Latince 'yöneten' anlamına gelen 'rektör', üniversitelerin en üst düzey yöneticisidir. Türkiye'de rektör seçimi, üniversite yönetimi tarafından en çok oy alan 6 aday YÖK'e gönderilir. YÖK kendi içinde en çok oy alan 3 adayı Cumhurbaşkanı'na sunar. Cumhurbaşkanı 3 aday içinden istediğini seçerdi. Fakat 15 Temmuz 2016'dan sonra çıkarılan KHK ile, oylama olmaksızın Cumhurbaşkanı istediği kişiyi istediği üniversiteye rektör olarak atayabilme yetkisine sahip oldu.
Rektör, üniversitelerin amacına uygun yönetilmesini sağlar, öğrencilerin gelişimine ve korunmasına katkı sağlar. Ülkemizde üniversite rektörü Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Rektör olabilmek için bir üniversitenin akademik kadrosunda olunmalı ve öğretim üyesi olunması gerekmektedir.
REKTÖR NEDİR?
Bir üniversitede görev bakımından, akademik ve yönetimsel olarak en üst düzey yetkilere sahip kişiye 'rektör' adı verilir. Üniversite ve bağlı birimlerinin genel olarak işleyişi, sevk ve idaresinden sorumludur. 'Rektör' kelimesi Latince kökenlidir ve 'yöneten' anlamına gelir. Sözcük, Hristiyanlık dininde kilisedeki yöneticilerden türetilmiştir. Özellikle Anglikan ve Katolik kiliselerinin bazılarında rektörler vardır.
NASIL REKTÖR OLUNUR?
Dünyada üniversitelere rektör atama yöntemi farklılık gösterir. Türkiye'de, görevdeki rektörün çağrısı ile toplanacak öğretim üyeleri tarafından 6 rektör adayı seçilerek belirlenir. Belirlenen rektör adaylarından Yükseköğretim Kurulu'nun (YÖK) seçeceği 3 aday atanmak üzere Cumhurbaşkanı'na sunulur. Cumhurbaşkanı bu 3 adaydan birinin rektör olarak atamasını yapar. Fakat 15 Temmuz 2016 tarihinden sonra çıkarılan Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile aday belirleme işlemi kaldırıldı ve Cumhurbaşkanı'na istediği kişiyi istediği üniversiteye atama yetkisi verildi.
Rektörlerin görev süresi 4 yıl olmakla birlikte, en fazla 2 dönem bu görevde kalabilirler. Rektörlerin emeklilik yaş haddi 67 olarak belirlenmiştir. Eğer bir rektörün görev süresinin bitimi yaş haddini aşıyor ise bu şart aranmaz ve görev süresinin bitimine kadar görevi devam eder.
REKTÖR NE İŞ YAPAR, GÖREVLERİ NELER?
Rektör, üniversitenin ve bağlı birimlerinin öğretim kapasitesinin rasyonel bir şekilde kullanılmasında ve geliştirilmesinde, öğrencilere gerekli sosyal hizmetlerin sağlanmasında, gerektiği zaman güvenlik önlemlerinin alınmasında, eğitim-öğretim, bilimsel araştırma ve yayın faaliyetlerinin devlet kalkınma planı ilke ve hedefleri doğrultusunda planlanıp yürütülmesinde, bilimsel ve idari gözetim ve denetimin yapılmasında ve bu görevlerin alt birimlere aktarılmasında, takip ve kontrol edilmesinde ve sonuçlarının alınmasında birinci derecede yetkili ve sorumludur.
Rektörün sorumlulukları şöyle:
* Üniversite kurullarına başkanlık etmek; yükseköğretim üst kuruluşlarının kararlarını uygulamak, üniversite kurullarının önerilerini inceleyerek karara bağlamak ve üniversiteye bağlı kuruluşlar arasında düzenli çalışmayı sağlamak
* Her eğitim-öğretim yılı sonunda ve gerektiğinde üniversitenin eğitim-öğretim bilimsel araştırma ve yayın faaliyetleri hakkında Üniversitelerarası Kurul'a bilgi vermek
* Üniversitenin yatırım programlarını, bütçesini ve kadro ihtiyaçlarını, bağlı birimlerinin ve üniversite yönetim kurulu ile senatosunun görüş ve önerilerini aldıktan sonra hazırlamak ve Yükseköğretim Kurulu'na sunmak
* Gerekli gördüğü hallerde üniversiteyi oluşturan kuruluş ve birimlerde görevli öğretim elemanlarının ve diğer personelin görev yerlerini değiştirmek veya bunlara yeni görevler vermek
* Üniversitenin birimleri ve her düzeydeki personeli üzerinde genel gözetim ve denetim görevini sürdürmek
* Kanun ve yönetmeliklerle kendisine verilen diğer görevleri yapmak
REKTÖR MAAŞI NE KADAR?
Devlet üniversitelerinde rektör maaşları akademik kadro ve unvana göre değişiyor. Ortalama rektör maaşları 7 bin 500 TL ile 8 bin 500 TL arasındadır.
Vakıf üniversiteleri rektör maaşları ise mütevelli heyeti tarafından belirlenmektedir. Özel üniversite rektör maaşları 8 bin TL olmakla birlikte üst sınır konusunda üniversiteler arasında değişkenlik göstermektedir.
