Yargıdaki 'kuralsızlık girdabı' Can Atalay milletvekili, seçildikten sonra başladı. İşte adım adım, gün gün, Atalay davasındaki süreç...
Can Atalay davasındaki süreç, başladığı günden sonra daha da büyüyen, hatta Anayasa Mahkemesi ile Yargıtay'ı karşı karşıya getiren hukuk sorununa dönüştü. Bugün TBMM gündemine gelecek Can Atalay görüşmesine, MHP katılmayacak.
AK Parti cephesinde ise, aleyhte bir karar verilmesi gündeme gelebilir. Aleyhte olma ihtimalinin nedeni ise, AK Parti Genel Başkan Vekili Mustafa Elitaş'in önceki gün yaptığı açıklama. Elitaş, Can Atalay için TBMM’de düzenlenecek olağanüstü toplantıdan "sonuç beklenmemesi gerektiğini" söyledi. Bu açıklama öncesi, Atalay konusunda neler yaşandı? İşte gün gün, Can Atalay davasında yaşananlar.
25 Nisan 2022
İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen Gezi davası duruşmasında, Can Atalay “darbeye teşebbüse yardım” suçlamasıyla 18 yıl hapis cezasıyla tutuklanmasına karar verildi. Avukatları temyiz talebinde bulundu.
14 Mayıs 2023
MİLLETVEKİLİ SEÇİLDİ
Gezi davasından 18 yıl hapis cezası istemiyle tutuklu bulunan Can Atalay, seçimlerde Türkiye İşçi Partisi’nden (TİP) Hatay Milletvekili seçildi.
25 Mayıs 2023
MAZBATASINI AVUKATI ARACILIĞIYLA ALDI
Hapiste olan Can Atalay'ın mazbatasını avukatı Bülent Akbay, TİP Hatay İl Başkanı Şahin Kışlakçı ve parti üyeleri Hatay İl Seçim Kurulu'na giderek teslim aldı.
7 Temmuz 2023
DAVA SÜRECİ BİR ANDA HIZLANDI
2013 yılında yaşanan Gezi olayları ve davası için, Yargıtay Başsavcılığı’nın 7 Temmuz 2023 tarihinde hazırladığı tebliğnamede, Can Atalay ve diğer tüm sanıkların cezalarının onanması talep edildi. Tebliğname, Yargıtay dairesine gönderildi.
13 Temmuz 2023
YARGITAY'DAN İLK RET
Atalay hakkındaki tutuklama kararı Yargıtay 3. Ceza Dairesinde temyiz incelemesindeyken, mazbatasını alan Can Atalay'ın avukatları milletvekili seçilmesi nedeniyle yasama dokunulmazlığına sahip olduğunu belirterek Yargıtay 3. Ceza Dairesine tahliye talebinde bulunuldu. Yargıtay reddetti.
17 Temmuz 2023
İKİNCİ RET
Mazbatasını alan Atalay'ın avukatları Yargıtay 3. Ceza Dairesinin aldığı karara itiraz etti. Bu kez Yargıtay 4. Ceza Dairesi nezdinde yapılan itiraz da anılan kararda isabetsizlik, usul ve yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle ve oy çokluğuyla reddedildi.
20 Temmuz 2023
AYM'YE İLK BAŞVURU
Avukatları Yargıtay tarafından iki kez reddedilen tahliye kararları sonrası, Can Atalay adına Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulundu.
Anayasa Mahkemesi'nden, bireysel başvurunun yapıldığı günden 69 gün sonra, ta ki 27 Eylül'e kadar ses çıkmadı. 27 Eylül'de AYM tarafından yapılan açıklamada ise, Atalay’ın başvurusunun 5 Ekim’de yapılacak toplantıda değerlendirileceği duyuruldu.
