Türkiye'nin yurt dışına kaçırılan bir eseri daha evine geri dönüyor. Los Angeles'taki Getty Müzesi MÖ 530 yılına ait antik bronz cenaze yatağını 17 Eylül'de Türkiye'ye iade etti. 1980'lerin başında Manisa bölgesindeki antik bir mezardan çıkarılarak, yasadışı yollarla yurt dışına kaçırılan eseri Kültür Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı teslim aldı.
Türkiye'nin yurt dışına kaçırılan bir eseri daha evine geri dönüyor. Los Angeles'taki Getty Müzesi MÖ 530 yılına ait antik bronz cenaze yatağını 17 Eylül'de Türkiye'ye iade etti. 1980'lerin başında Manisa bölgesindeki antik bir mezardan çıkarılarak, yasadışı yollarla yurt dışına kaçırılan eseri Kültür Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı teslim aldı.
SALİHA SULTAN
Los Angeles'taki Getty Müzesi MÖ 530 yılına ait antik bronz cenaze yatağını Türkiye'ye iade etti. İade edilen eser müze tarafından , 1982'de, parçanın 1920'lerden beri Avrupa koleksiyonlarında olduğunu gösteren sahte bir belge düzenleyen İsviçreli bir satıcıdan satın alındı. Ancak Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı ve J. Paul Getty Müzesi tarafından yürütülen araştırma sonucu, bu iddianın yanlış olduğu ortaya çıktı. Eserin 1980'lerin başında günümüz Manisa bölgesindeki antik bir mezardan çıkarılarak, yasadışı yollarla yurt dışına kaçırıldığı belirtildi. Antik bronz eserin üzerindeki keten parçaları, Türk arkeologlar tarafından bulunan mezarda kalan diğer parçalarla, ahşap ve bronz levha parçalarıyla ve mezarın tarihlenmesine yardımcı olan mermer ve seramik kap kalıntılarıyla uyuşuyor.
Artdependence'de yer alan habere göre, Getty Müzesi'nin Müdürü Timothy Potts, 17 Eylül Salı günü gerçekleşen iade töreninde "Bu geri dönüşle, Türk ve Amerikalı bilim insanları tarafından kanepenin kökenleri hakkında uzun süredir devam eden bir araştırmayı sonlandırmaktan mutluluk duyuyoruz" dedi. Potts, "Araştırmaları, bu olağanüstü nesnenin arkeolojik ve tarihi bağlamını kurtarmaya yardımcı olurken, Getty koruyucuları malzemelerini ve üretim tekniğini analiz etti" diye konuştu. Potts şunları ekledi: “Türkiye Kültür Bakanlığı ve Türkiye'de çalışan arkeoloji, koruma, küratörlük ve diğer meslektaşlarımızla yapıcı bir ilişki kurmaya devam etmeyi amaçlıyoruz. Onlarla antik kültürel mirasın korunmasını ilerletmek için ortak bir misyon paylaşıyoruz.” Potts, Türk yetkililerin eserin iadesi için yaptığı ilk talebin tarihini ise açıklamadı.
KÜLTÜR BAKAN YARDIMCISI TESLİM ALDI
Eseri teslim alan Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı da “Yasal yerinden yasadışı olarak alınan her kültürel varlığın iadesinin, kaçakçılara güçlü bir mesaj gönderdiğine inanıyorum” dedi. “Bronz kanepe, evinden yasadışı olarak alınan nadir bir arkeolojik eserdir. Türkiye ile Getty Müzesi arasındaki yenilenen diyalog sayesinde artık ait olduğu yerde korunacak. Kültürel mirasın daha iyi korunması ancak karşılıklı anlayışla ve geçmişteki eylemleri düzelterek sağlanabilir.” ifadelerini kullandı. Yazgı şunları da ekledi: “Türkiye ve Getty Müzesi, iade ve iade konusunda farklı pozisyonlara sahip olabilir. Ancak, bugün yapılan duyuru, gelecekte antikaların yasadışı ticaretine karşı mücadele ortak hedefi doğrultusunda daha yakın bir iş birliğinin işareti olarak görülebilir. Her iki tarafın da artık birbirlerinin bakış açılarını anlamaya çok daha yakın olduğuna inanıyorum.”
Eserin iadesine ilişkin Kültür ve Turizm Bakanlığı ise henüz bir açıklama yapmadı.
Getty, Nisan ayında Burdur'daki 'Bubon' olarak bilinen Roma dönemine ait antik kentten 1960'larda kaçırıldığı kanıtlandıktan sonra 1971'de bir antikacıdan aldığı antik bronz başı da Türkiye'ye iade etmişti.
187 cm uzunluğunda olan, Antik Yunan'da, mezar içerisinde üzerine ölülerin yatırıldığı, genellikle taştan yapılmış sedir olarak bilinen 'kline' yani cenaze yatağı, freskli duvarlar ve boyalı çanak çömlek gibi diğer tasvirlerden biliniyor. Yataktaki oyulmuş lotus frizleri ve rozetler gibi dekoratif detaylar Lidya veya Doğu Yunan dönemine ait olduğunu düşündürüyor.
