Son dakika! İran'dan itiraf: Ukrayna uçağı 'yanlışlıkla' füze ile vurduk

İran, 176 kişinin öldüğü Ukrayna yolcu uçağının 'yanlışlıkla' füze ile vurularak düştüğünü açıkladı. New York Times, dün yolcu uçağının İran füzesiyle vurulduğunu gösteren görüntüler yayınlamıştı. Bu görüntülerin ardından Reuters, İran'ın paylaşmak istemediği karakutunun fotoğraflarını kamuoyuna servis etmişti.

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif de Ukrayna Havayolları'na ait yolcu uçağının 'yanlışlıkla' düşürülmesi nedeniyle özür diledi. 

"SAVUNMA SİSTEMLERİMİZ HASSASLAŞTI"

İran Genelkurmay Başkanlığı'ndan yapılan açıklamada, ABD üslerine yapılan füze saldırısının ardından ABD savaş uçaklarının İran etrafındaki uçuşlarının arttığı ve ülkenin stratejik yerlerine saldırı yapılacağı bilgisinin savunma birimlerine ulaştığı belirtilerek, bunun üzerine birçok hedefin radarlarda görünmeye başladığı ve ülkenin hava savunma sisteminin de bu nedenle çok hassas bir duruma geldiği kaydedildi.

"DURUŞ ŞEKLİ DÜŞMANCA SALDIRI YAPACAK GİBİYDİ"

Açıklamada yolcu uçağının düşürülmesiyle ilgili olarak, şunlar kaydedildi: 

"Ukrayna Havayollarına ait 752 sefer sayılı uçağı bu hassas ve kriz şartlarında İmam Humeyni Havalimanı'ndan hareket etti. Uçak, dönüş anında Devrim Muhafızlarının hassas askeri bir merkezine yaklaştı ve yüksekliği ile duruş şekli düşmanca saldırı yapacak gibiydi. Söz konusu uçak, bu şartlarda insani hata sonucu ve kasıtlı olmayarak hedef alınmıştır." 

"SORUMLULAR HAKKINDA YASAL İŞLEM BAŞLATILACAK"

Genelkurmay Başkanlığının ölenlerin ailelerinden özür dilediği açıklamada "Bu tür insani hataların bir daha tekrarlanmaması güvencesi veriyoruz. Sorumlular hakkında da yasal işlem yapılacaktır." ifadelerine yer verildi. 

ZARİF'TEN HEM SUÇLAMA HEM ÖZÜR

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, hava savunma sistemi tarafından 'yanlışlıkla' düşürüldüğü açıklanan Ukrayna Havayollarına ait yolcu uçağı için özür diledi. 

Zarif, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, Ukrayna Havayollarına ait uçağın düşürülmesiyle ilgili ABD'yi suçladı.

Zarif, paylaşımında şu ifadeleri kullandı: "Üzüntülü bir gün. Silahlı kuvvetlerin soruşturmasının ilk sonucu: ABD'nin maceracılığından kaynaklı kriz anında yapılan insani hata, faciaya yol açtı. Çok pişmanız. Halkımızdan, kurbanların ailelerinden ve etkilenen tüm milletlerden özür dileriz."

Ukrayna yolcu uçağını 'yanlışlıkla' düşürüldüğünü itiraf eden İran'dan peş peşe açıklamalar geldi. Zarif'in ardından açıklama yapan Ruhani, ülkedeki savunma sistemlerinin ABD'nin muhtemel saldırılarına karşı tam teyakkuz haline getirildiğini belirterek "Bu affedilemez yanlışın sorumluları hakkında yasal işlem yapılmalıdır" ifadelerini kullandı.

"FACİA NEDENİYLE ÜZGÜNÜZ"

Ruhani, yaptığı açıklamada, Kasım Süleymani'nin öldürülmesi ve ABD'nin tehditlerinin sürdüğü bir atmosferde ülkedeki savunma sistemlerinin ABD'nin muhtemel saldırılarına karşı tam teyakkuz haline getirildiğini belirtti.

"Bu süreçte insani hata nedeniyle yanlışlıkla (füze) fırlatılması, onlarca insanın ölümüyle sonuçlanan bir faciaya yol açmıştır" değerlendirmesinde bulunan Ruhani, faciaya yol açan yanlış nedeniyle üzgün olduklarını ifade etti.

Ruhani, şunları kaydetti: "Bu, kolayca bir kenara bırakılacak mesele değildir. Facianın nedeni ve failleriyle ilgili tahkikat devam etmeli ve bu affedilemez yanlışın sorumluları hakkında yasal işlem yapılmalıdır. Ayrıca, bu tür faciaların tekrarlanmaması için ülkenin hava savunma sistemindeki zayıf noktaların giderilmesi için de gerekli tedbirler alınmalıdır."