28 Eylül 2023
YARGITAY AYM'Yİ BEKLEMEDİ
Anayasa Mahkemesi'nin Atalay ile ilgili kararı 1 haftaya (5 Ekim 2023) değerlendiriyoruz, açıklamasından bir gün sonra, Yargıtay 3. Ceza Dairesi Atalay hakkındaki mahkûmiyet hükmünü onadı ve kesinleşen hükmün bir örneğini 'Gereğinin takdiri için' Türkiye Büyük Millet Meclisine (TBMM) gönderdi. İşleme konulmadı.
Yargıtay 3. Ceza Dairesi, bu karar ile, aynı zamanda AYM’nin mevcut koşullarda milletvekili dokunulmazlığının sınırlandırılamayacağı yönündeki içtihat kararını dikkat almadı. Böylece 14'üncü madde tartışması başladı.
25 Ekim 2023
ANAYASA MAHKEMESİ'NDEN İLK HAK İHLALİ KARARI
AYM Genel Kurulu 25 Ekim’de Atalay'ın "seçilme ve siyasi faaliyette bulunma" hakkı ile "kişi hürriyeti ve güvenliği" haklarının ihlal edildiğine karar verdi, 50 bin lira manevi tazminat ödenmesine hükmedildi. Beşe karşı dokuz oyla alınan karara üyeler İrfan Fidan, Muhterem İnce, Basri Bağcı, Muammer Topal ve Yıldız Seferinoğlu muhalif kaldı.
27 Ekim 2023
TBMM'DE YEMİN ETMESİ İÇİN TAHLİYE EDİLMESİ GEREK
Anayasa Mahkemesi'nin Resmî Gazete’de yayımlanan gerekçeli kararında milletvekili seçilen Atalay'ın “yasama dokunulmazlığına sahip olduğu konusunda kuşku bulunmadığı ancak TBMM'de yemin edemediği ve milletvekilliği görevini fiilen yerine getiremediği” belirtildi.
27 Ekim 2023
YEREL MAHKEME, AYM'Yİ DİNLEMEDİ
Anayasa Mahkemesi'nin hak ihlaline ilişkin kısa kararı, kararla aynı gün 25 Ekim’de İstanbul 13’üncü Ağır Ceza Mahkemesine gönderildi. AYM kararı, İstanbul 13’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’ne 27 Ekim’de ulaştı.
İstanbul 13’üncü Ağır Ceza Mahkemesi karar için topu Yargıtay’a attı. Yalnızca mahkeme başkanı Mesut Özdemir’in imzasının bulunduğu yazıda ihlalin Yargıtay 3’üncü Ceza Dairesi’nin kararından kaynaklandığı savunulmuş, gereğini aynı dairenin yapması gerektiği belirtilmişti.
1 Kasım 2023
28 ADET KELEPÇELİ ÇUVAL YARGITAY YOLUNDA
Yargıtay 3’üncü Daire Başkanı Muhsin Şentürk 1 Kasım’da İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesine yazı göndererek bir karar vermediklerini, kendilerine gönderilen yazının bir ‘müzekkere’ olduğunu, dosyanın gönderilmesiyle ilgili bir karar verilmesi istedi.
Bunun üzerine, İstanbul 13’üncü Ağır Ceza Mahkemesi başkan Mesut Özdemir, üye hâkimler Ferhat Akdoğan ve Nihal Kara’yla toplanarak oybirliğiyle dosyanın Yargıtay’a gönderilmesi kararını aldı.
‘Ek karar’ başlıklı yazı, Yargıtay’a gönderildi.
İstanbul 13’üncü Ağır Ceza Mahkemesi, mahkeme dosyasıyla ilgili 28 adet kelepçeli çuvalı İstanbul başsavcılığında görevli bir memurla Yargıtay’a yolladı.
8 Kasım 2023
YARGITAY’DAN AYM ÜYELERİNE SUÇ DUYURUSU: YETKİYİ AŞTILAR!
Yargıtay 3. Ceza Dairesi, hak ihlali kararı veren AYM üyelerinin yetkilerini aştığını belirtti ve kararda imzası bulunan üyeler hakkında da suç duyurusunda bulundu. Daire, Atalay’ın vekilliğinin düşürülmesi için kararın bir örneğini Meclis Başkanlığı’na gönderdi.
