Dünyanın dört bir yanında etkili olması beklenen La-Nina çiftçileri perişan edecek. Uzmanlar, 2024 yılının ikinci yarısı için özellikle tahıl türü emtialarda fiyat patlaması yaşanacağı konusunda uyarıda bulundu. İşte detaylar…
Londra merkezli Pazar araştırma şirketi EuroMonitor International, El Nino’dan La Nina’ya geçişte 3 emtia ürünündeki baskıya dikkat çekiyor: Şeker, pirinç, kako. Emtia uzmanı Haluk İzzet Mutlu da buğday, mısır, arpa ve soya gibi tahıl emtilarında fiyat artışının olacağı görüşünde. Bu konuda Dünya Gazetesi’ne konuşan Mutlu, La Nina etkisini şu sözlerle özetledi:
“Güney Amerika’daki ekim alanlarında sıkıntı var. El Nino döneminde aşırı yağışlardan ekim yapılamadı. Normalde emtia piyasasında Kuzey Yarımküre ile Güney Yarımküre birbirini destekler. Bu yıl, El Nino’nun Kuzey Yarımküre’ye vurduğu darbeyi, Güney Yarımküre’deki hasatlar karşılamıştı. Ancak Güney Amerika’daki ekim krizi, Güney Yarımküre’deki rekolte dönemi olan Ocak 2025’te baş gösterecek. El Nino’dan yara alarak çıkan Kuzey Yarımküre, Güney Yarımküre’nin La Nina’dan aldığı darbeleri karşılayamayacak. Hatta, Kuzey’de işler iyi gitse bile, La Nina etkisi 2024’ün sonbaharında fiyatlara yansıyacak. Rusya-Ukrayna Savaşı da sürüyor, üretim hâlâ sıkıntılı. Sonbahardan itibaren enflasyonla mücadele eden ülkeler açısından sıkıntılı bir döneme girilecek.”
TÜRKİYE’YE ETKİSİ NASIL OLACAK?
Herkesin en çok merak ettiği konulardan biri de La Nina’nın Türkiye’yi nasıl etkileyeceği oluyor. Boğaziçi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Levent Kurnaz’a göre, “La Nina’nın Türkiye’ye yağışlar açısından çok şiddetli bir etkisi olmayacak.” Kurnaz, “İstanbul’a her zaman kar yağabilir. La Lina bu ihtimali biraz daha artırır” ifadelerini kullanıyor.
Aynı üniversiteden Dr. Tufan Turp da Türkiye’de El Nino ile La Nina etkilerinin Pasifik Adaları, Okyanusya, Avustralya, Güney ve Kuzey Amerika’yla Asya’daki kadar belirgin olmadığı düşüncesinde:
“Türkiye özelinde net biçimde değerlendirme yapmak doğru olmayabilir. Bu hava olaylarının Türkiye'deki etkileri küresel ölçekteki etkilerle benzerlik gösterse de daha azdır. Tutarlı öngörüde bulunmak zor.”
Emtia uzmanı Haluk İzzet Mutlu da ABD Tarım Enstitüsü’nün son raporuna dikkat çekerek: “Raporun Türkiye bölümünde yılın ikinci yarısı için kötü bir şey yok. Çok büyük bir üretim kaybı olacağına dair bir ibare yok. Hoş bizde üretim açığı hep var. Sorun olmayacak denmesi, ithalat yapmayacağımız anlamına gelmiyor. Belki de daha fazla ithalata gerek olmayacak diye okumak lazım” diyor.
EuroMonitor International’ın 2024 emtia raporundaki öngörüleri şu şekilde:
- Petrol piyasalarındaki yüksek dalgalanma nedeniyle doğalgaz fiyatları düşüş eğiliminde olacak.
- Küresel elektrikli araç tescil sayısının 2024 yılında yüzde 17.5 oranında artması bekleniyor.
- Metal fiyatları 2024’ün ikinci çeyreğinde toparlandı. Görünüm ılımlı olmaya devam edecek. Büyük ekonomilerde beklenen faiz indirimlerinin yavaşlaması ve imalat sektöründeki zayıf büyüme göz önüne alındığında, endüstriyel metallerin sonraki fiyat gidişatı belirsizliğini koruyor.
- Arz oynaklığı ve artan spekülatif talep göz önüne alındığında bakır fiyatlarının 2024’te ortalamadan daha yüksek olması bekleniyor. Üretim kesintilerinin arzı tehdit etmesi nedeniyle 2025'te meydana gelmesi beklenen potansiyel bakır arz kıtlığı fiyatlandırılıyor.
İNSANLAR GEZEGENİN VERMEK İSTEDİĞİ MESAJI DUYMUYOR
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, “Dünya Çevre Günü” kapsamında New York’ta konuştu:
“Gezegen insanlara mesaj vermeye çalışıyor ancak mesaj duyulmuyor. Küresel ısınma artıyor ve gerçekle yüzleşme zamanı. İklim konusunda tehlike de biziz, çözüm de. Gezegenle Rus ruleti oynuyoruz. İklim cehenneminden çıkış yapmamız gerekiyor ve direksiyonun kontrolü bizde. Dünyanın en zengin yüzde 1’lik kesimi, tüm insanoğlunun ürettiği salımın 3’te 2'sini üretiyor. İklim krizi de aşırı olayları tetikliyor. Hayatlar mahvoluyor, ekonomiler vuruluyor ve sağlık baltalanıyor. Fosil yakıt endüstrisi, iklim krizinin mafya babasıdır. Tüm ülkelere fosil yakıt şirketlerine yönelik reklamlarını yasaklama çağrısında bulunuyorum.”
“SEÇİM ÖNCESİ EMTİA FİYATLARINA MÜDAHALE EDİLDİ”
Emtia uzmanı Haluk İzzet Mutlu’nun üzerinde durduğu bir diğer konu da La Nina döneminin 5 Kasım tarihindeki ABD Bakanlık seçimlerine denk gelmiş olması: “ABD enflasyonla mücadele eden bir ülke ve seçimlere gidiyor. Bakın, benzin satıyorlar! Yani hammaddenin değil, son kullanıcı ürününü ucuzlatmaya çalışıyorlar. Tahıl emtialarında da önümüzdeki aylarda oynaklıklar olacak. ABD müdahale edecektir. Seçim öncesi emtia fiyatları reel değil, müdahale edilmiş fiyatlardır.”
