Seçmenin sandığa gitmeden oy kullanabilmesini sağlayan 'elektronik oylama' için tüm hazırlıkların tamamlandığı ortaya çıktı. Rusya, Azerbaycan ve bazı ABD eyaletlerinde kısmen uygulanan yöntemin Türkiye'de kullanılması için son söz Meclis'in. YSK Başkanı, 'seçim sonucunu tartışmalı hale getireceği'nden korkulan sistemin işleyişini görmek için ABD'ye giderek Başkanlık seçimlerini takip etmişti.
UYGULAMA KARARI MECLİS'İN
Son başkanlık seçiminde bazı eyaletlerde kullanılan elektronik oylama sistemini incelemek için Amerika'ya giden YSK Başkanı Ahmet Yener, modelin Türkiye'de uygulanması için altyapı çalışmalarının tamamlandığını açıkladı. Ankara Üniversitesi, TÜBİTAK ve bilim insanlarının iş birliği yaptığı sistemin son Ar-Ge çalışmalarının da devam ettiği aktarıldı. Rusya, Azerbaycan ve ABD'de kullanılan yöntemin, ükemizde hayata geçmesi için son sözü TBMM söyleyecek.
SEÇİM GÜVENLİĞİ ENDİŞESİ
Elektronik aygıtlarla oy kullanma sistemi, 31 Mart Yerel Seçimleri’nde yaşanan ‘sonuçlara itiraz’ tartışmaları nedeniyle MHP tarafından ‘güvenilir yöntem’ olarak sunulmuştu. Optik oy pusulaları ile gerçekleştirilen ‘elektronik oylama’ birçok ülkede seçim sonuçlarını tartışmalı hale getireceği ve seçim güvenliğini tehlikeye atacağı gerekçesiyle uygulanmıyor. ABD seçimleri sırasında Trump da bazı eyaletlerde kullanılan yöntem için ‘sandık yolsuzluğu’ uyarısı yapmıştı.
ELEKTRONİK SANDIK GELİYOR
Kolay manipüle edilebilir olduğu iddiası nedeniyle ABD’de yıllardır tartışılan elektronik oylama sisteminin Türkiye’de de hayata geçmesi için hazırlıklar tamamlandı. YSK Başkanı, son sözün Meclis’te olduğunu söyledi. Mevcut yasada sadece yurt dışındaki seçmenlerin sistemi kullanma hakkı bulunuyor.
Türkiye’de ara ara gündeme gelen elektronik oylama sistemi, gerçek oluyor. Bu yılın başında elektronik oylamaya yönelik çalışma yapılabileceği yönünde açıklama yapan Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Ahmet Yener, hazırlıkların tamamlandığını söyledi. ABD’deki başkanlık seçimlerini yerinde izleyen Yener, gazeteci Sinan Burhan’a izlenimlerini anlattı. Kendilerine ABD’deki seçim sistemine ilişkin ayrıntılı bir sunum ve bilgilendirme gerçekleştirildiğini aktaran Yener, “Seçim noktalarını gezdik. Gayet rahat bir şekilde yapılıyor. Birçok ülkede incelemelerde bulunduk. Türkiye’deki seçim sisteminin daha ileri bir noktaya taşınmasının çabası içindeyiz. Mesela; ABD’de posta yoluyla da oy kullanılıyor. Yöntemlerin hepsini değerlendireceğiz. Uyarlanabilecek yönleri alacağız” dedi.
MHP TALEP ETMİŞTİ
Sonuçların tüm dünyaya hayırlı olmasını dileyen Yener, şunları kaydetti: “Türkiye için elektronik oylamanın getirisi götürüsü nedir? Yerinde bizzat gözlemledik. Daha önceden de YSK’nın bu konuda çalışmaları var. Yasal düzenleme gerektiren bir husus. Biz sadece kurum olarak buna ilişkin ön çalışmalarımızı yapacağız. Takdir nihayetinde parlamentonundur.” E-oylama, 31 Mart yerel seçimlerinde MHP tarafından açıkça talep edilmişti. Kütahya’daki belediye seçimiyle ilgili MHP’nin yaptığı itiraz başvurusu, YSK tarafından reddedilmişti. MHP Hukuk ve Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız “Tüm bu tartışmalara son vermek için, elektronik seçim sistemine geçilmesi şarttır. Yasal düzenleme geciktirilmeden yapılmalıdır” çağrısı yapmıştı.
ÜZERİNDE ÇALIŞILIYORDU
1960 yılından beri tercih edilen elektronik oy sisteminde seçmen telefon, delikli kartlar ve optik oy pusulaları ile oyunu kullanabiliyor. Kolay manipüle edilebilir olduğu iddiası nedeniyle ABD’de yıllardır tartışılan bir uygulama. 5 Kasım’da bazı makinelerden belirli başkan adaylarına oy verilemediğini gösteren görüntüler, seçim güvenliği konusundaki endişeleri artırmıştı. Türkiye’de elektronik oylama hakkına, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkındaki Kanun gereği, sadece yurt dışındaki seçmenler sahip. Ancak bugüne kadar henüz uygulanmadı. Geçen yıl Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler, Hukuk ve Mühendislik Fakülteleri ile YSK’den uzmanlardan oluşan bir çalışma grubu oluşturuldu. Grup yurt dışındaki elektronik oylama örneklerini inceleyerek bilgisayar ve yazılım altyapısına ilişkin hazırlıklar gerçekleştirdi. Sistemin ilk olarak meslek örgütleri, kooperatifler, üniversitelerdeki öğrenci temsilcisi seçimlerinde kullanılması planlanıyor. Eksiklerin giderilmesinin ardından sistemin milletvekili, cumhurbaşkanlığı ve mahalli idareleri seçimlerine de entegre edilmesi hedefleniyor.
HANGİ ÜLKELERDE VAR?
ABD’de e-oylama sisteminin geçmişi 2000 yılına kadar uzanıyor. İlk oylama makineleri mekanik çalışıyordu. Zamanla makineler, dokunmatik ekranlı bilgisayarlara dönüştü. Seçmenlerin oylarını kullanırken sandık görevlileri de bulunuyor. Bir problem olduğunda yetkililer gerekli müdahaleleri yapıyor. Sistem üzerindeki her hamle ve hareket kaydediliyor. Dünyada Birleşik Krallık, Hollanda, İtalya, Brezilya, Kanada, Estonya, Avustralya, ABD ve Fransa bu sistemi tercih ediyor.