Yargıtay kararında, AYM üyelerinin “denetlenememenin verdiği rahatlıkla” hareket ettikleri, anayasada yeri olmamasına rağmen “yasa koyucu ve süper temyiz mahkemesi” gibi davrandıkları ifade edildi. AYM’nin Atalay için “infazı kabil ve kesinleşmiş Yargıtay kararı dikkate alınmaksızın inceleme yaptığı” vurgulanan kararda, Atalay’ın “hükümlü” statüsünde olduğu belirtildi ve bu nedenle anayasaya göre vekilliğinin düşürülmesi gerektiği belirtildi.
10 Kasım 2023
YARGITAY BAŞKANLIĞI’NDAN AYM'YE AĞIR SUÇLAMA: KAOSA SÜRÜKLÜYORLAR
O dönem Mehmet Akarca’nın başkanlığındaki Yargıtay’dan AYM’ye ağır suçlamalar yöneltilen bir açıklama yapıldı: "Anayasa Mahkemesinin, bireysel başvuru incelemelerinde zaman zaman anayasal ve yasal sınırları aşarak Yargıtay ve Danıştay uzman dairelerince geliştirilen yerleşik içtihatları ters yüz edecek, hukuk sistemini kaosa sürükleyecek şekilde kararlar alması, kesin hüküm etkisini tamamen devre dışı bırakılmasına neden olmaktadır" denildi. 14’üncü maddesini işlevsiz bırakıldığı öne sürüldü.
1 Kasım 2023
YARGITAY KARARI VE SUÇLAMASI SONRASI AVUKATLARDAN AYM'YE İKİNCİ BAŞVURU
Yargıtay 3. Ceza Dairesi'nin kararından sonra Atalay’ın avukatları, Anayasa Mahkemesine (AYM) ikinci kez başvuru yaptı. Meclis Başkanlığı bu süre zarfında Yargıtay’ın yazısını işleme almadı.
21 Aralık 2023
AYM’DEN İKİNCİ HAK İHLALİ KARARI
AYM 21 Aralık’ta yayınladığı kısa kararında, Anayasanın 148. maddesinde güvence altına alınan "bireysel başvuru hakkı”nın ihlal edildiğine bu kez oy birliğiyle karar aldı. AYM, Anayasa'nın 67. maddesinde güvence altına alınan “seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı” ile 19. maddesinde güvence altına alınan, “kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı”nın ihlal edildiğine ise oy çokluğuyla karar verdi. Bu karara İrfan Fidan, Muhterem İnce ve Muammer Topal karşı oy kullandı.
27 Aralık 2023
YEREL MAHKEME YİNE AYM'Yİ DİNLEMEDİ
AYM kararının İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesine oybirliğiyle karar veren Anayasa Mahkemesi üyeleri, Can Atalay'a da 100 bin lira tazminat ödenmesine hükmetti.
Atalay'ın avukatları AYM'nin kısa kararının mahkemeye gönderildiğinin bildirilmesi üzerine 13. Ağır Ceza Mahkemesi'ne başvurdu. Mahkemenin infazı durdurularak tahliye kararı verilmesi talep edildi.
Cezaevindeyken Hatay Milletvekili seçilen ve Anayasa Mahkemesinin ikinci kez tahliyesine karar verdiği Can Atalay için İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, Atalay hakkında ikinci kez tahliye kararı vermedi. Mahkeme, dosyayı Yargıtay 3. Ceza Dairesi'ne gönderdi.
27 Aralık 2023
AYM'DEN YARGITAY'A: “YARGITAY, TÜRK HUKUKUNDA BULUNMAYAN BİR KARAR VERDİ”
Anayasa Mahkemesi, 21 Aralık'ta verdiği ikinci hak ihlali kararının gerekçesini 27 Aralık'ta açıkladı. Resmî Gazete’de yayımlanan kararının gerekçesinde (AYM kararının linki için lütfen tıklayınız), Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nin Anayasa Mahkemesi’nin kararına uyulmayarak “Yargıtay'ın Türk hukukunda bulunmayan bir karar verdiği” ifade edildi.
