Taksim’de 40 yıldır hizmet veren Gezi Pastanesi, ‘1987-2023’ yazılı siyah bir afişle kapandığını duyurdu. Birçok sanatçının buluşma mekanı olan pastanenin müdavimlerinden biri de şair Hilmi Yavuz’du. Son on yıl her gününü geçirdiği pastanenin kapanışının ardından KARAR’a konuşan Yavuz: “Saat beşten sonra Gezi Pastanesi’nde olurdum. Dostlarımı orada kabul eder, okumalarımı yapardım. Benim için büyük bir hüzün. 2023 bana bir kapanış gibi gelmiyor yine de. Belki adını değiştirip devam eder.
SALİHA SULTAN
Taksim Meydanı’nda 1987’den bu yana hizmet veren İstanbul’un klasiklerinden Gezi Pastanesi, dış yüzeyine astığı ‘1987-2023’ yazılı siyah bir afişle kapandığını duyurdu. Atatürk Kültür Merkezi’nin (AKM) yanındaki binada yaklaşık 40 yıldır edebiyat dünyasından birçok ismin de uğrak mekanı olan pastane, kapanmasına gerekçe olarak yaptığı açıklamada Gezi eylemlerinden sonra yalnızlaştırıldığını ileri sürerek, yeni yapılan AKM’nin ardından teras olarak kullandıkları alana ise beton dökülerek heykel yapılmasını gösterdi.
Gezi İstanbul’un Instagram sayfasından açıklama yapan Gezi Pastanesi’nin veda mesajında, mekanın kültür sanat dünyasındaki rolüne ilişkin de şu ifadeler kullanıldı:
“Gezi İstanbul 1987 yılında ‘‘Operanın Cafe’si’ olarak Avusturalya/Fransa kültürüne ait Pasta, Çikolata ile Patisserie Gezi olarak açıldı. Kısa zamanda, kuruluş amacı olan ‘Opera Cafe’si” oldu. Sonra entelektüellerin buluşma, söyleşme mekanı daha sonralarında ise önünde ve yanında bulunan bahçesi ile ‘Kültürün, Müziğin, Sanatın Terası’ oldu. Nice müzisyenler, balerinler, baletler, yazarlar, çizerler bu mekanda ve terasta AKM’nin, ağaçların gölgesinde Taksim Meydanı’na anlam kattı.”
‘SON ON YILDIR DOSTLARIMI ORADA KABUL EDERDİM’
Edebiyat dünyasında yer alanlar ya da aşina olanlar için ise Gezi Pastanesi en çok da şair Hilmi Yavuz ile anılan bir mekandı. Yolu Taksim Meydanı’ndan geçen birçok şair, yazar, sinemacı ya da entelektüel akşam saatlerinde Gezi Pastanesi’ne uğradığında bahçesinde oturan şaire bir selam verme fırsatı bulacağını bilirdi. Hal böyle olunca, pastanenin kapanış duyurusunun ardından, hislerini öğrenmek için telefonla üstada ulaştım. “Sizi bugün üzücü bir olay için arıyorum” dediğim şair Hilmi Yavuz, heyecanla “Kim ölmüş?” diye sordu. “Gezi Pastanesi kapanmış” dediğimde ise ilk olarak şunları söyledi:
“Kim ölmüş sorum yanlış değil bu durumda. Gezi Pastanesine siyah bir levha koyulmuş çünkü... Çok üzüldüm. Bize üç hafta tadilat yapılacak demişti çalışanlar, tadilat bitince tekrar orada oluruz diye düşünmüştüm. Çünkü son on yıldır her akşam saat beşten sonra Gezi Pastanesi’nde olurdum. Dostlarımı, arkadaşlarımı orada kabul eder, notlarımı ordan alır, okumalarımı yapardım. Benim için büyük bir hüzün oldu. Ama yapılacak bir şey yok gibi görünüyor ne yazık ki...”
HİLMİ YAVUZ
‘SIKI MÜDAVİMLERİ MERHUM SAFA ÖNAL VE BENDİK’
Şair Yavuz, Gezi Pastanesi’nin kendisi gibi diğer müdavimlerinin kim olduğu soruma ise şu yanıtı verdi:
“Birçok edebiyatçının sanatçının uğrak yeriydi elbette. Ama benim kadar yakın müdavimi olan, geçtiğimiz günlerde vefat eden Safa Önal idi. Oğlu İmut ile birlikte gelirdi. Birlikte oturduğumuz olurdu. Safa’dan başka Taksim’de işi olanlar da uğrar, bir kahve içerdi.”
Gezi Pastanesi sahibi Hakan Kıran’ın müdavim müşterilerine özel davrandığını belirten şair Yavuz, “Hakan Bey’in önceliği vardı müdavimler için. Belli bir indirim de uyguluyordu sağolsun bana ve Safa Önal’a. Belki başkalarına da, bilmiyorum. Bu bize manevi anlamda bir değer atfettiğini gösteren zarif bir jestti. Bizi onere ediyordu. Garson arkadaşlarımız da çok saygılı, samimiydi.”
Gezi Pastanesi’nin AKM etkinliklerine gelenlerin de uğrak mekanı olduğunu vurgulayan Yavuz, “AKM’de bir etkinliğe gidecek olanlar önce Gezi’de bir şeyler atıştırır, etkinlik vaktini beklerdi. Böyle bir konumu vardı. AKM etkinliklerinin de buluşma noktasıydı.”
