Gazze’de çocuklar bombalarla, açlıkla katledilirken Türkiye’den İsrail’e çelik, dikenli tel, gıda gitmesi kamuoyunu isyan ettirdi. Hükümetin ‘ikili ilişkiler’ hassasiyeti karşısında dikkatler şirketlere çevrildi. ‘İsrail’e sattığınız mala başka müşteri bulunur. Üç kuruş fazla kazanç için değer mi’ vurgusuyla vicdanlara çağrı yapıldı: Milletin hassasiyetine de Türkiye’nin itibarına da gölge düşürmeyin. Utandıran ticareti durdurun.
MERVE ŞİŞMAN
Gazze’de soykırım büyürken İsrail’e ihracat şubatta yüzde 20.7 arttı, ocakta 41 milyon dolarlık gıda sevk edildi. Gemiler çelik, silah parçası, çimento ve dikenli tel gibi vahşete ‘malzeme’ olabilecek yükleri taşırken ‘Ticareti kesin’ haykırışlarına Ankara sessiz kaldı. Ticareti sürdüren şirketlere de çağrılar arttı. Vicdanlara hitap edenler ‘Kazanılacak hiçbir para bu yüke değmez. Dev firmalar İsrail’in kirli parasına muhtaç değil. İnsanlık görevini kârın önüne koyun’ dedi.
ŞİRKETLER ‘NEDEN HÂLÂ TİCARET YAPIYORSUNUZ?’ SORUSU KARŞISINDA SESSİZ
Resmi verilere rağmen şirketler ticaretin devam etmediğini ileri sürdü. MÜSİAD ‘İsrail ile ticaret iddiaları mesnetsiz. Filistin’de zulüm varken kimsenin ateşe yakıt taşıyacağına inanmıyoruz’ açıklaması yaptı. Sanko Holding’e bağlı Çimko da çimento ürünlerinde İsrail’in ihracat ağlarında bulunmadığını savundu. Akçansa, Nuh Çimento, Limak (Limakport), Tosyalı Grup, Zorlu Grup, İçdaş, Eren Holding ve Pamukkale Kablo ise gazetemizin konuya ilişkin soruları karşısında geri dönüş yapmadı.
İsrail’in Gazze’ye yönelik yaptığı soykırım karşısında hayatını kaybedenlerin sayısı 32 bine dayandı. Yetersiz beslenme nedeniyle en az 27 çocuk can verdi, 14 binden fazla çocuk katledildi. Her gün büyüyen vahşet karşısında Türkiye’nin İsrail ile olan ticaretinin devam etmesi vicdanları yaralıyor. Gazze’ye yapılan saldırıların başlamasından sonra geçen aralık ayında ihracat verilerine yansıyan ticaret dikkat çekti. İsrail, 2024’te yayınlanan ‘ihracatta hedef ülkeler listesi’nden çıkarılmasına rağmen aralık ayında ihracat bir önceki aya göre yüzde 34.5 artarak 429 milyon dolara çıktı.
Ocak ayında yüzde 18.5 düşen ihracat şubat ayında yeniden yüzde 20.7 artarak 422.2 milyon dolar sınırına ulaştı. Neredeyse 41 milyar dolarlık gıda sevkiyatının yapıldığı İsrail’e gemilerin aynı zamanda çelik, çimento, silah parçası, dikenli tel taşıdığı resmi verilere yansıdı. Hükümet bu ticarete sessiz kalırken dikkatler şirketlere çevrildi. SANKO, SOCAR, Pamukkale Kablo, Eren Holding, İÇDAŞ, Zorlu Holding, Tosyalı, Akçansa, Nuh Çimento ve Eyvap gibi dev şirketlerin İsrail ile ticareti ve Limak Holding'in limanı aracılığıyla bu ülkeye gemiler göndermeye devam etmesi gündem haline geldi. Ticarete konu olan ürünlerin tekstil, enerji, kablo, çimento, inşaat, demir-çelik, çelik dikenli tel, silah parçaları, hava taşıtlarını fırlatma aksamlarından oluştuğu kamuoyuna yansıdı.