İRAN KARA KUTUYU FRANSA'YA GÖNDERCEK

İran, hava savunma sistemleri tarafından 'yanlışlıkla' düşürüldüğü açıklanan Ukrayna Havayollarına ait yolcu uçağının kara kutusunu Fransa'ya gönderme kararı aldı.

İran resmi ajansı IRNA'ya konuşan İran Sivil Havacılık Kurumu Kaza Ofisi Genel Müdürü Hasan Rızayifer, Ukrayna uçağının kara kutusunun Fransa'ya gönderileceğini açıkladı.

Düşürülen uçağın kara kutusunun hafızasını okumak için İran'da yeterli imkanların bulunmadığını aktaran Rızayifer, "Kanada, Fransa ve ABD gibi ülkelerden kara kutudaki bilgilerin indirilmesi için gerekli yazılım donanımları İran'a göndermelerini talep ettik ancak bu ülkeler İran'ın teklifini reddetti." dedi.

"FRANSA'DA ÇÖZÜLMESİNE ONAY VERDİLER"

Bunun üzerine kara kutunun dünyadaki tarafsız ve saygın laboratuvarlardan birinde okunması için Ukrayna, İsveç, İngiltere, Kanada ve ABD gibi ülkelere gönderilmesine karar verildiğini belirten Rızayifer, "Son olarak kara kutunun Fransa'da okunmasına karar verildi. Bu beş ülke de kara kutunun kodlarının Fransa'da çözülmesine onay verdi." ifadelerini kullandı.

UKRAYNA'DAN İTİRAFA İLK TEPKİ

İran'ın itirafının ardından Ukrayna'dan da konuya ilişkin ilk tepki geldi. Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, İran’ın Ukrayna Havayollarına ait yolcu uçağını yanlışlıkla düşürmesi ile ilgili 'Suçun tam olarak kabul edilmesini' istedi.

Zelenskiy, sosyal medya hesabından Ukrayna uçağının hava savunma sistemi tarafından yanlışlıkla vurulduğu yönünde İran'dan yapılan açıklamalara tepki gösterdi.

İran’dan resmi bir özür beklediklerini kaydeden Zelenskiy "Ukrayna, suçun tam olarak kabul edilmesinde ısrar ediyor. İran’dan sorumluları adalete teslim etmesini, cesetleri iade etmesini, tazminat ödemesini ve resmi özür dilemesini bekliyoruz"  ifadelerini kullandı.

Zelenskiy, soruşturmanın gecikmesiz ve engelsiz olarak eksiksiz ve açık bir şekilde devam etmesi gerektiğini vurguladı.

HAMANEY'DEN 'UÇAK İTİRAFI'NA SORUŞTURMA

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ile İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin ardından İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'den de bir açıklama geldi. 

Olaydan derin üzüntü duyduğunu söyleyen Hamaney, hayatını kaybedenlerin ailelerine başsağlığı diledi.  

Hamaney "Bu acı verici olayda muhtemel kusurlar ve eksikliklerin incelemesi için Genelkurmay Başkanlığı'na kesin talimat veriyorum" ifadelerini kullandı. 

İlgili makamlara seslenen Hamaney, benzer hadiselerin tekrar yaşanmaması için gerekli tedbirlerin alınmasını istedi.

HAMANEY'İN TWİTTER HESABI ASKIYA ALINDI

İran'ın, Ukrayna Havayolları'na ait yolcu uçağını 'yanlışlıkla' füze ile vurduklarını itiraf etmesinin ardından İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'in Twitter hesabı askıya alındı. Konuyla ilgili Twitter'dan henüz bir açıklama gelmedi.

Hamaney'in Twitter hesabının geçici olarak askıya alındığı öğrenildi. 

Hamaney'in profiline girmeye çalışanlar 'Bu hesapta olağandışı bir etkinlik oldu' uyarısıyla karşılaşırken, Twitter'dan konuyla ilgili bir açıklama gelmedi. 

İRAN DEVRİM MUHAFIZLARI'NDAN AÇIKLAMA

İran'dan bir 'uçak itirafı' daha geldi, vurulan yolcu uçağı ile ilgili son açıklama Devrim Muhafızları'ndan geldi. Tuğgeneral Emir Ali Hacızade, 'uçağın Cruise (seyir) füzesi sanıldığı için vurulduğunu' açıkladı.

İran Devrim Muhafızları Ordusu Hava-Uzay Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Emir Ali Hacızade, Ukrayna Havayolları'na ait yolcu uçağıyla ilgili basın toplantısı düzenledi.

