Bilim insanları, küresel ısınmayı durdurmak için çığır açan bir çözüm önerisiyle gündemde: Atmosfere elmas tozu püskürterek Dünya’nın sıcaklığını 1,6 derece düşürmek mümkün olabilir. Ancak bu jeomühendislik çözümünün maliyeti 200 trilyon doları bulurken, uygulanabilirliği ve ekolojik etkileri tartışma konusu.
İklim değişikliğiyle mücadele için bilim dünyası giderek daha yaratıcı ve tartışmalı yöntemlere başvuruyor. İsviçre'deki ETH Zürih Üniversitesi'nden gelen son öneri, gezegenin stratosferine elmas tozu püskürterek küresel ısınmayı yavaşlatmayı amaçlıyor. Bu yenilikçi fikir, atmosferdeki sıcaklığı 1,6 derece düşürebileceği iddiasıyla büyük yankı uyandırdı. Ancak bu çözümün maliyeti oldukça yüksek ve etkileri üzerinde geniş bir tartışma söz konusu.
Bilim insanları, iklim değişikliğinin en kötü sonuçlarını önlemek için jeomühendislik adı verilen büyük ölçekli projeler üzerinde çalışıyorlar. Bu projelerin amacı, atmosferdeki güneş ışığını geri yansıtarak gezegenin soğumasını sağlamak ya da atmosferdeki karbon emilimini artırmak gibi radikal müdahaleleri içeriyor. Ancak bu projeler, hem teknik zorlukları hem de olası ekolojik etkileri nedeniyle bilim dünyasında tartışma konusu.
Bu yöntemler arasında en dikkat çekenlerden biri, atmosferin stratosfer tabakasına çeşitli maddeler enjekte ederek güneş ışınlarının bir kısmını geri yansıtmayı hedefleyen stratosferik aerosol enjeksiyonu. Volkanik patlamaların soğutucu etkisinden esinlenilen bu yöntem, gezegenin sıcaklığını düşürebilecek potansiyele sahip. Ancak kullanılan maddelerin ozon tabakasına zarar verebileceği ya da iklim dengelerini bozabileceği gibi riskler de mevcut.
ELMAS TOZU İLE DÜNYA’YI SOĞUTMA FİKRİ
ETH Zürih Üniversitesi'nde çalışan iklim bilimci Sandro Vattioni ve ekibi, kükürt dioksite alternatif olarak kullanılabilecek yeni maddeler üzerinde çalışmalar yürütüyor. Bu araştırmanın odağında, elmas tozu gibi maddeler yer alıyor. Ekip, kükürt dioksit gibi zararlı olabilecek maddeler yerine, atmosferde daha uzun süre kalabilen ve güneş ışınlarını etkili bir şekilde yansıtan bileşenler bulmayı amaçladı.
Yapılan 3 boyutlu iklim modellemeleri, elmas tozunun diğer seçeneklere göre en başarılı çözüm olabileceğini ortaya koydu. Elmas tozu, güneş ışınlarını geri yansıtma yeteneği ve havada topaklanmadan uzun süre kalabilmesiyle dikkat çekiyor. Ayrıca elmasın, kükürt dioksit gibi asit yağmurlarına sebep olmaması da onu daha çevre dostu bir seçenek haline getiriyor.
HER YIL 5 MİLYON TON ELMAS TOZU GEREKECEK
Araştırmaya göre, kalıcı bir soğuma etkisi sağlamak için her yıl stratosfere 5 milyon ton elmas tozu püskürtülmesi gerekecek. Bu uygulamanın, dünya çapında sıcaklıkları yaklaşık 1,6 derece düşürebileceği hesaplanıyor. Ancak bu çözümün maliyeti oldukça yüksek; araştırmalar, bu projenin hayata geçirilmesinin yaklaşık 200 trilyon dolara mal olacağını gösteriyor. Bu, daha önce önerilen sülfat aerosollerine kıyasla 2400 kat daha pahalı bir yöntem.
ALTERNATİF ÇÖZÜMLER DE MASADA
Elmas tozu önerisinin yanı sıra, diğer jeomühendislik çözümleri de tartışılıyor. Okyanuslara demir partikülleri atarak planktonları çoğaltmak ve bu sayede atmosferdeki karbondioksit emilimini artırmak, bir başka öneri. Ancak bu yöntemin deniz ekosistemlerini nasıl etkileyeceği konusunda ciddi endişeler var. Ayrıca, uzaya dev aynalar fırlatarak güneş ışınlarını yansıtma fikri, fütüristik bir çözüm olarak gündeme gelse de teknik olarak uygulanabilirliği şu an için oldukça zor.
Daha yaygın bir öneri ise stratosferik sülfat aerosolleri kullanmak. Ancak kükürt dioksit, hem iklim dengelerini bozabilir hem de asit yağmurlarına yol açabilir. Bu nedenle, bazı bilim insanları kalsit veya alüminyum bileşikleri gibi alternatifleri araştırıyor.
MALİYET VE RİSKLER TARTIŞMA YARATTI
Her ne kadar elmas tozu teorik olarak etkili bir çözüm gibi görünse de, bu fikrin hayata geçirilmesi birçok zorluk barındırıyor. En büyük engel, elmas tozunun inanılmaz derecede yüksek maliyeti. Yıllık 200 trilyon dolarlık bu proje, küresel bir iş birliği ve muazzam finansal kaynaklar gerektirecektir. Ayrıca, bu tür büyük ölçekli müdahalelerin ekolojik ve sosyal etkileri tam olarak öngörülemediği için bazı bilim insanları bu tür projelere şüpheyle yaklaşıyor.
Jeomühendislik çözümleri, gezegenin geleceği için bir 'B planı' olarak görülse de, bu çözümlerin hem olumlu hem de olumsuz etkileri derinlemesine araştırılmayı bekliyor. Elmas tozu gibi radikal projelerin başarılı olup olmayacağı, ancak daha fazla bilimsel araştırma ve deneme ile netlik kazanacak.