AYM’nin bireysel başvurularda verdiği hak ihlali kararlarının herhangi bir merci tarafından inceleme ya da denetlemeye tabi tutulamayacağına vurgu yapan yüksek mahkeme, Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nin kararını “ayrıksı” olarak ifade etti.
3 Ocak 2024
YARGITAY KARARA YİNE UYMADI, MECLİS BAŞKANLIĞINA YENİDEN YAZI GÖNDERDİ
Yerel mahkemenin dosyayı gönderdiği Yargıtay 3. Ceza Dairesi kararında, “Anayasa Mahkemesinin hak ihlali kararının hukuki değeri yok” diyerek, karara bir kez daha uymadı.
Tahliye talebini bir kez daha reddeden Yargıtay, Atalay’ın vekilliğinin düşürülmesi için TBMM’ye yeniden yazı gönderdi.
4 Ocak 2024
AVUKATLARDAN ÜÇÜNCÜ BAŞVURU
Atalay'ın avukatları da Yargıtay kararının hemen ardından 4 Ocak’ta üçüncü kez AYM’ye başvurdu. Başvuru, AYM'nin ihlal kararını uygulamayarak Atalay’ı tahliye etmeyen 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nin dosyayı Yargıtay 3. Ceza Dairesi'ne göndermesine ilişkin yapıldı. Başvuruda, “Anayasa Mahkemesinin kararları kesindir. Anayasa Mahkemesi kararları Resmî Gazetede hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağlar” denildi. Anayasa'nın 153. maddesinin ihlal edildiği hatırlatıldı.
30 Ocak 2024
MİLLETVEKİLLİĞİ AYM KARARLARINA RAĞMEN DÜŞÜRÜLDÜ, BOZDAĞ’A ANAYASA FIRLATILDI
TBMM, bu kez AYM yapılan üçüncü başvuruyu işleme almadan harekete geçti. Yargıtay’ın 8 Kasım 2023 tarihli kararına ilişkin yazıyı aylarca işleme almayan Meclis Başkanlığı, TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’un resmi ziyaretler için Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) olduğu gün, kararı Genel Kurul’a taşıdı. İki kez hak ihlali verilen AYM kararına rağmen Meclis’te bir ilke imza atıldı ve Atalay’ın milletvekilliği 30 Ocak 2024 tarihinde düşürüldü. Genel Kurul’daki milletvekilleri, Kurtulmuş’un yokluğunda kararı okuyan TBMM Başkanvekili Bekir Bozdağ’a "Anayasa’yı çiğniyorsunuz” diye tepki gösterdi ve Bozdağ’ın yüzüne anayasa kitapçığı fırlattı.
1 Ağustos 2024
SORUMLULUK TBMM'DE, KARAR VERİLMESİNE YER YOK
Anayasa Mahkemesi, 1 Ağustos'ta Resmi Gazete'de yayımlanan gerekçeli kararında Atalay'ın milletvekilliğinin düşürülmesinin "yok hükmünde" olduğunu tespit etti. Yüksek Mahkeme, Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nin Atalay’la ilgili kararının hukuki değerden yoksun olduğuna ve bu kararın TBMM Genel Kurulu’nda okunmasıyla Atalay’ın vekilliğinin düşmüş sayılamayacağına karar verdi. (AYM'nin 1 Ağustos 2024'te Resmi Gazete'de yayımlanan gerekçeli karar linki)
9 Ağustos 2024
MUHALEFETTEN ORTAK DİLEKÇE
Anayasa Mahkemesi'nin Türkiye İşçi Partisi (TİP) Hatay Milletvekili Can Atalay'ın vekilliğini düşürülmesine ilişkin 'yok hükmünde' kararının ardından muhalefet partileri verdikleri ortak dilekçe ile TBMM Genel Kurulu'nu 16 Ağustos Cuma günü olağanüstü toplanmaya çağırdı.
Kaynak: Karar Haber Merkezi
