Diyanet’in bu yıl kendi imkanlarıyla hacca giden Türk vatandaşlarını Suudi yetkililere ihbar etmesiyle ilgili tartışma sürerken, Türk hacıların diğer Müslüman ülkelere göre daha yüksek ücret ödediği ortaya çıktı. Hac organizasyonunun son 10 yıllık süreçte Sayıştay denetiminin dışında tutulmasına dikkat çeken DEVA Partili Ekmen ‘Yapılanların şeffaflıktan uzak olması Diyanet İşleri Başkanlığı’nın itibarını zedelerken hacı adaylarını mağdur ediyor’ dedi, 35 soru ile konuyu Meclis gündemine taşıdı.
FEYZA NUR ÇALIKOĞLU
KARAR’a konuşan Mehmet Emin Ekmen ‘Diyanet’in, hac ile umre acentalarının otel kiralama ve gönderdikleri görevliler kısmı da muğlak. Biz tüm bu gri alanların netleşmesini ve Diyanet’in şeffaflıkla her şeyi açıklamasını talep ediyoruz’ dedi.
HAC HİZMETLERİ ŞEFFAF YAPILMALI
10 yıldır Sayıştay tarafından denetlenmeyen Diyanet İşleri Başkanlığı’na bağlı hac hizmetleri, diğer ülkelere kıyasla artan bedeller ve vizesiz vatandaşların yaşadığı mağduriyetlerle birlikte tekrar gündeme geldi. DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Emin Ekmen “Denetimsizlik, itibarı zedeliyor. Kurumun uygulamaları şeffaf olmalı” uyarısında bulundu.
Lüks harcamalarla zaman zaman gündeme gelen Diyanet İşleri Başkanlığı yetkilileri,12 Eylül’de bu sene yapılacak hac organizasyonu değerlendirmek üzere bir araya geldi. Toplantıda konuşan Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş “Vatandaşlarımızın haccın ruhunu doyasıya yaşayacağı bir organizasyon gerçekleştirme idealimizi her daim canlı tutmak mecburiyetindeyiz” dedi. Ancak son yıllarda hac hizmetlerinde yaşanan sıkıntılar, tartışma konusu. Diğer ülkelere kıyasla ücretlerin yüksek olması, acentaların yeterince kontrol edilmemesi, kota ve teminat uygulamaları, kendi imkanlarıyla kutsal topraklara giden Türk vatandaşlarının Suudi yetkililere şikayet edilerek yaka paça sınır dışı edilmesi tepki toplamıştı. Bu sene de aynı sıkıntılar devam ediyor. 2014 yılına dek hac hizmetlerini Sayıştay denetliyordu. 2014’ten sonra ise, Bakanlar Kurulu tarafından alınan kararla denetim yetkisi Cumhurbaşkanlığı makamı ile Diyanet İşleri Başkanlığına verildi.
İTİBAR YÜZDE 30’LARDA
DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve Mersin milletvekili Mehmet Emin Ekmen, 13 Eylül’de verdiği soru önergesiyle meseleyi Meclis gündemine taşıdı. Önerge hakkında gazetemize konuşan Ekmen “4 aydır titizlikle yürüttüğümüz araştırmanın sonucunda hac hizmetlerinin denetimi konusunda gri noktalara ulaştık. Oysa Diyanet, göz bebeği gibi korunması gereken bir kurumdur. Bazı anketlerde kuruma güvenin yüzde 30’lara düşmüş olması üzüntü verici. Uygulamaları şeffaf olmalı, vatandaşın tekrar güveni kazanılmalı ve itibarını zedeleyen faaliyetler düzeltilmelidir” dedi. Son 10 yılda hac hizmetlerine dair yayımlanmış detaylı bir denetim raporu olmadığına dikkat çeken Ekmen, Diyanet’in hacıları Suud yönetiminin insafına bıraktığını vurguladı. Hac bedeli konusunda da makul olmayan fiyatların belirlendiğini aktaran Ekmen, şöyle devam etti: “Diğer İslam ülkelerinin hac ücretleri, Türkiye’ye nazaran çok daha makul rakamlarda. Verilen bedelin ne kadarının Suudi Arabistan makamlarına ödendiği, ne kadarının konaklama ve transfer harcamalarına gittiği belirsiz. Bunun yanı sıra Diyanet’in ve Diyanet gözetimindeki acentaların, otel kiralama ile gönderdikleri görevliler kısmı da muğlak gözüküyor. Biz tüm bu gri alanların netleşmesini ve Diyanet’in şeffaflıkla tüm harcırahlarını açıklamasını talep ediyoruz.”
TÜRKİYE’DE NEDEN DAHA PAHALI?
Diyanet İşleri Başkanlığı’nın hac organizasyonları ile ilgili son Sayıştay denetimi hangi yılda yapılmıştır? Varsa yapılmış denetim raporları kamuoyuyla paylaşılmış mıdır?
Diyanet İşleri Başkanlığı, hac hizmetlerini Diyanet Vakfı ve yine kendisine bağlı ve kendi görevlilerinin yönetici olduğu diğer vakıflar aracılığıyla mı yürütmektedir? Diyanet Vakfı’nın tercihi, denetim açısından bir zafiyet yaratmakta mıdır?
2024 hac sezonu için Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından kaç personel ve diğer kurumlardan kaç misafir görevli istihdam edilmiştir? Bu görevlilerin kurum içi ve dışı dağılım sayısı nasıldır? Kurum dışından görevlendirilenler nerelerde istihdam edilmiştir? Bu kişiler arasında hiçbir görev icra etmeyenler var mıdır?
Üst düzey pozisyonlardaki görevlilerin hac hizmetlerindeki görev ve sorumlulukları nelerdir? En kısa ve en uzun görev süresi kaç gündür? Görevlilerin kalış süresine göre dağılımı nasıldır?
Hac organizasyonunda görev yapan tüm personele toplamda ne kadar harcırah ödenmiştir? Bu harcırah ödemeleri hangi bütçeden yapılmıştır?
Diyanet; hac vizesi dışında Mekke’ye giden Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yaşadıkları zorluklara karşı bigane tutumundan vazgeçmeyi düşünmekte midir?
Suudi makamlarına ödenen bedeller, kutsal topraklarda harcanan giderler çıktığında sınıflarına göre her bir hacı adayından Diyanet’in elde ettiği gelir ne kadardır?
Endonezya’da 2024 hac ücreti 5 bin 700 dolar, Irak’ta 5 bin dolar, Pakistan’da 4 ila 4 bin 650 dolar arasındadır. Türkiye’de en düşük bedel, 6 bin 500 dolardır. Ülkemizde hac bedelleri neden daha yüksektir? Farkın oluşmasında hangi maliyet kalemleri etkilidir?
