Polonya’nın yeni başbakanı Donald Tusk’u devlet içinde yıllarla oluşmuş karşıt bir güç aparatı bekliyor. Tusk ilk siyasi hamlesinde Cumhurbaşkanı Andrzej Duda’nın vetosuyla karşı karşıya.
MİKDAT KARAALİOĞLU
Polonya’nın yeni Başbakanı Donald Tusk iktidara gelmesinin üzerinden bir hafta geçmeden resmi medya kuruluşlarını baştan aşağı değiştirecek bir karara imza attı. Devlete ait televizyon ve radyo kanalları ile haber ajansının yöneticilerinin görevine son verildi. Hatta bazı programlar yayından kaldırıldı ve bu kadro değişikliklerinin bir kısmı polis eşliğinde gerçekleşti. Tusk böylece geçmiş dönemle hesaplaşma konusunda ne kadar kararlı olduğunu gösterdi.
Ancak ülkeyi 8 yıldır yöneten PiS (Hukuk ve Adalet Partisi) ve bu partinin lideri Jaroslaw Kaczynski Polonya’da tam bir parti sistemi oluşturdu. Hukuktan ekonomiye, eğitimden güvenliğe kadar bütün önemli mevkileri kendi taraftarları ile doldurdu. Kaczynski’nin en önemli silahı ise PiS kökenli bir siyasetçi olan Cumhurbaşkanı Andrzej Duda. Tabii Anayasa Mahkemesi’nin de çoğunluğunun eski PiS üyeleri ya da yandaşlarından oluştuğunun altını çizmek gerekiyor. Tusk yeni icraatlarını yaparken, devlet içindeki bu aparatla sürekli mücadele etmek zorunda kalacak.
Beklenildiği gibi Cumhurbaşkanı Duda’dan ilk hamlenin gelmesi gecikmedi. Duda, Tusk’un medya hamlesine karşı elindeki veto kartını oynayacağını açıkça beyan etti. X üzerinden paylaşımda bulunan Duda 2024 bütçesini veto edeceğini açıkladı ve bunun gerekçesi olarak Tusk’un devlet medya organlarını yeniden yapılandırma girişimi olduğunu söyledi. Duda devlet medya organları için öngörülen 691 milyon euroluk bütçeyi reddedeceğini açıkladı.
Yeni Kültür Bakanı Bartlomiej Sienkiewicz önderliğinde yapılan yeni medya yapılanması operasyonunda devlet televizyonu TVP, Polonya Radyosu ve Polonya Haber Ajansı PAP’ın bütün yöneticilerinin görevine son verilmişti. Sienkiewitcz bu icraatları daha önce Polonya Parlamentosu’nda yeni hükümete ait milletvekilleri tarafından alınan bir karara dayanarak yapmıştı.
Cumhurbaşkanı’nın vetosu parlamentoda beşte üçlük bir çoğunluk kararı ile aşılabiliyor. Ancak 469 milletvekilinden sadece 248’ine sahip olan Tusk hükümeti bu çoğunluğu sağlayamıyor. Tusk henüz ilk siyasi hamlesinde Kaczynski’nin devlet içindeki siyasi ağını tecrübe etmiş oldu.
Kaczynski, Tusk’un yemin töreninden sonra meclis başkanından izin bile almadan yaptığı konuşmada yeni başbakanla sürdüreceği mücadelenin şiddeti hakkında fikir veren şu sözleri söylemişti: "Siz bir Alman ajanısınız. Net bir Alman ajanı" Siyasette noel dönemiyle görece bir sükûnet mevcut ancak yeni yılda saflar daha da sıklaşacak, hamleler daha da sertleşecek.
Öte yandan önemli bir siyasi haber portalı olan Politico Tusk’u Avrupa’nın en etkili siyasetçileri sıralamasında birinci sırada gösterdi. Tusk’un zaferi AB’de Avrupa’nın zaferi olarak görülüyor. Ancak bu zafer coşkusuyla verilen en etkili siyasetçisi payesi, Polonya’nın siyasi gerçekleri ile pek uyumlu değil.
Tusk’un Kaczynski’ye karşı kurduğu koalisyon muhafazakar Polonya Halk Partisi’nden aşırı solcu partilere kadar farklı partilerden oluşuyor. Bu büyük ve farklı koalisyon ortak düşmana karşı zafer kazanmanın mutluluğun yaşıyor. Ancak büyük koalisyon içinde farklı görüşlerin er yada geç anlaşmazlık yaşamasına nerdeyse kesin gözüyle bakılıyor.
