Rusya'nın, 2014'te Ukrayna’nın Kırım Yarımadası'nı işgalinin ardından, bu topraklara "Taurida" adı verilerek, eski bir Rus İmparatorluğu geleneğine geri dönme önerisinde bulunuldu. Geçtiğimiz ay, Simferopol'ün başkentinde düzenlenen Moskova destekli "Kırım Rumları" sempozyumunda, Kırım Cumhuriyeti'ni yeniden adlandırma fikri öne çıkarıldı. Rusya da bu öneriye destek verdi.
OĞUZ ERDİNÇ | KARAR.COM
Yarımada için Kırım-Tavrida Cumhuriyeti ismini benimseme girişimi, 2018 yılında Ivan Shonus'un başını çektiği Yunanlıların “Tavrida” Ulusal ve Kültürel Özerkliği Topluluğu'nun bir fikri. Shonus, ismi değiştirilen yarımadanın Rus statüsünü güçlendireceğine ve Kırım Cumhuriyeti'ne Batı itirazlarını baltalayacağına inanıyor. Ancak, tarihi Taurida takma adının benimsenmesinin ardındaki mantık daha da derinleşiyor.
PUTİN: KIRIM'IN TEK SAHİBİ TATARLAR DEĞİL
Aslında, Kremlin yıllarca Kırım'da bir “Yunan gündemini”, yarımadayı anavatanı olarak kabul eden Kırım Tatar azınlığına karşı ek bir araç olarak teşvik etmeye çalıştı. Kırım’ın Rusya Federasyonu’na katılımıyla ilgili 2014 referandumunu takiben, bir Rus yanlısı Tatar delegasyonu, Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ile görüşmek üzere Soçi'ye gitti. Rus devlet başkanına, Tatar milletini Kırım'ın yerli halkı olarak tanımaya çağırdılar. Ancak Putin, “Tabii ki bunu düşünebiliriz. Fakat bu sorunu çözerken, başka bir şey üretemezsiniz." diyerek bunun yerine, Kırım'ın gerçek yerli halklarının Rumlar dahil diğer milletleri içerdiğini söyledi ve Kırım tatarı misafirlerine: "Siz ve benden önce oradalardı” dedi. Aylar sonra Kremlin dostu popülist-milliyetçi Rus siyasetçi Vladimir Zhirinovsky, Kırım Tatarlarının yerel tarihini gölgeleyen yarımadanın Yunan mirasının bu kavramını tekrarladı ve “Tavrida bir Yunan ismidir." dedi.
BATI TEPKİLERİNE KARŞI BELGESEL HAMLESİ
Simferopol, geçtiğimiz Eylül ayında “Kırım Rumları” sempozyumuna ev sahipliği yaptı. Orta seviye bir “II. Yol” Yunan delegasyonu, Kırım ve Yunanistan arasındaki ilişkilerin uzun bir tarihçesi hakkında “Yarımadanın olaylarına dünyanın gözlerini açmak” ve “Batı yaptırımlarının zincirlerini kırmak" için Kırımlı meslektaşlarıyla birlikte bir belgesel çekmeye başladı. Bu grup, eski savunma bakan yardımcısı ve eski Yunan milletvekili Konstantinos-Iraklis Isychos, yönetmen ve film yapımcısı Christos Rallis ve tarihçi Nikolaos Alexandros Hesychos'tan oluşuyordu. Üçüncü adam daha önce Yunanistan SYRIZA partisinin bir üyesiydi, ancak 2015 yılında, iktidar partisinin Yunanistan için üçüncü ekonomik düzenleme programını kabul etmesi üzerine istifa etti. Aynı yıl, diğer birkaç SYRIZA muhalifiyle birlikte sol kanat siyasi fraksiyonu Popular Unity'yi yarattı. Şimdi bu partide dördüncü sırayı elinde tutuyor. Partinin kendisi, Yunanistan'ın NATO'dan çekilmesini desteklemekte.
