Bağımsızlık arayışıyla İspanya’ya meydan okuyan Katalanlar, sonunda ellerindekinden de oldu. Katalonya hükümetinin, merkezi yönetimin son uyarısını da dikkate almaması üzerine Başbakan Rajoy, kabineyi olağanüstü toplayarak özerk hükümeti feshetti. Bölgesel seçimler yapılana kadar Katalonya’yı Madrid’in atadığı temsilciler yönetecek.
İspanya’da Katalonya Özerk Bölgesi tarafından 1 Ekim’de düzenlenen yasa dışı bağımsızlık referandumunun ardından Madrid’den beklenen adım geldi. Katalonya’nın referandumun iptaline yanaşaması üzerine İspanyol hükümeti, özerk yönetim hükümetini feshederek, en fazla altı ay içerisinde erken yerel seçime gidilmesi kararını aldı ve bu kararı oylanması için senatoya gönderdi. Bakanlar Kurulu’nun dün sabah saatlerinde başlayan ve üç saat süaren olağanüstü toplantısından sonra basına açıklama yapan Başbakan Mariano Rajoy, “Katalonya’nın özerklik haklarını ya da yerel parlamentolarını askıya almıyoruz. Sadece kişilere yönelik tedbirler alıyoruz” dedi. Bu tedbirler çerçevesinde bütün özerk hükümet mensupları görevden alınarak, yerlerine Madrid’in atadığı kişiler geçecek. İspanya tarihinde ilk defa uygulanacak Anayasa’nın 155’inci maddesi gereğince merkezi hükümetin aldığı kararların oylanmak üzere Senato’ya gönderildiğini belirten Rajoy, Katalonya hükümet üyelerinin görevden alınmasından sonra buradaki yetkililerin geçici olarak İspanyol hükümetinin belirleyeceği kurumlara bağlı olarak çalışacağını söyledi. “155’inci maddeyi uygulamak hiçbir zaman bizim arzumuz ve amacımız olmadı” diyen Rajoy, bu kararların, “Katalonya’da yasallığa geri dönmek, normalliği ve birlikte yaşamı tekrar sağlamak, ekonomiyi düzeltmek ve normal bir şekilde seçime gidilmesini sağlamak amacıyla alındığını” ifade etti.
Başbakan Rajoy, Katalonya’daki erken yerel seçimlerin belirlenen altı aydan çok daha önce yapılmasını umut ettiğini vurguladı. Katalonya yerel yönetiminin bu zamana kadar yürüttüğü bağımsızlık girişimleriyle ‘tek taraflı, yasaya karşı ve çatışma arayan bir tavır sergilediğini’ dile getiren Rajoy, ayrıca Katalonya’nın bağımsız olması halinde otomatik olarak hemen Avrupa Birliği ve Dünya Ticaret Örgütü’nden çıkarılacağı ve bölgenin ekonomik anlamda hemen yüzde 25 oranında fakirleşeceğini de savundu.
ÖZERKLİĞİN ÜÇÜNCÜ İPTALİ
Öte yandan bu, Katalan bölgesinin özerkliğinin ilk elinden alınışı değil. Birleşik İspanya’nın kökeni, Katalanların yaşadığı Aragonya’nın Kralı Ferdinand ile Kastilya Kraliçesi Isabella’nın 1469’daki evliliğine dayanıyor. Bu tarihten sonra ise Katalonya’nın özerkliği, İspanyolların ‘insafına’ kaldı. 18’inci yüzyıla kadar özerkliğe sahip olan Katalanlar, 1714’te bu statülerini kaybetti. 1768’de ise Kral III. Charles, Katalanca’nın okullarda öğretilmesini yasakladı. Katalonya’nın yeniden özerkliğe kavuşması, 1931’de kurulan ve sekiz yıl yaşayan İspanya Cumhuriyeti döneminde oldu. İç savaşla cumhuriyeti yıkan ve krallığı geri getiren General Franco’nun ilk işi özerkliği iptal etmekti. Katalanlar, yeniden kendi yönetimlerinde söz sahibi olmak için Franco’nun ölümünü bekleyecekti. Franco’nun ardından demokrasiye dönen İspanya, 1978’de Katalanların özerkliğini tanıdı, 2006’da ayrı bir ulus olduklarını kabul etti.
Bu arada bağımsızlık sürecinin başından beri futbolseverler de konuyu yakından takip ediyor. Zira muhtemel bir bağımsızlık durumunda, İspanya’nın ve dünyanın en büyük kulüplerinden Barcelona’nın kaderinin ne olacağı hep bir merak konusuydu. FC Barcelona Başkanı Josep Maria Bartomeu, yıllık toplantıda yaptığı konuşmada kulüp üyelerine seslenerek “Bu yönetimin daima kulübü savunacağından emin olabilirsiniz. Kulübü veya herhangi bir şampiyonadaki varlığını asla riske atmayacağız. Bu nedenle, bütün üyelere sesleniyorum ki, La Liga’da oynamaya devam edeceğiz. Bu La Liga’nın ve Barcelona’nın ortak faydasınadır” diye konuştu.