Konuyla ilgili KARAR'a konuşan SANKO Tekstil yöneticisi Hüseyin Özhan "SANKO, 1904 yılından itibaren 100 yılı aşkındır faaliyette bulunuyor. SANKO’nun tekstil, enerji, inşaat, ambalaj, çimento ve yapı gibi 30’a yakın sektörde çalışması var. 32 senedir tekstilin içindeyim. Adıyaman tekstil firmasında yapılan işleri Bursa İnegöl’e ve Gaziantep’e gönderiyoruz. SANKO Holding’in markası olan Çimko Çimento’nun İsrail’e ihracat yaptığına dair birtakım iddiaları sosyal medyada gördüm. Çimento kısmına uzak olduğum için ihracat yapılıp yapılmadığına dair bilgi sahibi değilim. Sektör çok geniş, ben sadece üretim fabrikasında müdürlük yapıyorum. Burada hazırladığımız tekstil ürünleri direkt olarak İsrail’e göndermiyoruz. Eğer başka yollardan ihracat yapılıyorsa buna dair bir bilgi sahibi değilim" dedi.
ÇİMKO: TİCARETİMİZ YOK
SANKO Holding çatısı altında bulunan Çimko Çimento tarafından yapılan açıklamada ise "Çimko fabrikalarımızda üretimini gerçekleştirdiğimiz klinker ve çimento ürünlerimizi, farklı bölgelerdeki 20’den fazla ülkeye ihraç ediyoruz. Ancak bölgede yaşanan durum nedeniyle İsrail ihracat yaptığımız ülkeler arasında yer almamaktadır" bilgisi verildi. Öte yandan Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri İhracatçıları Birliği verileri ise Türkiye’nin gri çimento ihracatında ABD’den sonra en çok ihracat yaptığı ülkenin İsrail olduğunu ortaya koydu.
Kamuoyunda büyük rahatsızlık ve hassasiyet yaratan konuyla ilgili Nuh Çimento, Akçansa, Limak, Tosyalı Holding, İÇDAŞ, Zorlu Holding ve Evyap Holding ise konuyla ilgili KARAR'ın yönelttiği sorulan soruları cevapsız bıraktı. Eren Holding ve Pamukkale Kablo da hem telefonla yapılan aramaları hem maille iletilen talebi karşılıksız bıraktı. Zorlu Holding bünyesinde ise gruba bağlı faaliyet gösteren Zorlu Enerji, İsrail'le ticaretten duyulan rahatsızlık nedeniyle protestoların yöneltildiği şirketlerden biri oldu.
ZORLU İSRAİL’İ AYDINLATIYOR
Bursa Organize Sanayi önünde 18 Mart Pazartesi günü yapılan Filistin’e destek eyleminde de tepkilerin odağında Zorlu Enerji vardı. ‘Filistin İçin Bin Genç Hareketi’ Bursa gönüllüleri tarafından düzenlenen ve 'Filistin İçin 1000 Genç Hareketi'nin de yer aldığı protestoda İsrail ile ticaretin sonlandırılması ve Filistin için daha fazla siyasi ve diplomatik adım atılması çağrıları yapıldı. 'İsrail'le ticaret Filistin'e ihanettir' ‘Gazze halkı yalnız değildir’ sloganları atıldı. Eylemde yapılan açıklamada şu iddialar dile getirildi:
"Zorlu Holding’in yöneticileri, yatırımlarını geri çekmiyor ve bu sermaye düşkünlüğüyle suça ortaklık ediyor. Zorlu Holding, işgal gücünün hizmetine sunduğu faaliyetleri sebebiyle, Filistin halkına karşı yürütülen soykırımın ortaklarından birisidir. Mavi Marmara olayında Zorlu Holding’in yaptığı açıklamada ‘Bu ülkede çeşitli ortaklarla enerji yatırımı işine girdik. Şu an devlete elektrik satıyoruz. Birçok yerde ciddi yatırım ve taahhütlerimiz var. Bırakıp dönmek gibi bir lüksümüz yok. Geçmişte yaptığımız 1 milyar dolarlık yatırımın haricinde, kredileri İsrail bankaları tarafından yeni çıkmış 300 milyon dolar tutarında bir yatırımımız daha var. Bu yatırımları yarıda bırakamayız’ ifadeleri kullanılmıştı. 