Son haftalardaki gerginlik nedeniyle İran'daki hava savunma sistemlerinin alarm durumunda olduğunu söyleyen Hacızade "Özellikle Amerikalıların İran'da 52 noktayı vuracaklarını açıklamasıyla saldırı ve savunma birlikleri yüzde yüz alarma geçmişti." dedi.

"UÇAK SEYİR FÜZESİ OLARAK TANIMLANDI"

ABD'nin Irak'taki askeri üslerinin vurulduğu gece birliklerin savaş düzeyine geçtiğini aktaran Hacızade, hava savunma birliklerinden bazılarının Tahran'da konuşlandırıldığını, Tahran'ın batı kesimlerine konuşlandırılan hava savunma sistemlerinin olaya sebebiyet verdiğini ifade etti.

Hava savunma sistemleri tarafından düşürülen Ukrayna uçağının seyir füzesi olarak algılandığını söyleyen Hacızade "Hava savunma sistemlerinin operatörüne 'İran'a doğru seyir füzesi fırlatıldığı' bilgisi verildi. O da uçuş yönünden dolayı uçağı yanlışlıkla seyir füzesi olarak tanımladı." diye konuştu.

"10 SANİYE İÇİNDE KARAR ALINMASI GEREKİYORDU"

Operatörün iletişim hatlarındaki sorun nedeniyle füzeyi fırlatma izni alamadığını anlatan Hacızade, "Hadise sırasında iletişim hatlarında sorun yaşanıyordu. Bu yüzden irtibat kurma imkanı bulamadı. Operatörün hedefi vurmak ya da vurmamak için 10 saniye içinde karar alması gerekiyordu. Nihayetinde bu kötü kararı verdi ve uçak vuruldu." diye konuştu.

Hacızade, ABD üslerine füze saldırılarının düzenlendiği gece hava sahasının sivil uçuşlara kapatılmasını istediklerini ancak bunun yapılmadığını kaydetti.

"FÜZE İLE DÜŞÜRÜLDÜĞÜNÜ ÖĞRENİNCE ÖLMEK İSTEDİM"

İranlı hükümet yetkililerinin olaydan haberdar olmadığı için uçağın füzeyle vurulduğuna ilişkin iddiaları reddettiğini belirten Hacızade, "Olaydan haberdar olduğumuzda Genelkurmay Başkanlığını bilgilendirdik." şeklinde konuştu.

Olaydan büyük üzüntü duyduklarını dile getiren Hacızade, "Ukrayna uçağının füzeyle düşürüldüğünü öğrenince ölmeyi diledim. Hadisedeki sorumluluğu kabul ediyoruz. Boynumuz kıldan incedir. Yetkililerin hakkımızda alacağı her türlü karara itaat edeceğiz." ifadelerini kullandı.

ABD VE BATI MEDYASI GÖRÜNTÜ GEÇTİ

New York Times, dün yolcu uçağının İran füzesiyle vurulduğunu gösteren görüntüler yayınlamıştı. Bu görüntülerin ardından Reuters, İran'ın paylaşmak istemediği karakutunun fotoğraflarını kamuoyuna servis etmişti.

Düşen uçağın enkazından kurtarılan iki kara kutuyu içeren sandık, bu karelerle dünyaya servis edilmişti.

İran, kara kutu bilgilerini paylaşmayı reddetmişti. İranlı yetkililer her iki kara kutunun da zarar gördüğü ancak hafızalarının sağlam durumda olduğunu kaydetmişti.

NE OLMUŞTU?

Ukrayna'nın başkenti Kiev'e gitmek üzere Tahran İmam Humeyni Uluslararası Havalimanı'ndan kalkan Boeing 737 tipi yolcu uçağı 8 Ocak'ta İran'ın, ABD'nin Irak'taki Ayn el-Esed Hava Üssü'nü balistik füzelerle vurmasından saatler sonra düşmüş, uçaktaki 176 yolcudan kurtulan olmamıştı. 

İranlı yetkililer, uçağın teknik bir arıza nedeniyle düştüğünün sanıldığını açıklamış, Ukraynalı yetkililer de ilk etapta aynı fikirde olduklarını duyurmuştu. Ancak daha sonra kara kutuları bulunan uçağın düşüş nedeninin henüz bilinmediği ifade edilmişti.

Basına konuşan birçok Amerikalı yetkili, ABD istihbaratının, Ukrayna Hava Yollarına ait Boeing 737 tipi yolcu uçağının İran tarafından fırlatılan füzelerden biriyle düşürüldüğünü değerlendirdiğini öne sürmüştü.

İngiltere Başbakanı Boris Johnson ve Kanada Başbakanı Justin Trudeau ellerinde Ukrayna uçağının İran'a ait füze ile vurulduğuna dair bilgiler ve kanıtlar olduğunu açıklamıştı.

ANKARA/AA