Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümünün kurucusu Prof. Dr. Mücteba İlgürel 85 yaşında vefat etti. İlgürel'in cenazesi bugün ikindi namazını müteakip Balıkesir'de Zağonos Paşa Camiinden kaldırılacak.
SALİHA SULTAN
Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümünün kurucusu Prof. Dr. Mücteba İlgürel 85 yaşında İstanbul'da vefat etti. İlgürel'in bir süredir tedavi gördüğü hastanede vefat ettiği öğrenildi. Osmanlı tarihi üzerine birçok önemli çalışmaya imza atan, çok sayıda öğrenci ve akademisyen yetiştiren İlgürel, Türk Tarih Kurumu Şeref Üyesi idi.
Prof. Dr. İlgürel'in naaşı bugün memleketi Balıkesir'de ikindi namazını müteakip Zağanos Paşa Camii'nde kılınacak cenaze namazının ardından toprağa verilecek.
İlgürel'in vefatının ardından tarih dünyasından başsağlığı mesajları art arda geldi:
Mücteba İlgürelin vefatıyla ilgili Türk Tarih Kurumu , İsam, Marmara ve İstanbul üniversiteleri tarih bölümleri ile Türk Tarih Kurumu eski başkanı Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu ve Milli Savunma Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Afyoncu gibi birçok isim taziye mesajı yayınladı:
Hocamız, 25 Ağustos 2024 Pazar günü, Balıkesir merkezde bulunan Paşa Camiinde İkindi namazını müteakip kılınacak cenaze namazından sonra defnedilecektir.
— MarmaraTarihBölümü (@TarihMarmara) August 24, 2024
Allah rahmet eylesin. https://t.co/5uNiuzcn9V
Kurumumuzun Şeref Üyelerinden Prof. Dr. Mücteba İlgürel’in vefat haberini üzüntüyle aldık. Merhum hocamıza Allah’tan rahmet, yakınlarına ve camiamıza başsağlığı dileriz. pic.twitter.com/XVSRfbs1Id
— Türk Tarih Kurumu (@ttkgovtr) August 24, 2024
Acı bir kayıp,
— Yusuf Halaçoğlu (@yusufhalacoglu) August 24, 2024
Bugün değerli ağabeyim, bir ilim adamı, tarihçi Prof.Dr. Mücteba İlgürel’i kaybettiğimizi büyük üzüntüyle öğrendim. İstanbul Üniversitesi ve daha sonra Marmara Üniversitesi’nde birlikte görev yaptık. Güzel eserler ortaya koydu. Öğrencilerinin ağabeyi, hocasıydı.… pic.twitter.com/GGzjCex4PW
Değerli bölüm başkanım Mücteba İlgürel hocamı kaybettik. Üzerimizde hakkı çok olan hocamızın cenazesi Pazar günü (yarın) ikindi namazını müteakip Balıkesir'de Paşa Camiinden kaldırılacaktır.
— Erhan AFYONCU (@eafyoncu) August 24, 2024
Allah rahmet eylesin. Mekanı cennet olsun pic.twitter.com/EEXGGXVo8V
PROF. DR. MÜCTEBA İLGÜREL KİMDİR?
9 Eylül 1939’da Balıkesir’de doğdu. Buradaki eğitim hayatını bitirdikten sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’ne devam etti. Burada önemli tarihçilerden dersler aldı. İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu’ndan mezun olduktan sonra asistanlık sınavını kazandı. Mecburî hizmet kapsamında Akşehir Lisesi’nde Tarih öğretmenliği yaptı. 1965’te 26 yaşında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Yeniçağ Tarihi Kürsüsü’nde asistan olarak çalışmaya başladı.
1970’te doktora tezini tamamladıktan sonra askere gitti. Doçentlik tezi çalışmaları sırasında 1971’de 1 yıllığına İngiltere’de bulundu.1976’da Abaza Hasan Paşa İsyanı başlıklı teziyle doçent oldu.
1982’de profesörlüğe yükselen İlgürel, aynı yıl açılan Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’ne kurucu bölüm başkanı oldu. Pek çok kıymetli tarihçinin yetişmesinde katkısı oldu. 50’ye yakın yüksek lisans ve doktora tezinde danışmanlık yaptı. 1992’de Japonya burslusu olarak araştırmalar yapmak üzere Tokyo’ya gitti.
Osmanlı Denizciliğinin İlk Devirleri, Adalar Denizinde Rum Korsanları, Osmanlı İmparatorluğu'nda Ateşli Silahların Yayılışı, Subaşılık Müessesesi, Zeytinburnu'nda Bir Demir Fabrikası, Akbaş Cephaneliği Baskını, Balıkesir Reddi İlhak Cemiyeti ve Kongreleri, Vakanüvislerin Taltiflerine Dair, Hububat Kaçakçılığı, Abdurrahman Hibri'nin Menasik-i Mesalik’i, Kösem Sultan'ın Bir Vakfiyesi, Vakanüvis Ahmed Vâsıf Efendi'nin İspanya Elçiliği ve Götürdüğü Hediyeler, Osmanlı Topçuluğunun İlk Devirleri, Milli Mücadele’de Balıkesir Kongreleri, Sakız da Türk Vakıfları, Osmanlı Devletinde Teftiş Hareketleri, Pehlivanlı Aşireti Beyi Halid'in İsyanı, 1116-1119/1704-1707 Tarihleri Arasında Balıkesire Ait Narh Düzenlemeleri, Rusların Doğu Anadolu Siyaseti ve 1828-1829, Balıkesir'de Ayanlık Mücadelesi, Rus Donanmasının Sinop Baskını, Osmanlı-Ukrayna Münasebetlerinin Başlaması, Buharlı Gemi Teknolojisini Osmanlı Devletinde Kurma Teşebbüsleri, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Çeşme Mağlubiyeti, Türklerin Batı Anadolu Sahil Güvenliğine Verdikleri Önem, XVI ve XVII. Yüzyıllarda Tüfeğin Anadolu Halkı Arasında Yayılışı başlıklarıyla pek çok makale ve bildiri kaleme aldı. Türkiye’nin en önemli başvuru eserlerinden biri olan Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi’nde 36 adet madde ve madde bölümü kaleme aldı.
Osmanlı’nın en meşhur vekayinüvislerden biri olan Ahmed Vâsıf Efendi’nin ilk vekayinüvisliği sırasında 1782-1787 yılları arası olayları kapsayan eserini (Mehâsinü’l-Asâr ve Hakaikü’l-Ahbar) 1978’de yayına hazırladı. 1774-1779 yılları arasını kapsayan eserini (Mehâsinü’l-Âsâr ve Hakaikü’l-Ahbâr) ise 2014’te yayına hazırlamıştır.
Emekli olduktan sonra sahip olduğu kitapların pek çoğunu kurucu bölüm başkanı olarak görev yaptığı Marmara Üniversitesi Tarih Bölümü’ne bağışladı. Fırsat buldukça pek çoğu öğrencisi olan Tarih Bölümü hocalarını ziyaret etti. Doçentlik tezini genişleterek 2023’te Abaza Hasan Paşa İsyanı Huruc Ale’s-Sultan adlı kitabı çıkardı.