14 binden fazla çocuk ve 30 binden fazla insanın katledilmesinde payınız varken, ailelerinizin yüzüne bakabiliyor musunuz? Zorlu Enerji’nin yüzde 25 oranında ortak olduğu Dorad Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali, İsrail’in en büyük özel sektör enerji santrali olup ülkenin elektrik ihtiyacının yüzde 7’sini karşılamaktadır. Bu elektrik santrali, İsrail Savunma Bakanlığı, havacılık ve uzay sanayii, bankalar, sanayi şirketleri ve İsrail’deki birçok şirkete elektrik sağlıyor. İsrail’in elektrik tedarikçisi Zorlu’ya soruyoruz: Gazze’de hastanelerde elektrik olmadığı için kuvözlerde bebekler ölürken, Gazzeli insanlar yakınlarının cesetlerini aramak için güneşin doğmasını beklerken, onlara bu zulmü reva gören siyonist vahşilerle ticaret yapmak, sizi soykırımın ortağı yapmıyor mu?"
HACİM SAVAŞ ÖNCESİNE YENİDEN ULAŞTI
İsrail’e ihracat savaşın başladığı dönemlerde 462 milyon dolara yakındı. Ekim’de 328 milyon dolara geriledi. Kasım’da da 301 milyon dolar seviyesinde seyretti. Türkiye ocak ayında İsrail’i hedef ülkeler arasından çıkarmasına rağmen şubat ayındaki artışla beraber ihracat neredeyse savaş öncesi hacme ulaştı. Aralık ayında bir önceki aya göre ihracat yüzde 34.5 artarak 429 milyon dolara çıkmıştı. Ocak ayında yüzde 18.5 düşen ihracat şubat ayında yeniden yüzde 20.7 artarak 422.2 milyon dolara ulaştı. Diğer yandan, İsrail Tarım Bakanlığı’nın kayıtlarına göre Türkiye, Ürdün ile birlikte 7 Ekim’den bu yana İsrail’e en çok sebze ve meyve gönderen ilk iki ülke oldu.
GEMİLER LİMAK LİMANI'NDAN KALKMAYA DEVAM EDİYOR
İsrail ile ticaretin en önemli ayağı ile taşıma ve lojistik hizmetleri. Bu alanda Limak Holding'in limanından kalkan gemiler uzun süreden beri tepki görüyor. Geçtiğimiz günlerde Holding merkezinin önünde sivil toplum örgütleri ve vatandaşlar Limak'ı proteste etmişti.
SOCAR TÜRKİYE’DEN GÜNDE 44 BİN VARİL PETROL GİDİYOR
Filistin’e destek eylemlerinde tanışan gençlerin bir araya gelerek oluşturduğu Filistin İçin Bin Genç Hareketi de Socar önünde geçen hafta eylem yaptı. Azerbaycan petrolünün Türkiye üzerinden İsrail’e taşıması protesto edildi. SOCAR Türkiye Genel Müdürlüğü önünde yapılan eylemde “Türkiye’deki en büyük dış yatırımcı SOCAR İsrail’in soykırımını besliyor. SOCAR işgalciyle ticareti kes” çağırısı yapıldı. Filistin İçin Bin Genç adına yapılan açıklamada, İsrail’in petrol ihtiyacının yüzde 60’ının Azerbaycan ve Kazakistan tarafından karşılandığı, Azerbaycan petrolünün Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı ile Türkiye’ye gelip Ceyhan Limanı’ndan tankerler ile İsrail’e taşındığı belirtildi. Açıklamaya göre, SOCAR, İsrail’e her gün 44 bin varil petrol gönderiyor ve İsrail, ham petrolü Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı’ndan tedarik ederken işlenmiş petrolü de SOCAR’a ait STAR Rafineri’den alıyor.