NE OLMUŞTU?
Anayasa Mahkemesi’nce yasa dışı ilan edilmesine ve İspanya hükümetinin tüm uyarılarına rağmen Katalonya’da 1 Ekim tarihinde bağımsızlık referandumu yapılmıştı. Referandumdan yüzde 90 ‘evet’’ sonucu çıktığı açıklanmıştı. İspanya’nın gayrimeşru ve yasa dışı gördüğü bağımsızlık referandumunun sonucu olarak 10 Ekim’de toplanan Katalonya yerel parlamentosu genel kurulunda konuşan Katalonya Başkanı Puigdemont, ‘sonuçları askıya alınmış bir bağımsızlık ilan edildiği’ ifadesini kullanmıştı. Bunun üzerine Başbakan Rajoy, bunun ne anlama geldiğini açıklamaları için Katalan yönetimine perşembe gününe kadar mühlet vermiş, Puigdemont son gün Rajoy’a yazdığı mektupta bağımsızlık ilan etmediklerini, ancak İspanyol hükümeti diyalog yolunu açmadığı takdirde edeceklerini bildirmişti. Bunun üzerine Rajoy, kabineyi cumartesi günü için olağanüstü toplantıya çağırmıştı. İspanya İçişleri Bakanlığı’nın talimatıyla geçen ayın sonundan bu yana 10 binden fazla ek polis ve jandarma Barselona’da bekletiliyor.
DÜN HANGİ ÖNLEMLER ALINDI?
* İspanya Başbakanı Rajoy, Katalan bölgesinin özerkliğinin iptal edilmediğini, ancak mevcut hükümetin feshedildiğini duyurdu. Peki bu ne anlama geliyor?
* Alınan kararlara göre Katalan parlamentosu, görevden alınan özerk yönetim Başkanı Carles Puigdemont’un yerine yeni birini atayamayacak, atama amacıyla bir toplanma gerçekleştiremeyecek.
* Özerk bölge parlamentosunun oyladığı yasalar, bundan böyle hemen yürürlüğe girmeyecek. Yasaların, ‘merkezi hükümet tarafından atanan bir otorite’ tarafından onaylanması gerekecek.
* Madrid tarafından Katalonya’yı yönetmek üzere atanan ‘otoritenin’, Katalan meclisinden geçen bir yasayı onaylama ya da reddetme yönünde bir zorunluluğu bulunmuyor. Yani Madrid, Katalan yönetimini kilitleme imkanına sahip olacak.
* Katalan yönetiminin resmi radyo ve televizyon kanalları dahil bütün kamu kuruluşları İspanyol hükümetine devredilecek.
BUNDAN SONRA NE OLACAK?
* İspanya hükümetinin fesih kararının yürürlüğe girmesi için Senato’da mutlak çoğunlukla kabul edilmesi gerekiyor. Senato’daki oylamanın 27 Ekim Cuma günü gerçekleştirilmesi bekleniyor. İktidardaki Halk Partisi’ne ana muhalefetteki Sosyalist İşçi ile liberal görüşlü Vatandaşlar partilerinin de destek vermesi nedeniyle kararın kabul edilmesi bekleniyor. Mecliste sadece sol popülist Podemos partisi Katalanları destekliyor.
* Katalonya yine de bağımsızlık ilan ederse, Başsavcılık, Katalonya Başkanı Carles Puigdemont hakkında ‘devlete karşı ayaklanma’ suçundan dava açacak.
* Merkezi hükümet, Anayasa’ya göre Katalonya’nın özerkliğini iptal etme hakkına sahip olmasına rağmen bu hakkını kullanmayacak. Ancak Katalonya’daki mevcut hükümetin feshedilmesiyle beraber yönetim geçici olarak Madrid’in atadığı yetkililere devredilecek.
* Altı ay içinde Katalonya Özerk Bölgesi’nde parlamento seçimleri yapılarak yeni bir hükümetin işbaşına gelmesi sağlanacak. Bağımsızlık yanlılarının tekrar zafer kazanması haline ne olacağı ise belirsizliğini koruyor.
PUIGDEMONTSOKAĞA İNDİ
Katalonya’da bağımsızlık yanlıları, İspanyol hükümetinin özerk yönetimi fesih kararının ardından onbinlcerce kişinin katılımıyla bir protesto eylemi düzenledi. Gösteriye görevden alınması yönüdne karar çıkan Katalonya Özerk Bölgesi Başkanı Carles Puigdemont ve diğer hükümet üyeleri de katıldı. Katalonya bayrakları sallayan göstericiler, ‘Avrupa’yı kurtarın’, ‘Özgürlük’, ‘Katalonya’ya yardım edin’, ‘Demokrasi S.O.S veriyor!’ yazılı dövizler taşıdı. Eylem, ilk olarak bağımsızlık yanlısı Katalan Ulusal Meclisi ve Ominum Cutural’ın liderleri Jordi Sanchez ve Jordi Cuixart’ın tutuklanmalarını protesto etmek üzere organize edilmişti.
