Brüksel, yalnızca AB onaylı aşıları yaptıranlara kapı açacak ‘Kovid pasaportu’ için yol haritasını çizmeye başladı. Proje, Çin aşısı uygulayan Türkiye için en büyük tehlikeye dönüştü. Hem ihracatı baltalama hem ekonominin lokomotifi olan turizmi çökertme riski taşıyan düzenlemenin ‘siyasi izolasyona’ da yol açabileceği belirtildi. “Ankara harekete geçip ‘iki taraf da zarar görür’ mesajını vermeli” çağrıları yapıldı.
AB Komisyonu Başkanı Leyen, ilk olarak Yunanistan’ın girişimiyle ortaya atılan ‘aşı pasaportu’nda çerçevenin oluşturulmaya başlandığını açıkladı.
Haziranda başlanması planlanan uygulamayla, yalnızca Avrupa İlaç Kurumu’nun onayladığı BioNTech-Pfizer, Moderna, AstraZeneca ve Johnson&Johnson aşılarını yaptıranlara AB içinde dolaşım hakkı tanınması öngörülüyor.
Sertifikada kişilerin hangi dozu yaptırdığı ve antikor seviyesine ilişkin bilgiler yer alacak.
‘TÜRKİYE TALEPLERİNİ BRÜKSEL’E GÜÇLÜ ŞEKİLDE İLETMELİ’
Gelecek hafta AB liderlerine sunulması beklenen proje, şimdiye kadar Çin aşısını uygulayan Türkiye için alarm zillerini çaldırdı. Avrupa kapılarının kapanması siyasi yansımasının beraberinde ekonomide de büyük riskleri barındırıyor.
İhracatın yüzde 55’nin yapıldığı dev pazarı kaybetme riskinin yanısıra turizmde de büyük kayıp yaşanabileceği belirtildi. Sektör temsilcilerinden “Türkiye talebini daha güçlü duyurmalı. AB’yle görüşmeler hızlandırılmalı” talepleri geldi.
TÜRKİYE'YE AŞI DUVARI
Avrupa Birliği, yalnızca Brüksel’in onayladığı aşıları yaptıranlara dolaşım sağlayacak ‘aşı pasaportu’ için yol haritası aşamasına geçti. Düzenlemenin, ihracatının yarısını Avrupa’ya yapan Türkiye için büyük riskleri beraberinde getireceği kaydedildi.
Turizm gelirlerinde de kayıp yaşanabileceği uyarısı yapıldı. Ankara’nın, kritik süreçte devreye girerek Türkiye’nin sıkıntı yaşamayacağı bir formülü masaya koyması gerektiği belirtiliyor.
Avrupa Birliği, Birlik sınırları içinde seyahatlerde kullanılması planlanan “aşı sertifikası” için yasal düzenleme hazırladı. Buna göre aşı sertifikası, kişilerin Kovid-19 aşısı olup olmadığını, olduysa nerede ve hangi aşıyı olduğunu gösteren bilgiyi, hastalığı geçirenlerin iyileştiğine ve antikor seviyesine dair belgeyi ve Kovid-19 PCR veya hızlı antijen test sonucunu içerecek.
Sertifikayla AB’de onaylı Kovid-19 aşıları olmuş kişilere yönelik seyahat kısıtlamaları kaldırılabilecek. Ancak AB ülkeleri, diğer aşıları kabul edip etmeyeceklerine kendileri karar verecek. AB tarafından onaylananlar şu ana kadar BioNTech-Pfizer, Moderna, AstraZeneca ve Johnson and Johnson firmaları tarafından üretilen aşılar.
Ancak Macaristan ve Slovakya gibi bazı ülkeler bir süredir bunlar dışında Rusya ve Çin’de üretilen aşıları da kullanıyor. Rusya’nın Sputnik V aşısının AB’de kullanımı için ön değerlendirme süreci devam ediyor. Üretici firmanın başvuru yapması ve onay çıkması halinde yaz aylarında Sputnik V aşısının da AB’de kullanılması ihtimali bulunuyor.
