Ulaştırma Bakanı, şebeke çökmüşken enkaz altındaki on binlerin sesini tamamen kısan bant daraltmasının sebebini izah edemedi “Gerekli bir durum vardı ki yapıldı” dedi. Vefat eden kızının mesajı günler sonra ulaşan babanın yaşadıklarını hatırlatanlar “Gerekçesini açıklayın” çağrısı yaptı. Bilişim uzmanı Nafiz Ünlü de “İnternet hızlı olsa enkazdakilere daha kolay ulaşılırdı. Bu neden yapıldı, kim önerdi?” diye sordu.
CENGİZ İNOĞLU
AFAD 'İNTERNETTEN HABERLEŞİN' DİYOR
Şubat’ta arama-kurtarma çalışmaları için en kritik ilk 72 saat iletişimde büyük kriz yaşanmıştı. Baz istasyonlarının zarar görmesiyle GSM operatörleri büyük oranda devre dışı kaldı. 190 mobil istasyon yeterli olmadı. AFAD her depremden sonra internet tabanlı iletişim uygulamalarının kullanılmasını önerirken ikinci günde enkazdaki binlerce kişinin yerini tarif ettiği sırada bant daraltmaya gidildi. Karaismailoğlu, kararın gerekçesi açıklayamadı “Teknik olarak izahı vardı, zaten yargıya intikal etti” dedi.
STARLİNK'E ONAY VERİLSE SORUN GİDERİLİRDİ
KARAR’a konuşan Bilişim uzmanı Dr. Nafiz Ünlü “İnternet trafiği hızlı olsaydı insanlar birbirleriyle sosyal medya üzerinden kolayca haberleşseydi daha iyi olmaz mıydı? Yaralar daha hızlı sarılırdı. Enkaz altındakilere daha kolay ulaşılırdı” ifadesini kullandı. “Neden bu yapıldı, kim önerdi bilmek gerekiyor. Aksi halde bu olay yapanları töhmet altında bırakır” diyen Ünlü, o dönem Starlink uydularına onay verilmesi halinde bölgede iletişim sorunu kalmayacağını da söyledi.
‘BANT DARALTILMA’ CANI YANANA NASIL ANLATILACAK
6 Şubat Maraş depremleri sırasında yaşanan büyük yıkımda iletişim ilk saatlerde hayat kurtardı. Ancak hükümetin aldığı ‘bant daraltma’ kararı enkaz altında yerini paylaşanları ölüme terk etti. Büyük tepki çeken kararı Ulaştırma Bakanı Karaismailoğlu açıklayamadı “Gerekli bir durum vardı ki yapıldı” dedi. Bakanın tepki çeken sözleri sonrası kamuoyunda ‘Gerekçenizi canları yiten ailelere nasıl anlatacaksınız’ tepkisi yükseldi. KARAR’a konuşan uzmanlar ise “Bant daraltılmasaydı deprem sonrası yaralar daha hızlı sarılırdı. Enkaz altındakilere daha kolay ulaşılırdı” dedi.
Kahramanmaraş depremleri 11 ilde büyük yıkıma neden oldu. Yıkımın büyüklüğü nedeniyle bölgedeki GSM işetişimi kesildi. Telefonlara ulaşılamadı. Mevcut kısıtlı iletişimde internete bağlanan enkaz altındakiler konumlarını ailelerine veya yardım ekiplerine ulaştırmaya çalıştı. Kimi sosyal medya aracılığıyla adresini konumunu paylaştı. Sosyal medya üzerinden bu mesajlar yayınlaştırılarak yardımın ulaşılması sağlandı. Afetin ilk saatlerinde kilometrelerce uzaktakilerin de katıldığı bu organizasyon çok sayıda canın kurtulmasını sağladı. Ancak hükümet sosyal medya paylaşımlarını gerekçe göstererek bant daraltma kararı alınca enkaz altındakiler ölüme terkedilmiş oldu.
BAKAN GEREKÇEYİ ANLATAMADI
GSM şirketlerinin mobil baz istasyonu sistemini sağlayamaması iletişim sorununun 10 gün geçmesine rağmen çözülmemesine neden oldu. 190 mobil istasyon yeterli olmadı. AFAD her depremden sonra internet tabanlı iletişim uygulamalarının kullanılmasını önerirken ikinci günde enkazdaki binlerce kişinin yerini tarif ettiği sırada bant daraltmaya gidildi. Ulaştırma Bakanı Adil Karaismailoğlu, büyük tepki çeken bant daraltırma kararının gerekçesini depremin üzerinden iki ay geçmesine rağmen anlatamadı. “Gerekli bir durum vardı ki yapıldı. Teknik olarak izahı vardı, zaten yargıya intikal etti” dedi.
