Düşük alım gücü, taksit sınırlaması ve yüksek vergiler nedeniyle kayıt dışı cep telefonu sayısının 3,5 milyona ulaştığı, bunun da yıllık 30 milyar TL’den fazla vergi kaybına yol açtığı tahmin ediliyor.
Son yıllarda cep telefonlarına uygulanan yüksek vergi oranları ve kredi kartına getirilen taksit sınırlamaları, vatandaşların cep telefonu alım gücünde düşüşe neden olurken kayıt dışı cep telefonu satışlarını hızla artırdı. Türkiye’de yasal olarak satılan cep telefonlarının sayısı yıllık 10 milyon adede kadar gerilerken, kayıt dışı olarak satılan cihaz sayısının ise 3,5 milyonu aştığı tahmin ediliyor. Yolcu beraberinde getirilen cihazlar da eklendiğinde kayıt dışı cep telefonu sayısının yaklaşık 5 milyona ulaştığı öngörülüyor. Bu durum, sektörün yasal satışlarını zayıflatırken devletin yıllık 30 milyar TL’yi aşan vergi kaybına yol açıyor.
VERGİ YÜKÜ VE TAKSİT SINIRLAMASI KAYIT DIŞINI TEŞVİK EDİYOR
Cep telefonlarına uygulanan yüksek vergi oranları, vatandaşları daha düşük maliyetli alternatif kanallara yönlendiriyor. Mobil İletişim Araçları ve Bilgi Teknolojileri İş İnsanları Derneği (MOBİSAD) Başkanı Mustafa Kemal Turnacı, Türkiye’de alım gücünün düşüklüğü ve cep telefonlarına uygulanan vergilerin yüksekliği nedeniyle kayıt dışı kanallara olan talebin arttığını belirtti. Kültür Bakanlığı payı yüzde 1, TRT Bandrolü yüzde 12, Katma Değer Vergisi (KDV) yüzde 20 ve Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) yüzde 50 olan cep telefonlarının fiyatları vatandaşlar için önemli bir yük oluşturuyor. Ayrıca, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun (BDDK) aldığı karar doğrultusunda, 12.000 TL üzerindeki telefonlarda taksit sayısı yalnızca 3 ayla sınırlandırılmış durumda.
MOBİSAD: ÖTV ORANI DÜŞÜRÜLMELİ, TAKSİT SINIRI YÜKSELTİLMELİ
Ekonomim'de yer alan habere göre; MOBİSAD Başkanı Mustafa Kemal Turnacı, sektörün büyümesini sağlamak ve kayıt dışı satışları azaltmak için vergi oranlarında düzenleme yapılması gerektiğini savunuyor. Turnacı, ÖTV’nin yüzde 50 seviyesinden yüzde 20’ye düşürülmesinin yurt dışı fiyat farkını azaltarak vatandaşları yasal yollardan satın almaya teşvik edeceğini belirtti. Ayrıca, taksit sınırının 12.000 TL’den 30.000 TL’ye çıkarılmasının, vatandaşların kaliteli telefonlara ulaşmasını kolaylaştıracağını vurguladı. “Şu an piyasada vatandaşların 12 taksitle alabileceği yeni ve güncel cep telefonu modeli neredeyse yok,” diyen Turnacı, bu düzenlemelerle hem devletin vergi gelirinin artacağını hem de kayıt dışı satışların sona ereceğini ifade etti.
KAYIT DIŞI CİHAZLARDA VERGİ KAYBI 30 MİLYAR TL’Yİ AŞIYOR
MOBİSAD verilerine göre, Türkiye’de ortalama bir cep telefonunun fiyatı 17 bin TL seviyesinde ve bunun 8.650,9 TL’si vergilerden oluşuyor. Kayıt dışı satışların yaklaşık 3,5 milyon adet olduğu tahmin edilirken, yolcu beraberinde getirilen cihazlarla birlikte bu rakamın 5 milyona ulaştığı öngörülüyor. Bu durum yıllık yaklaşık 30 milyar TL’lik vergi kaybına yol açıyor. Yasal yolla satılan 10 milyon adet cep telefonundan elde edilen yıllık vergi geliri ise 86,5 milyar TL’ye ulaşıyor. Üst segment cihazların kayıt dışı satışlarda yoğunlaşması ise bu vergi kaybını daha da artırıyor.
YÜKSEK FİYATLAR VE YASAL AÇIKLAR YÖNTEM DEĞİŞTİRİYOR: "ANA KART DEĞİŞİM BELGESİ"
Cep telefonu fiyatlarındaki artış, sistemdeki açıkların kötüye kullanılmasına da zemin hazırlıyor. Bilgi Teknolojileri Kurumu’nun (BTK) tanıdığı “ana kart değişimi” yöntemi, yurtdışında üst segment cihaz kullanıcılarının, cihaz değişim belgesi alarak IMEI kayıt harcından muaf olmalarını sağlıyor. Türkiye’de şu anda IMEI harcı 31.602 TL iken, bu miktarın önümüzdeki yıl 45 bin TL’ye çıkarılması bekleniyor. MOBİSAD Başkanı Turnacı, “Ana kart değişim belgesi ile başvurular geçmişte 100’lü sayılardayken, bu yılın ilk 9 ayında 8 bini aştı,” diyerek bu yöntemin yasal kayıt dışı kullanımı teşvik ettiğini belirtti. Ayrıca bazı tüketiciler, telefon yanında taşınan aparatlar ile IMEI kaydını bypass ederek cihazları kayıt dışı kullanıyor.
