Dünya gözünü laboratuvardan gelen müjdeli habere çevirdi. Türk profesörlerin imzasını taşıyan aşı, salgınla mücadelede umutları artırdı. Türkiye’nin de tedarik zincirinin dışında kalmaması için bir yol haritası belirlenmesi gündemde.
Korona salgını nedeniyle 52 milyon kişinin hastalandığı 1 milyon 300 bin kişinin hayatını kaybettiği son bir yılda karantina altına giren dünya umudunu çıkacak aşıya bağladı. Çin, Rusya derken en ciddi çalışma Alman ve ABD ortaklığından geldi. Türk profesörler Uğur Şahin ile eşi Özlem Türeci’nin şirketi Alman BioNTech ile ABD’li Pfizer’in aşısı üretim bandına girdi. Yüzde 95 oranında başarı sağlayan aşının yüzde 80’i şimdiden ABD, Avrupa Birliği ve İngiltere tarafından satın alındı. ABD 600 milyon, Avrupa Birliği 300 ve Birleşik Kırallık ise 40 milyon doz aldı. Üretim bandı bu üç sipariş için dönerken Türkiye’nin aşıya ne zaman sahip olacağı ise hala belli değil. Şahin’e göre Sağlık Bakanlığı ile yapılacak bir protokol sonrası aşı 2021’in ilk üç ayında Türkiye’nin ihtiyacı kadar gelebilir. Ancak küresel kâbusu sona erdirecek aşının tedariği, muhafazası ve dağıtımı konusunda soru işaretleri bulunuyor. Bu konuda ne bakanlık ne de hükümet nasıl bir planın uygulandığına dair henüz bir açıklama yapmadı. Uzmanlar ise “Aşının akıbeti dağıtılamayan 5 maske gibi olmasın” çağrısı yaptı ve Türkiye’de Şahin ile Türeci’nin aşısının muhafaza edileceği yerlerin olmadığına dikkat çekti.
"AŞIYI SAKLAYACAK DEPO YOK"
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, çalışmaları devam eden korona aşılarının eksi 70 derecede muhafaza edilmesi gerektiğini belirterek “İllerde bunları depolayacak depolar kurmanız lazım. Arkasından şu anda eczanelerde, aile hekimlerinde normal buz dolapları var. O aşı bu dolaplarda saklanamıyor” dedi. Sözlerini sürdüren Ceyhan “Şu anda tartışma konusu olan bu. Önce bu alt yapının yapılması lazım. Sonra bunları -70 derecede taşıyacak sistemleri kurmanız lazım. Sonra illerde bunları depolayacak depolar kurmanız lazım. Çin aşısı sıcaklığa daha dayanıklı; ancak diğer aşı sentetik biyolojik madde, düşük derece ısılarda çok çabuk bozulabiliyorBen Hacettepe için söyleyeyim benim bu aşıları koyacak yerim yok” ifadesini kullandı. Ceyhan ayrıca ABD dahil pek çok ülkede -70 derece standarlarında depolama alanlarının okmadığını belirtti.
"2021’DE ÜRETİM YETERLİ OLMAZ"
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Murat Akova ise 2021’in ilk yarısında aşıların üretiminin yeterli olmayacağını belirtti. Prof. Akova “Eğer bu aşı gelirse özel hazırlıklar gerekecek. Aşılanacak olan kişileri saptayıp, kısa süre içerisinde onların hepsinin birden aşılanması gerekecek. Bu sadece Türkiye için bir sorun değil, tüm dünya ülkeleri için bir sorun” diye konuştu. Koronavirüs aşısının tüm dünya için yeni bir deneyim olduğuna dikkat çeken Akova “Biliyorsunuz bunlara ‘mRNA’ aşıları deniliyor. ‘mRNA’ aşıları virüsün küçük bir genetik kodunu taşıyan aşılardır. Bunu insana veriyorsunuz, insana verdiğiniz zaman ‘mRNA’ bir protein üretiyor. Bu protein sayesinde vücut da antikor üretiyor. Daha önce dünyada hiç bu şekilde üretilmiş, kullanılan bir aşı yok. 2021’in ilk yarısında bu aşılar kullanılmaya başlanacak; ancak üretim yeterli olmayacak. 2021’in sonu 2022 yılının başında daha rahat ve güzel günler göreceğiz. Şu anda maske en etkili koruyucu. Umuyorum ki, bu aşılar herkese yetecek kadar kısa sürede üretilir ve bu hastalıktan da kurtuluruz” dedi.
CHP: GRİP GİBİ AZ MI OLACAK GEÇ Mİ GELECEK?
CHP Ankara Milletvekili Gamze Taşcıer ise Kovid-19 salgınına karşı Pfizer-Biontech ortaklığında geliştirilen ve yüzde 90 etki sağladığı görülen aşıyı TBMM gündemine taşıyarak, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’ya “Türkiye, grip aşısında olduğu gibi çok geç ve az gelen aşı süreci mi yaşayacaktır? Başarı için ümit mi edilecek” diye sordu. Eczacı Taşcıer, soru önergesinde geliştirilen aşı için bir protokol imzalanıp imzalanmadığının açıklanmasını istedi ve soruları yöneltti: 2021 yılı içerisinde dağıtımının başlaması düşünülen söz konusu aşının ilk yıl üretim miktarlarının çok yüksek olamayacağı anlaşılmaktadır. ABD ve AB’nin yüz milyonlarca doz aşı sipariş ettiği bilinmekte iken, Bakanlığınız aşıya erken erişim için ivedilikle bir adım atmayı düşünmekte midir? Grip aşısında olduğu gibi Kovid-19 aşısında da Türkiye çok geç ve çok az gelen aşı süreci mi yaşayacaktır? Grip aşısında olduğu gibi Kovid-19 aşısının da bir krize dönüşmemesi için bir önlem almakta mısınız? Eğer söz konusu aşının Türkiye’ye getirilmesi için bir çalışma yoksa ve yapılmayacaksa Bakanlığınızın planı nedir? Türkiye’de süren aşı çalışmalarının başarıya ulaşması ümit edilecek ve bu ihtimal için mi beklenecektir?”