VATANDAŞI ÖLÜME MAHKÛM ETTİNİZ
CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, 6 Şubat depremlerinin ilk günlerinde sosyal medyada uygulanan bant daraltma uygulaması ile ilgili Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu’nun ‘gerekli bir durum vardı ki yapıldı’ açıklamasına tepki gösterdi. Akın “Depremde hayatını kaybeden 10 binlerce vatandaşımızın yakınlarına, depremzede vatandaşlarımıza açıklayın gerekli durumu. Henüz enkaz altında 10 binlerce insanımız hayata tutunmaya çalışırken iletişimi niye kestiğinizi açıklayın? En çok ihtiyaç duyulduğu anda iletişimi kesmek, enkaz altında hayata tutunmaya çalışan vatandaşlarımızı ölüme mahkûm etmek değil midir?” dedi.
BANT GENİŞ BIRAKILSAYDI...
KARAR’a konuşan Bilişim uzmanı Dr. Nafiz Ünlü “Bant daraltılmasaydı deprem sonrası yaralar daha hızlı sarılırdı. Enkaz altındakilere daha kolay ulaşılırdı” dedi. Ünlü şöyle devam etti: “Bant daraltma yapıldığı zaman Twitter, Tiktok ve WhatsApp gibi uygulamaların kapasitenin düşmesini ile kullanıcıların bu sitelere erişimi yavaş olabilir. Bu da internet trafiğinin artmasına ve internet hızlarında bir yavaşlama yaşamamıza neden olur. Sayın Bakanımız Maraş depremlerinin ardından afet bölgesinde bant daraltma’ ya gittiklerini söylüyorlar. Güvenlik nedeniyle yaptıklarını açıklıyorlar. Burada şu soru aklımıza geliyor. Ya bant genişliği olsaydı vatandaş daha hızlı haberleşseydi. Internet trafiği hızlı olsaydı insanlar birbirleriyle sosyal medya uygulamaları üzerinden kolayca haberleşseydi daha iyi olmaz mıydı. Belki deprem sonrası yaralar daha hızlı sarılırdı. Enkaz altındakilere daha kolay ulaşılırdı.
GSM ŞİRKETLERİ AÇIKLAMA YAPMALI
Depremden sonra 200 ‘e yakın Mobil Baz istasyonun bölgeye gönderildiği söyleniyor. Ama bunu neden geç gönderdiler veya ne zaman gönderdiler? Telekom şirketlerinin bu konuda açıklama yapmalarını bekleriz. Benim bildiğim kadarıyla bunu yapacak güçleri vardı. Ama buna hazırlıklı olmayabilirler. Organize olmayabilirler. Bunu bütün detaylarıyla kamuoyuna açıklarlarsa memnun oluruz. Elon Musk’ın bu önerisi gerçekten iyi bir öneriydi. Ukrayna bu sistemi ücretsiz bir şekilde devreye soktu. Türkiye’de bunu yapmış olsaydı Internet trafiği Büyük ölçüde rahatlayacak ve Internet hızı artacaktı. Deprem bölgesinde iletişim sorunu gündemden kalkacaktı. Bir çok insan sıkıntı yaşamayacak ve acil çağrılara daha hızlı cevap verilmiş olacaktı.
ACILI BABA KIZININ ‘YARDIM ET’ MESAJINA ULAŞAMADI
Antakya’da 150 kişinin yaşamını yitirdiği Elit Apartmanı’nda iki kızı ve eşini kaybeden Mümtaz Gövce’nin yaşadıkları iletişim felaketinin acı sonucu ortaya koymuştu. Mümtaz Gövce o gece İstanbul’daydı. Enkaz altında kalan 10 yaşındaki kızı Elif “Baba bak ben de öleceğim” diyerek ses kaydı ve fotoğraf yolladı. Mümtaz Gövce, ailesini kurtarmak için her şeyi yaptı ama olmadı. Gövce, kızı Elif Eylül’ün kendisine attığı mesajları şöyle anlatmıştı: “Akıl etmiş sesli mesaj göndermiş. Fakat şebeke çekmediği için gönderilememiş. Tekrar gönder tuşuna bastığımda hepsi iletildi. Birinci mesajında “Baba deprem oldu. Lütfen yardım et’ diyor, ikincisinde ‘Annemlere ulaşamıyorum, galiba ben de öleceğim.” Elifin yardım çığlığını barındıran mesajı bant daraltıldığı ve GSM sisteminin çökmesi nedeniyle babasına günler sonra ulaştı. Bant daraltılmasaydı yardım mesajı baba Mümtaz Güvce’ye ulaşabilir ve küçük elif kurtarılabilirdi.