‘İSMAİL HAKKI BEY’İN BAUDELAIRE ÇEVİRİSİNİ LATİN HARFLERİNE GEZİ’DE AKTARDIM’
Yavuz’a sık sık bir kitaba veya deftere eğilmiş görüldüğü Gezi Pastanesi’nde bir şiir yazıp yazmadığını da sordum.
Şu yanıtı verdi:
“Orada bir şiir yazmadım. Alişanzade İsmail Hakkı Bey’in harf inkılabından bir yıl önce, 19277de Baudelaire’in Osmanlıca Türkçesine çevirdiği ‘Elem Çiçekleri’ Latin harflerine aktırılmamıştı. O çeviriyi geçen kış boyu Gezi Pastanesi’nde elimde lup ile günümüz alfabesine aktardım. Günlerce elimde lupla eski Osmanlıca harflere eğildiğimi fotoğraflayanlar olmuştur.”Şair Yavuz’a müdavimi olduğu pastanenin kapanmasının ardından artık nerede bulunacağı sorumu da şöyle cevapladı:
“Ne yapağım bilmiyorum açıkçası. Alman Konsolosluğu’nun arkasında oturuyorum. Evime çok yakındı Gezi Pastanesi. The Marmara’nın altında da bir kafe var ama yaklaşık üç aydır tadilatta, kapalı. Gezi’nin kapanmasından sonra açılışı aciliyet kazanmıştır diye umuyorum, açılmasını bekliyorum.”
Gezi Pastanesi’nin kapanışından duyduğu üzüntüyü bir kez daha dile getiren Yavuz, son olarak şunları söyledi:
“2023 bana bir kapanış gibi gelmiyor yine de. Hakan Kıran öyle yazmış ama, belki biz 1987’den beri buradayız demek istemiş olabilir diye düşünüyorum. Belki adını değiştirip devam eder diye ümid ediyorum.”
Haberi hazırlarken zaman zaman Gezi Pastane’sine yollarının düştüğünü bildiğim şairlerden Mehmet Ocaktan, Ali Günvar’ı da aradım. Onların da ortak görüşü pastanenin Hilmi Yavuz ile özdeşleştiği, üstadın hayatından önemli bir mekanın eksildiğiydi.
MEHMET OCAKTAN
‘GAZETECİLERİN DE BULUŞMA NOKTASIYDI’
Gezi Pastanesi’nin kapanmasına üzüldüm. Taksim’de sanatçıların, edebiyatçıların, şairlerin bir şekilde buluştuğu, oturduğu, bir şeyler yiyip içerek sohbet ettiği nezih bir ortamdı. İstanbul’un böyle kültürel mekanlarının ortadan kalkması kültür hayatımızda büyük bir kayıp. Hilmi Yavuz, Lale Müldür gibi şairlerle sık sık orada otururduk. Bazen otururken başka dostlarla karşılaşır, selamlaşırdık. Güzel rastlaşmalara sahne olurdu. Taksim’de entelektüellerin uğrak mekanı olan çok mekan yok maalesef. Bazı kitapçıların üst katları falan var ama, Gezi Pastanesi herkesin bildiği, ‘Gezi’de buluşalım’ diye sözleştiği bir isimdi. Sadece kültür sanat insanlarının değil, gazetecilerin de buluştuğu, bir şey konuşacaklarsa buluşma mekanı olarak tercih ettiği bir mekandı. Öyle bir özelliği de vardı. Yazık olmuş kapanması. Tam da bugünlerde Vural Bahadır Bayrıl’ı arayıp, ‘Gezi’de buluşalım’ demeyi düşünüyordum. Demek ki artık Taksim’de bir buluşma mekanımız yok.
ALİ GÜNVAR
‘HİLMİ’NİN YERİYDİ, ONUN ADINA ÜZÜLDÜM’
Çok üzüldüm kapatılmasına, demek ki artık Hilmi’nin (Yavuz) yeri kalmadı. Benim için Hilmi ile özdeşleşmiş bir mekandı Gezi Pastanesi. Onu görmek için giderdim, bir gün orda olmasa, ertesi gün orada olacağını bilirdim. Bu sebeple Hilmi için çok üzüldüm. Orada tanınıyordu, ‘Hilmi hoca geldi’ deniyordu. Onun Gümüşsuyu’nda oturma zevki vardır, o çevrede olmaktan mutludur. Evine çok yakındı Gezi Pastanesi, bütün çevresi de ordaydı. Küçük çevreler insanı yaşatan şeyler oluyor, en azından günlük rutinini oralarda sürdürüyorsun, bu önemli. İnşallah Hilmi yakınlarında yeni bir yer bulur. Gezi’nin iyi taraflarından biri de Taksim Meydanı’nı bütünüyle temaşa ediyor olmasıydı. Açıkta oturma mekanı yok edilmişti son gördüğümde, bölgede böyle başka yer de yok. The Marmara Oteli’nin altındaki kafe var ama orası da aşırı büyük, öğütücü bir havası var. İçine giren yok oluyor. Gezi Pastanesi ferahtı ve insanları yok etmiyordu. Ve Gezi’yi işletenlerle samimi ilişki kurabiliyordun, müşterisini tanıyordu. Çalışan insanlar, garsonlar, uzun süredir oradaydı. İnsan kendisini evinde hissediyor öyle bir mekanda. İnsani boyutlarda bir mekandı Gezi Pastanesi. İstiklal Caddesi’ne gir öyle bir mekan bulamıyorsun, tamamen yabancısın. Üzüldüm. Her şeyden önce Hilmi Yavuz için... Keşke devam etseydi.