Sağlık pasaportu hakkında katıldığı programda detaylı bilgi veren Avrupa İç Pazar Sorumlusu Thierry Breton, pasaportun yaz tatili öncesine hazır olmasını hedeflendiğini söyledi. Breton, “Bunu Haziran ayından önce yaptırmak için çalışıyoruz. Turizm sezonunu korumak için her şeyi yapmamızın şart olduğunu düşünüyorum” açıklamasında bulundu.
Avusturya Dışişleri Bakanı Alexander Schallenberg ve İspanyol mevkidaşı Arancha Gonzalez Laya da AB içinde özellikle yaz turizmini canlandırmak ve serbest dolaşımı sağlamak için aşı yaptırmış kişilere yönelik “yeşil pasaport” uygulamasının hayata geçirilmesi gerektiği görüşünü paylaştı.
Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto ise “aşı pasaportu” uygulamasının ulusal düzeyde onaylanan aşıları da kapsamasından yana olduklarını söyledi. Szijjarto “Macaristan ve Sırbistan mantığını dinledi ve vatandaşlarının sağlığını korumak için gerekeni yaptı. Rusya ve Çin’den aşı almasaydık, daha az sayıda kişi aşılanırdı” ifadelerini kullandı.
Avrupa’da süreç işlerken uygulanın Türkiye’ye yönelik ‘yan etkileri’ dikkat çekiyor. Şimdiye kadar Çinaa aşısıyla uygulama yapan Türkiye’ye bir ‘Avrupa duvarı’ örülmesi durumunda en büyük sıkıntının ekonomide yaşanması riski öne çıkıyor.
İhracatının yüzde 55’ini Avrupa’ya yapan Türkiye’de işadamlarının dolaşınının kısıtlanması bu oranın geriye çekilmesine yol açabilir. Benzer durum turizm için de geçerli. Bu noktadaki riske sektör temsilcileri dikkat çekti.
Antalya’da geçen haftalarda düzenlenen sektör toplantısında aşı çalışmalarıyla ilgili şu tespitler yapıldı: Aşı pasaportu sadece belli aşıları yaptıranların yalnızca AB ülkeleri içinde seyahatini mümkün kılıyor. Türkiye bu süreçte hamlelerini sürerek talebini yurt dışında daha kuvvetli duyurmalı.
Turizm her ne kadar çabuk ve hızlı reaksiyon alınsa da sadece Rus pazarına endeksli olmamalı. Bu yüzden AB ile ikili görüşmeler bir an önce hızlandırılmalı. Örneğin PCR test konusu bir an önce netleşmeli.
QR KODU BULUNACAK İÇİNDE AŞI BİLGİLERİ YER ALACAK
AB Komisyonunun “Dijital Yeşil Sertifika” adını verdiği, “aşı pasaportu” veya “Kovid kartı” olarak da bilinen belge kağıt veya dijital olarak hazırlanacak. İçinde hangi aşının, nerede ve ne zaman yapıldığına ilişkin bilgiler yer alacak. AB ülkelerinde yaşayanlara ücretsiz verilecek olan sertifikada bir QR kodu bulunacak. Bu kodla sertifikanın gerçekliği ve güvenliği sağlanacak.
Bu sertifikaya sahip olanlara seyahatlerde ne tür kısıtlamaların kaldırılacağına AB ülkeleri kendileri karar verecek. Sertifikanın uluslararası karşılıklı tanınırlığı için çalışmalar yapılacak. Belge, düzenlenen ülkenin dilinde ve İngilizce olarak hazırlanacak.
Bir üye ülke sertifikası olanlara karantina veya test gibi uygulamalara devam ederse bu durumu AB Komisyonuna ve diğer üye ülkelere bildirmek ve nedenlerini izah etmek zorunda olacak. Aşı sertifikası tüm AB ülkeleriyle İzlanda, Lihtenştayn, Norveç ve İsviçre’de de geçerli olacak.
Sertifika AB vatandaşlarına, hangi ülkenin vatandaşı olduğuna bakılmaksızın ailelerine, ayrıca AB’de ikamet eden ancak AB vatandaşı olmayan kişiler ile diğer AB ülkelerine seyahat hakkı bulunan ziyaretçilere verilebilecek.
