Lezzetli diyor bol bol tüketiyorsunuz ama acısı sonradan ağır ağır çıkıyor. Her lokmada beyni eriten o lezzet karaciğeri de yiyip bitiriyor. Tükettiğiniz besinlerin beyin üzerindeki yıkıcı etkileri gün geçtikçe ortaya çıkıyor. İşte her lokmada zarar veren o gıdalar…
Günlük hayatta sağlıksız pek çok farklı içerik tüketirken uzmanlar, bu içeriklere karşı uyarılarını da peş peşe sıralıyor. Günümüzde obezite artış gösterirken yüksek kolesterol, tansiyon, kardiyovasküler hastalıklar ve yağlı karaciğer hastalığına yakalanma riski de her geçen gün artıyor. Son yıllarda artan demans hastalığına karşı da uzmanlar sık sık uyarılarda bulunuyor. Beynin devam eden gerilemesi ile ilgili sendrom ve semptom grubuna demans adı verilmektedir. 65 yaş üzeri kişilerde çok sık rastlanan bir durum olarak karşımıza çıkan bu durum hafıza, konuşma, anlama ve hareket kabiliyeti sorunlarının baş göstermesi ile ortaya çıkmaktadır. Dünya çapında 55 milyona yakın demans hastası bulunurken 2050 yılında bu sayının 139 milyona çıkacağı tahmin ediliyor. Uzmanlar popüler yiyeceklerin bu yıkıcı tabloya eşlik ettiğini belirtirken tüketilmemesi gereken gıdaları da tek tek sıralıyor. İşte her lokmada zarar veren o gıdalar…
YAĞDA PİŞİRDİYSENİZ DİKKAT!
Yapılan araştırmalar doğrultusunda yağda pişirilen gıdaların beyinde dejenerasyona neden olduğu ortaya çıktı. Paket servislerde ve restoranlarda tekrar tekrar kullanılan yağlar ürünleri daha da sağlıksız hale getirirken en büyük suçlardan biri haline dönüşmektedir. Riski sayılabilecek iki popüler yiyecek ise patates kızartması ve kızarmış tavuk olarak karşımıza çıkıyor.
Amerikan Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Derneği'nin yıllık toplantısında paylaşılan sonuçlar korkunç tabloyu da gözler önüne serdim. Daha sağlıklı bir diyet uygulayan kemirgenlerle karşılaştırıldığında yeniden kullanılmış derin yağda kızartılmış yemeklik yağları tüketen farelerin yüksek düzeyde nörodejenerasyon belirtilerini ortaya çıkardığı görüldü. Bu farelerin yavrularında da aynı sorun ortaya çıkarken artan nörodejenerasyona bağlı yağın karaciğer, bağırsak ve beyin arasındaki çift yönlü iletişim ağı üzerindeki etkileri incelendi.
FİZYOLOJİK FONKSİYONLARI ETKİLİYOR
Karaciğer, bağırsak ve beyin ekseni içerisindeki fizyolojik fonksiyonların düzenlenmesinde hayati bir öneme sahip olan bu durum bu eksen üzerinde bozulma, nörolojik bozukluklar gibi sorunlarla da doğru orantılı çıktı. Araştırmacılardan Tamil Nadu Merkez Üniversitesi'nden doçent Kathiresan Shanmugam şöyle açıkladı:
"Yüksek sıcaklıklarda derin kızartmanın çeşitli metabolik bozukluklarla bağlantılı olduğu görüldü, ancak derin kızartmanın etkisi üzerine uzun vadeli araştırmalar yapılmadı. Kızartılmış yağ tüketimi ve sağlığa zararlı etkileri. Bildiğimiz kadarıyla, uzun süreli derin yağda kızartılmış yağ takviyesinin birinci nesil yavrularda nörodejenerasyonu artırdığını bildiren ilk biziz."
BOŞ KALORİ EKLEMEYİN
Yiyecekleri tüketirken boş kalori eklemek yerine daha sağlıklı alternatiflerin tüketilmesi gerektiğini tavsiye eden uzmanlar yiyecekleri derin yağda kızartmanın genellikle aynı yağın kızartmak için yeniden kullanılması gerekliliğini de beraberinde getirdiğine değindi. Yağın tekrardan kullanılması doğal antioksidanların ve sağlık yararlarının çoğunu ortadan kaldırdığını söyleyen araştırmacılar hem evlerde hem de restoranlarda kullanılan yaygın bir uygulama olduğunun altını çizdim.
FARELER ÜZERİNDE DENENDİ
Yapılan araştırmalar doğrultusunda dişi farelerden oluşan bir koleksiyon 5 gruba ayrılarak önemli bir çalışma gerçekleştirildi. Her gruba 30 gün boyunca tek başına standart yiyecek ya da günde 0,1 ml ısıtılmamış susam yağı, ısıtılmamış ayçiçek yağı, yeniden ısıtılmış susam yağı ve yeniden ısıtılmış ayçiçek yağı verilerek testler yapıldı. Yeniden Isıtılan yağların yeniden kullanılan kızartma yağını simüle ettiği görüldü.
Diğer gruplarla karşılaştırıldığında, yeniden ısıtılmış susam veya ayçiçek yağı verilen kemirgenlerde karaciğerde oksidatif stres ve inflamasyonun arttığı görüldü. Aynı kemirgenler ayrıca kolonda, belirli bakterilerden salınan toksinler olan endotoksinler ve lipopolisakkaritlerde değişikliklere yol açan dikkate değer bir hasar sergiledi. Bu durumda yeniden ısıtılan yağın beyin fonksiyonları üzerindeki olumsuz etkileri de gözler önüne serilmiş oldu.
