20 yaşında bir genç kızın sokak ortasında katledilmesi Türkiye’yi ayağa kaldırdı. Vahşete lanet yağdı, cani tutuklandı. Ancak dosyasında cinayete teşebbüs bulunan, iki kez firar eden azılı canavarın açık cezaevinde tutulması, üstüne izinli çıkıp can alması asıl sorunun sistemde olduğunu gösterdi. En önemli uyarı hukukçulardan geldi: İnfaz düzenlemesinde ‘katile fırsat tanıyan’ yapı acilen rehabilite edilmeli.
SEDA ÇAKIR
Türkiye vahşice katledilen Ceren Özdemir’in şokunu yaşıyor. Neredeyse her gün bir kadının öldürüldüğü son yıllarda, Ordu’da işlenen cinayet 82 milyonun yüreğini yaktı. 20 yaşındaki üniversite öğrencisi genç kızı hayattan koparan ve tutuklanan cani Özgür Arduç’un ise 2005 yılında işlemiş olduğu “Kasten Öldürmeye Teşebbüs” suçu ve farklı suçlar nedeniyle toplam 23 yıl 79 ay 148 gün hapis cezasına çarptırıldığı öğrenildi.
2005 yılından bu yana cezası çeşitli ceza infaz kurumlarında aralıksız infaz edilen katil zanlısı, “Açık Ceza İnfaz Kurumlarına Ayrılma Yönetmeliği” hükümleri uyarınca 28 Ekim 2019 tarihinde Ordu Açık Ceza İnfaz Kurumu’na alındı. Katliama giden süreç de 1 Aralık’ta katilin cezaevinden izinli çıkıp firar etmesiyle başladı.
İşlediği ağır suçlara rağmen katilin açık cezaevine alınması süreci de şöyle gelişti; Adalet Bakanlığı, 2017’de Açık Ceza İnfaz Kurumlarına Ayrılma Yönetmeliği’nde değişikliğe giderek 10 yıldan az hapis cezası alanların, sadece 1 ay kapalı cezaevinde yattıktan sonra açık cezaevine gönderilebilecekleri yönünde düzenleme yaptı. Cezaevlerinin kapasitesinin dolması nedeniyle yapılan düzenleme terör, uyuşturucu ve cinsel istismar suçlarını kapsamayacak şekilde hazırlandı. Ancak “kader mahkumu anlayışıyla” 10 yıldan az cezası kalan cinayet suçu hükümlüleri düzenleme kapsamına alındı. Yani hem izinli dışarı çıkma hakkı verilen hem de firara karşı güvenlik önlemi olmayan açık cezaveleri bir anlamda suç makineleri için ‘çıkış bileti’ oldu.
Açık ceza infaz kurumlarının, firara karşı engelleri ve dış güvenlik görevlisi ise bulunmuyor. Sadece Ceren’in katili değil, son aylarda açık cezavinden izinli çıkan ya da rahat bir şekilde firar eden hükümlüler, cinayet, tecavüz ve yaralama gibi birçok suç işledi. Uzmanlara göre 2017’deki düzenlemenin yeniden gözden geçirilerek, cinayet suçu işleyenlerin açık cezaevine nakil hakkından muaf tutulması ya da nakil şartlarının kriterlere bağlanması gerekiyor. Konu ile ilgili değerlendirmelerde bulunan ceza hukukçuları da ‘dolaylı afa’ dikkat çekti.
SÜREKLİ DOLAYLI AF VAR: Ceza Hukukçusu Prof. Dr. Adem Sözüer “Suçlu eskiden 10 yıl ceza alıyorsa 7,5 yıl yattıktan sonra açık cezaevine çıkıyordu. Sonra 10 yıl yatınca 6 yıl sonra açık cezaevine çıkma şeklinde düzenleme getirildi. Yani fiilen cezaevinde kaldığı süre sürekli azalıyor. Mahkumu sürekli infaz kanunlarında değişiklik yaparak açık cezaevine çıkarmak ve denetimli serbestliğe geçme sürelerini değiştirmek aslında dolaylı aftır. Ayrıca kişi cezasını çekerken tehlikeliliği bakımından bir terapi yapılmamışsa salıverilmemesi gerekir. Eğer kanunlar doğru olarak uygulansa bugün Ceren aramızda olurdu” dedi.
SİSTEM YAPBOZ TAHTASINA DÖNDÜ: Ceza Hukukçusu Prof. Ersan Şen de, “Açık ceza infaz kurumlarında bir sorun var dolayısıyla ne yapacaksınız açık ceza infaz kurumuna geçmeyi zorlaştıracaksınız. Suç işlemeyi alışkanlık haline getirmiş kişileri geçirmeyeceksin ya da çok sıkı şartlara bağlayacaksın” şeklinde konuştu.
CANİ YENİ KURBANLAR ARAMIŞ
Suçunu itiraf eden Özgür Arduç adlı cani, ifadesinde aynı gün başkalarını da öldürmek istediğini “Yeni avlar aradım” diyerek anlattı. Parası olmadığı için silah alamadığını da söyleyen katil ifadesinde “O gün birini öldürmek istedim. Kızı tanımıyorum. Çantasında para olduğunu düşündüm. Zayıf güçsüz gördüğüm için 4 kilometre takip ettim. Ablası balkondan beni görüp dikkatli bakınca kızı öldürdüm. Beni yakalayan polisleri de öldürecektim” dedi. ‘Canavarca hisle kasten öldürme’ suçundan tutuklanan caninin iki kez cezavinden firar ettiği de belirtildi.
İZİNLİ ÇIKIP SUÇA DEVAM ETTİLER
Son aylarda açık cezavinden izinli çıkan ya da firar eden hükümlülerin işlediği suçlardan bazıları şöyle:
* Geçen ay İzmir Buca’da cezaevinden izinli çıkan Şehmuz Selçuk (24) sevgilisi Melisa Kalem’i pompalı tüfekle öldürüp intihar etti.
* Eylül ayında cezaevinden izinli çıkan Emrah Yaşar, Taksim’de üniversite öğrencisi Halit Ayar’ı (23) kendisine para vermediği için bıçaklayıp öldürdü.
* Haziran ayında İzmir’de cezaevinden izinli çıkan Göksel Sağlam, iki çocuğunun annesi eski eşi Habibe Çevik ve baldızı Fatma Akdağ’ı öldürdü.
* Samsun Bafra’da yine cezaevinden izinli Mevlüt T., tartıştığı eşi Ayla T.’yi sokak ortasında tüfekle kurşun yağmuruna tuttu.
SOYLU’DAN ELEŞTİRİLERE YANIT
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu da “Açık ve kapalı cezaevlerinde bir takım uygulamalar yapılıyor. Bu uygulamalarla ilgili sürekli olarak bir olay söz konusu geldiğinde tüm sistemi değiştirecek bir adım atarsak orada da başka sorunlar çıkıyor” açıklaması yaptı.
‘İYİ HAL İNDİRİMİNE’ TEPKİ
Öte yandan Başkent’te geçtiğimiz yıl işlenen Şule Çet cinayetinde Çağatay Aksu adlı sanığın ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının ‘iyi hal indirimi’ ile müebbete dönmesini değerlendiren Adalet Bakanı Abdülhamit Gül de “İyi hal gibi soyut değerlendirmelerle ceza indirimi yapılması vicdan yaralıyor” dedi.
