 21 Şubat 2022 11:00

    Ekmeğimizi kim çaldı?

    Yanıtla (9) (0)
  • 41'li / 21 Şubat 2022 10:07

    Muhalefet etmek için yazılmış bir yazı. Kaleme aldığınız durum 2002 yılından önce farklı mı(y)dı ,bu günden daha iyi mi(y)di? Hangi iktidar döneminde bu işler dört dörtlük oldu.Bu iktidarı yurt içinde kimler istemiyor, yurdışıda kimler istemiyor .
    Bu ikilinin birlikte hareket ediyor olmasına ne diyorsun.

    Yanıtla (1) (17)
  • Karar okuru / 21 Şubat 2022 09:19

    Keramet ehli kendileri için keramet gösteriyorlar. Arabalarından,evlerinden,hizmetçileri den,ismerkezlerinden anlıyoruz Bir kaç keramet te halkın refahı afiyetleri için gösterseler iyi olmaz mıydı?

    Yanıtla (5) (0)
  • Metin Aksüt / 21 Şubat 2022 09:03

    Sözleşmeleri brüt maaş üzerinden yapılan (özellikle uluslar arası şirketlerde çalışanlar) bu durumdan en fazla olumsuz etkilenenler.

    Yanıtla (1) (0)
  • Bence / 21 Şubat 2022 08:47

    Bence bugün ekonomik sıkıntı çeken sadece asgari ücretli işçi ve emekli değil artık orta sınıf sayılan herkes geçim sıkıntısındadır.
    Türkiye sistemli olarak borçlandırılmış ve halk fakirleştirilmiştir. Bunca borçlanmaya, vergiye ve özelleştirmeye rağmen devlettin kasası tam takır. O zaman bu paralar nereye aktı? Kimler zenginleşti? Geçmiş üstü darbe diye kapatılmış polis operasyonları buzdağının görünen kısmı mıydı? Bu seçimde iktidar değiştiğinde araştırılmalı.

    Yanıtla (6) (0)
  • Turgay / 21 Şubat 2022 01:57

    Asgari ücreti biraz kolluyor ama yetmiyor, birsure sonra nitelikli çalışanla niteliksiz çalışan aynı ücrete çalışacak niteliksiz olan ellegelen düğün bayram herkes fakir diye belki biraz teselli bulur . Emekli de de benzer olur .

    Yanıtla (11) (0)
  • Hüseyin / 21 Şubat 2022 08:18

    Buna katlmyorum devlete bir odacı ozelde bir muhendisden daha çok alyor ücretli öğretmen aldığı maaş beli özelde eytim ve vasif pek önemi yok

    Yanıtla (3) (0)
  • Muhammed / 21 Şubat 2022 08:11

    Ibrahim bey lütfen birazda iyi tarafını görün!
    Bu millet makarnanın lezzetini tadını unutmuştu ve bugün 81 milyon (2 milyon zengin hariç)makarnanın lezzetinin ,tadının farkına vardık.Gerci yaği konusunda biraz sıkıntımız var ama olsun
    Hatta daha sırada sadece kuru bir ekmeğe talim edeceğimiz günler geliyor ve ekmeğin tadını da unutmuştuk.O günleri özlemle bekliyorum.Her şeye iyi tarafından bakmak gerekir.
    Bu iki önemli nimetin tadını unutmuştuk.Bu hatırlatmamdan sonra zenginler üzülsün!!!

    Yanıtla (3) (0)
  • Sahin / 21 Şubat 2022 07:49

    Yazı başlığı,
    "İşcinin ekmeğini kim aldı"
    değilde,
    "İşçinin ekmeğini kim çaldı"
    Olsaydı daha cazip olurdu gibi geliyor bana.
    Millet konuyu daha güzel anlardı.

    Yanıtla (4) (0)
  • H.Bulat / 21 Şubat 2022 07:44

    Hesaplariniz güzel ve anlaşılir.
    Ama hesaplarinızi Tuik enflasyonu ile hesapladığınizı , birde gerçekleşen enflasyona göre sonucun dahada vahim olduğunu belirmeliydiniz.

    Yanıtla (3) (0)
  • Sahin . / 21 Şubat 2022 04:16

    Almanya,da geçen yıl enflasyon %3 iken ,
    Bu yıl %3,3,e yükselmiş.
    Bunda ne var ? Orası Almanya diyeceksiniz.
    Ama devletin (özel değil) TV, nunda buhaber ,
    Bu gidiş nereye kadar ,Her şeye zam geliyor diye haber yapılıyor.
    Bu haberleri hazırlayanları, Türkiye, ye aileleriyle gönderip 1 yıl bizim pararamızla asgari ücretle çalıştırıp geçinin diye ceza vereceksin.
    Bu gidiş nereye kadarmış görürler.

    Yanıtla (8) (0)
  • TB / 21 Şubat 2022 03:10

    Tüm emekçilerimize, geçim zorluğu yaşayanlara dua ediyoruz, Allah yardımcıları olsun. Aşları, işleri baki olsun, mutlulukları, huzurları daim olsun...

    Yanıtla (10) (0)
  • bilimsel / 21 Şubat 2022 01:08

    Dünyanın her yerinde covid var. Türkiye de olan enflasyonu covidin etkilerine bağlıyorlar.
    Yanı başımızdaki Gürcistan da Ermenistan da bile yüzde 15 civarında enflasyon var.
    Bizim enflasyonumuz yüzde yüze yakın. Neden acaba? Bizim yöneticilerin kötü yönetiminden olmasın..

    Yanıtla (13) (0)
  • Özer / 21 Şubat 2022 00:52

    Bilimsele cukka veya cubba olmasa onlar kendiliğinden dağılır gider. Milli beka ne demek bu ülkenin güvenlik gücü yokmu? Geççeek geççek

    Yanıtla (6) (0)
  • Mehmet / 21 Şubat 2022 00:49

    Geççeek Geççeek takma kafayı

    Yanıtla (5) (1)
  • bilimsel / 21 Şubat 2022 00:43

    Yeniçeri ağası, bir Yahudiye takmış: “Siz Hazreti İsa’yı da çarmıha germiştiniz!” demiş ve tokat atmış.
    Yahudi ellerini açmış:
    “İnsaf ağam, iki bin yıl önce olmuş!”
    “Olsun, ben yeni duydum!”
    100 yıl önce milliyetçi savaşlar sırasında bir çok cami kilise ve diğer mabetler yıkıldı yakıldı.
    Ama bugün bir camiyi kiliseyi yakıp yıkmak yada değiştirmek akıl alır bir tutum değildir.
    1500 yıl öncesinin anlayışları ile bugün yaşanmaz.

    Yanıtla (9) (1)
  • bilimsel / 21 Şubat 2022 00:30

    İstabul Büyükşehir Belediyesi önünde toplanıp belediye bünyesinde ‘teröristlerin’ çalıştırıldığını iddia eden, Sezen Aksu’nun evinin önünde toplanıp tehditler savuran, Tarkan ve Mustafa Sandal gibi isimleri de hedef alan Milli Beka Hareketi, bu kez yolsuzluk haberi ile gündeme geldi.
    Süleyman Soylu'nun kontrolü altındaki Milli Bekâ Hareketi'nde 5 milyon liralık vurgun yaşandı. Gazeteci Erk Acarer, hareketin Cizre Başkanı Halit Barkın'ın 5 milyon lirayla kayıplara karıştığını söyledi.

    Yanıtla (15) (1)