Isychos, Rallis ve Hesychos'un tümü, Ocak 2019'da Yunanistan'ın Filadelfeia-Chalkidona kentinde kurulan Yunan Kırım Dostları Kulübü üyesidir. Kulübün hedefleri arasında “Kırım izolasyonu kırma”, “yasadışı yaptırımlara karşı çıkma”, “Kırım’daki Yunan azınlık haklarının tanınması” ve “Helen Kırım’ı Yunanistan’a yaklaştırmak için kamu diplomasisinin kullanılması” yer aldı. Bu kamu diplomasisi çabasının bir öğesi olma ihtimali taşıyor.
Yunanistan Kırım Dostlar Kulübü'nün bir diğer önemli üyesi, Alexis Tsipras Kabinesinde alternatif maliye bakanı olan Nadia Valavani; istifa etti ve ardından Popüler Birliğe katıldı. Valavani, Isychos ve avukat Rachiotis Yiannis ile birlikte, Beşinci Uluslararası Yalta Ekonomik Forumu'na katılmak için Nisan 2019'da Kırım'ı ziyaret etti.
YARIMADADA RUM OKULLARININ ARTTIRILMASI GİRİŞİMİ
Moskova, Atina’yı, şu anki Avrupa yaptırım rejimi kapsamında Kırım’da “anavatanlarını” kolayca ziyaret edebilecekleri vize alamayan 7.000 Kırım Rum’unun acı bir durum yaşadığına ikna etmeye çalışıyor. Rusya’ya göre, bu durum yerel Yunan toplumunun sosyal ve kültürel yaşamlarını zorlaştırıyor. Ancak gerçekte, Yunan dili 13 Kırım ortaokulunda yaklaşık 700 öğrenciye öğretilmektedir. Dahası, yerel yönetim yarımadadaki Yunanca okullarının sayısını daha da arttırmayı planlıyor.
YARIMADANIN YUNANLAŞTIRILMASI FİKRİNE TATARLARDAN TEPKİ
Yarımadanın daha da “Yunanlaştırılması” için en son Kremlin destekli girişim, yerel Rus seçkinlerini derinden böldü. Kırım “Başbakanı” Sergey Aksenov ve “Devlet Konseyi Başkanı” Vladimir Konstantinov Taurida adını kabul etmeyi hemen reddetti. Rus yanlısı Kırım Tatar grupları da itirazlarını dile getirdiler.
RUS KARŞITI DÜŞÜNCELER ARTABİLİR
Yarımada’nın İmparatorluk Rus dönemindeki Yunan ismiyle değiştirilmesi, Moskova’nın büyük ölçüde Ukrayna yanlısı Kırım Tatar azınlığına zarar vermesine yardım etmesine ve Atina’yı çekmek için propaganda argümanı sunmasına yardımcı olabilir. Öncelikle, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, Kırım Yarımadası'nın Türkçe isminin korunması girişimleri muhtemelen Moskova tarafından reddedileceği için bu durum Ankara'da rahatsızlık yaratabilir. İkincisi, Rusya, Kırım Tatarlarının Rus siyasi ve sosyal alanlarını özümsemeleri için çok az fırsat sundu. Dolayısıyla, yerel tarihsel miraslarına karşı bu tür sembolik saldırganlık, bu topluluk içinde Rus karşıtı düşüncelerin artmasına neden olabilir.
Ancak, yukarıdaki faktörler Kremlin'i girişimi ertelemeye zorlayabilse de, aslında süreç çoktan başladı. Zaten Kırım'daki üç ana bölge veya etkinlik Taurida adını aldı: Yeni inşa edilen Taurida Karayolu, Uluslararası Gençlik Forumu “Tavrida” ve Simferopol'deki “Taurian” Termik Santrali. Böylece, Rusya, Kırım tarihini yavaş yavaş silerek ilerliyor.
