Enerji Bakanlığının öncülüğünde İsrail gazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaştırılmasına yönelik görüşmeler tüm hızıyla sürerken gelen açıklamalar özel sektör temsilcilerini heveslendirdi. Turcas Petrol Üst Yöneticisi Batu Aksoy, “Özel sektörün liderliğinde oluşturulacak bir konsorsiyumla İsrail gazı Türkiye’ye getirilebilir” dedi.
Gölgesinde enerji merkezi olma yolunda kararlı adımlarla yürüyen Türkiye’nin önceliği İsrail’in Akdeniz’de bulduğu doğalgazın Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaştırılması. Bu projede her iki taraftan da pozitif yönde mesajlar gelirken geçtiğimiz günlerde konuşan İsrail Enerji, Altyapı ve Su Kaynakları Bakanlığı Genel Direktörü Shaul Meridor, Türkiye ve İsrail arasında doğalgaz boru hattı kurulmasına ilişkin görüşmelerin, ticari şirketler ile hükümetler arasında iki koldan yürütüldüğünü söyledi. Hükümetler arası anlaşma için öncelikle ticari tarafın anlaşmaya varması gerektiğine işaret eden Meridor, şöyle konuştu: “Türkiye ile doğalgaz konusunda, önce ticari tarafın fiyatlar ve miktarlar gibi detaylar üzerinde anlaşması gerekiyor, şu anda bunun üzerinde konuşuluyor. Şirketler bunun üzerinde çalışıyorlar. Anlaşmaya ne zaman varılacağı noktasında bir tarih veremem, çünkü görüşmelerin tam ortasındayız ama bunun önümüzdeki aylarda gerçekleşebileceğini söyleyebilirim. Bana göre, herkes anlaşmaya varmayı ve ilerleme kaydetmeyi istiyor” ifadelerini kullandı. İsrailli Bakanın açıklamaları Türk özel sektör temsilcilerini heyecanlandırdı. Konu hakkında açıklama yapan Turcas Petrol Üst Yöneticisi Batu Aksoy, son dönemde İsrail ile Türkiye arasındaki siyasi sıkıntıların aşılmasının, enerji projelerine olumlu yansımaları olacağını söyledi. Mevcut durumda Doğu Akdeniz gazının Türkiye’ye gelmemesi için bir sebep görmediğini belirten Aksoy, ancak projenin teknik ve ticari fizibilitesinin iyi incelenmesi gerektiğini ifade etti. Aksoy, Türkiye’nin yıllık doğalgaz tüketiminin 50 milyar metreküpe yaklaştığına dikkati çekerek, ülkeye getirilmesi planlanan doğalgazın fiyatının mevcut fiyatlarla rekabet edebilecek güçte olması gerektiğini dile getirdi. Doğu Akdeniz gazının Türkiye’ye getirilmesi sürecinde şu an Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının aktif rol üstlendiğini bildiren Aksoy, şöyle konuştu: “Burada asıl soru, projede özel sektöre ne kadar yer verileceğidir. Piyasanın liberalizasyonu açısından İsrail gazı çok büyük bir şans. Özel sektörün liderliğinde oluşturulacak bir konsorsiyumla ya da BOTAŞ ile iş birliği yaparak İsrail gazı Türkiye’ye getirilebilir. Bu şekilde toplamda 8-10 milyar metreküp gazın Türkiye’ye getirilmesi, özel sektörün piyasaya girmesi açısından da büyük bir fırsat. Bunun tamamen kamu eliyle yapılmaması gerektiğini düşünüyorum. Biz özel sektörün de kapsayıcılık dahilinde işin içine alınması gerektiğine inanıyoruz. Mutlaka kamu-özel iş birliği yapılması gerekiyor.”
İsrail, geçtiğimiz yıllarda Akdeniz’deki iki ayrı sahada, Tamar ve Leviatan bölgelerinde 950 milyar metreküpe yaklaşan doğalgaz buldu. Bu bölgelerde gaz arama faaliyetlerine de tüm hızı ile devam ediyor. Türkiye’nin yıllık ihtiyacının ortalama 50 milyar metreküp olduğu göz önüne alınınca İsrail gazı, Türkiye’nin yıllık doğalgaz ihtiyacının 19 katı. Bu miktar çok fazla olmasa da, Avrupa’nın enerji kaynaklarını çeşitlendirmek için önemli.
‘KONTRAT SÜRELERİ SONA ERİYOR’
Batu Aksoy, Türkiye’nin mevcut doğalgaz anlaşmalarında kontrat sürelerinin sona ermeye başladığını belirterek, Doğu Akdeniz gazının bu dönemde gündemde olmasının Türkiye açısından yeni kontratlar yapma konusunda önemli bir avantaj oluşturabileceğini ifade etti. Aksoy, “Kamu buradaki pazarlık kuvvetini kaybetmek istemeyecektir. Mutlaka işin içinde olsun ama doğalgaz fiyatının geleneksel şekilde petrole endeksli olarak değil, Türkiye’de oluşacak bir doğalgaz merkezine veya BOTAŞ fiyatına endeksli bir iskontoyla alınması iyi bir fırsat olabilir. Ayrıca, fiyatların bazı uluslararası doğalgaz merkezlerine endekslenmesi de söz konusu olabilir” değerlendirmesinde bulundu. Aksoy, “Artık üreticilerin değil, tüketicilerin fiyatı dikte etmeye çalıştığı bir pazara doğru gidiyoruz. Bizim de bu fırsatı kaçırmamamız lazım” diye konuştu.
SIFIR SORUN GARANTİSİ
İsrailli yetkililer Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile yaptığı görüşmelerde gelecekte iki ülke arasında ne sorun yaşanırsa yaşansın projenin devam edeceği garantisini talep ediyor. İki ülke arasındaki enerji ticareti üzerine geçtiğimiz günlerde açıklamalarda bulunan İsrail Enerji Bakanlığı Genel Direktörü Şaul Meridor, söz konusu koruma önlemleriyle birlikte İsrail’den Türkiye’ye doğalgazın 2019’da gelmeye başlayabileceğini söyledi. Meridor, “Bankaların böylesi bir projeyi finanse etmeleri için iki ülke arasında siyaseten ne olursa olsun, iş kısmının korunacağını bilmeleri lazım” dedi. Doğalgazın transferi konusunda “Her senaryo için bir planımız var” diye konuşan Meridor, Kıbrıs üzerinden Türkiye’ye bir boru hattı çekilmesi konusunda Kıbrıslı Türkler ile de görüşeceklerini ifade etmişti.
