Türk hat sanatının kurucusu Şeyh Hamdullah’ın el yazması Kur’an-ı Kerim’i Fransa’daki açık artırmada 480 bin euroya satıldı. Müzayedede, Ayasofya Camii’ndeki levhaları ile tanınan Kazasker Mustafa İzzet Efendi’ye ait bir Kur’an’ın da 730 bin euroya satıldığı ortaya çıktı. Alıcı açıklanmazken son dönemde Osmanlı eserlerine ilgi gösteren Katar’daki İslami Eserler Müzesi’nin ismi öne çıktı. ‘Kültür mirası eserleri Türkiye’ye kazandırın’ çağrılarının karşılıksız kalması ise eleştiri konusu oldu.
SALİHA SULTAN
TÜRKİYE’DEN KAÇIRILAN ESER 480 BİN EUROYA SATILDI
KARAR’ın gündeme getirdiği, uzmanların ‘eve getirilmesi’ çağrısında bulunduğu Türk hat sanatının kurucusu Şeyh Hamdullah’ın Fransa’da açık artırmaya çıkan 16’ncı yüzyıla ait el yazması Kur’an 480 bin euroya satıldı. Müzayedede Ayasofya Camii’ndeki levhaları ile tanınan Kazasker Mustafa İzzet Efendi’ye ait bir Kur’an da ortaya çıktı. Bu eser de, 730 bin euroya alıcı buldu. Her iki eserin de kimler tarafından satın alındığı açıklanmazken, akıllara Katar’daki İslam Eserleri Müzesi geldi.
ŞEYH HAMDULLAH'IN EL YAZMASINI KİM ALDI?
Türk hat sanatının kurucusu Şeyh Hamdullah’ın Fransa’da açık artırmaya çıkan 16’ıncı yüzyıla ait el yazması Kur’an-ı Kerim 480 bin euroya (yaklaşık 17 milyon lira) satıldı. 10 Haziran’da De Baecque et Associés Müzayede Evi tarafından düzenlenen müzayedede Ayasofya Camii’ndeki levhaları ile tanınan Kazasker Mustafa İzzet Efendi’ye ait bir Kur’an da 730 bin euroya (yaklaşık 25 milyon lira) alıcı buldu. Öte yandan eserlerin satışı ilk etapta müzayede evinin internet sitesinde yer alırken, ilerleyen saatlerde satış bilgilerinin kaldırıldığı görüldü. Bu durum da akıllara eserleri satın alan kişilerin kimliğini gizlemek istediği düşüncesini getirdi.
6 HAZİRAN’DA KAMUOYUNUN DİKKATİNE SUNDUK
KARAR Türkiye’den kaçırılan eserlerin satışa sunulduğu açık artırmayı 6 Haziran’da ‘Altı Osmanlı hattatı eser Türkiye’nin diyor’ başlıklı özel haberiyle gündeme getirmişti. Haberimizde, dönemin altı Osmanlı hattatının eserin Şeyh Hamdullah’a ait olduğuna dair mühür bastığı ve yurt dışına nasıl kaçırıldığının ise bilinmediği, Türkiye’deki hattatların ise böyle bir Kur’an’-ı Kerim’den bugüne kadar haberdar olmadığı ortaya çıkmıştı.
Hat dünyasında büyük yankı bulan haberimizde Dr. Mehmet Tütüncü ve Prof. Dr. Süleyman Berk gibi uzmanlar Kültür Bakanlığı’na seslenerek, Şeyh Hamdullah’ın Türkiye’nin kültürel varlığı olan el yazmasının mezattan kaldırılarak, eve getirilmesi çağrısında bulunmuştu. 10 Haziran’da Fransa’da gerçekleşen satışın ardından her iki eseri de kimlerin aldığı bilinmezken, Kültür Bakanlığı ise konu ile ilgili henüz bir açıklama yapmadı.
AKILLARA KATAR’DAKİ İSLAMİ ESERLER MÜZESİ GELDİ
Müzayedede ortaya çıkan Kazasker Mustafa İzzet Efendi imzalı Kur’an’ın son sayfalarında yer alan Sultan Abdülaziz’e yönelik ithaf ise eserlerin 20’nci yüzyıl başlarında Fransa’ya sürgün olan ve Paris’te yaşadıkları bilinen hanedan üyelerine ait olduğunu düşündürüyor. Uzmanlar, bu tarz mühürlü ve ithaf içeren eserlerin ancak hanedan üyelerinin elinde bulunabileceğini savunuyor. Öte yandan KARAR’ın edindiği bilgiye göre De Baecque et Associés Müzayede Evi tarafından satılan ve Türkiye’nin kültürel mirası açısından önem arzeden bu iki eser, adının açıklanmasını istemeyen Fransız bir koleksiyoner tarafından satışa sunuldu. Eserlerin son yıllarda özellikle Osmanlı mirası eserlere büyük ilgi gösteren ve yüksek bedeller ödeyerek müzayedelerden toplayan Katar’ın Doha şehrindeki İslami Eserler Müzesi tarafından satın alınmış olabileceği de konuşulan iddialar arasında.
TÜRKİYE’YE AİT OLDUĞU ALTI OSMANLI MÜHRÜ İLE BELGELİYDİ
De Baecque et Associés Müzayede Evi tarafın satılan el yazmasının tanıtım fotoğraflarında yer alan bir ayrıntı eserin Türkiye’den yurt dışına kaçırıldığının belgesi niteliğinde. Kur’an’ın Şeyh Hamdullah’a ait olduğu, tanıtım fotoğraflarında görüldüğü üzere 19. yüzyılın sonlarında bir grup önde gelen Osmanlı hattatı ve hat sanatı uzmanının mührüyle belgeleniyor. El yazmasının sonunda yer alan sefer 1307 (1889) tarihli metni içeren tezhipli kartuşta, dönemin önde gelen hattat ve hat otoriteleri Seyyid Ahmed Arif, Sami Efendi, Yahya Hilmi Efendi, Seyyid Ahmet Hilmi, Hasan Rıza Efendi ve Abdullah Muhsinzade’nin imzası yer alıyor.
KAZASKER MUSTAFA İZZET’İN MUSHAFI DA ŞİMDİ YABANCI ELLERDE
Müzayede evinin satışa sunduğu ve 730 bin euroya alıcı bulan Kazasker Mustafa İzzet Efendi’ye ait Kur’an’ın son sayfalarında ise Sultan Abdülaziz’e ithaf yer alıyor. Hicri 1283, Miladi 1866-67 tarihli eser Kuran’ın ilk ayetleri ile açılıyor. El yazmasının geri kalanı, sayfa başına 13 satıra yayılmış, yaldızlı çerçeveli, sure başlıkları ve kenar süsleri özenle aydınlatılmış, ince Nesih hat sanatıyla yazılmış bir metinden oluşuyor. Kahverengi deri cildinde kabartma bulunan eserin kapağında Vakıa Suresi 79’uncu ayet olan “Sadece arınmış olan dokunsun” ifadesi yer alıyor.
