Bir geldi gitmek bilmiyor! El Nino belası bu kez çiftçileri vurdu: Toprağın saati değişiyor

Küresel ısınma etkilerinin yanı sıra geçen yıl başlayan ve bu yılın nisan ayına kadar devam eden El Nino hava olayı, sıcaklıkların artmasına ve aşırı hava olaylarının daha sık görülmesine neden oldu. Bu durum, Anadolu'nun geleneksel takviminde gözlemlenen hava olaylarının yoğunluğunu, şiddetini ve süresini de etkiledi.

EL NİNO VE KÜRESEL ISINMANIN ETKİLERİ

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros, son yılların geçmiş yıllara göre daha sıcak geçtiğini belirtti. 2023-2024 kış dönemi ortalama sıcaklığının 7,2 derece ile mevsim normallerinin 3,3 derece üzerinde, 2024 Mart sıcaklığının ise 9,2 derece ile mevsim normallerinin 1,5 derece üzerinde olduğunu ifade etti.

Toros, küresel çalışmaların kış dönemlerinin artık daha sıcak geçtiğini gösterdiğini ve bu durumun ilkbahar ve sonbahar dönemlerinin kısalmasına, yazların ise uzamasına neden olduğunu vurguladı. "Sıcaklık 1 derece daha fazla olduğu zaman buharlaşma yüzde 7 artıyor, bu da su kaynaklarındaki buharlaşmanın artmasına, toprağın daha fazla kurumasına neden oluyor" dedi.

AFETLERİN ŞİDDETİ VE TEKRARI ARTIYOR

Toros, meteorolojik afetlerin şiddetinin ve sıklığının arttığını, bunun da sıcak mevsimlerin kurak, yağışların ise aşırı olmasına neden olduğunu belirtti. Mart ayındaki kocakarı soğukları, temmuz ve ağustos aylarındaki eyyam-ı bahur sıcakları ve ekim ile kasım arasındaki pastırma yazları gibi hava olaylarının doğal olarak değiştiğini ifade etti.

Sıcaklık farklarının yüksek olduğu dönemlerde aşırı yağışların meydana geldiğini belirten Toros, "Sıcaklık ne kadar yüksekse yağış o kadar aşırı oluyor," dedi. Meteorolojik olaylarda uç değerlerin daha fazla görülmeye başladığını ve bu durumun bitkilerde erken filizlenmeye ve ardından gelen soğuk hava dalgalarının filizlerin ölmesine neden olduğunu ekledi.

TARIM TAKVİMİ VE AŞIRI HAVA OLAYLARI

Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Nazan An, iklim değişikliğine bağlı aşırı hava olaylarının tarımı olumsuz etkilediğini vurguladı. An, El Nino etkisiyle aşırı hava olaylarının farklı bölgelerde farklı şekillerde etkisini gösterdiğini belirtti.

An, sert çekirdekli ürünlerin yeterli derecede soğuklama alamadığını, erken sıcaklık toplamaya başladığını ve bu durumun ürün gelişimini olumsuz etkilediğini ifade etti. "Şubat ve martta kocakarı soğukları yaşanır. Bu dönemde yetiştirilen ürünlerin takvimlerinin değişmesi, kocakarı soğuklarının yoğunluğu ve takviminde değişiklik olduğunun göstergesidir. Hasat tarihleri değişiyor, bazı yerlerde hasat takviminde 9 günlük, bazı yerlerde ise 1 aya yakın geri çekilme oluyor. İklim değişikliği ve aşırı hava olaylarını bir bütün halinde düşündüğümüzde hepsinin tarım üzerinde bir etkisi oluyor. Tarım takvimi, iklim değişikliğine bağlı olarak değişiyor ve şu an takvimin sabit olduğu bazı yerlerde de bu durum gelecekte değişecektir" dedi.

SU KAYNAKLARININ ÖNEMİ

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Başkanı Prof. Dr. Yusuf Demir, iklim değişikliğinin tarımda ciddi sorunlara yol açtığını belirtti. El Nino'nun da etkisiyle artan sıcaklık ve düzensiz yağışların tarımda verim kaybına neden olduğunu ifade etti.

Demir, su kaynaklarının korunması ve etkin kullanımının tarımsal üretimin sürdürülebilirliği açısından hayati önem taşıdığını vurguladı. Demir, toprağın su tutma kapasitesinin arttırılması için orman, otlak ve sulak alanların korunmasına ve yağışlara bağlı yüzey akış sularının toplanıp depolanması için altyapı geliştirilmesi gerektiğine dikkat çekti.

İklim değişikliğinin gelecekte mevsim dönüşümlerini ve su kaynaklarını ciddi şekilde etkileyeceğini belirten Demir, su depolama ve dağıtım sistemlerinin geliştirilmesi, basınçlı sulama sistemlerine geçişin teşvik edilmesi ve evsel atık suların tarımsal üretimde kullanılmasını sağlayacak tesislerin geliştirilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.

ÇİFTÇİLERİN PLANLAMALARI

Çiftçilerin geleneksel döngülere dayanarak planlamalar yaptığını hatırlatan Demir, küresel iklim değişikliğinin bu döngüleri etkileyerek çiftçilerin planlarını bozduğunu söyledi. "Ancak küresel iklim değişikliği, bu döngüleri etkileyerek çiftçilerin planlarını bozuyor. Bu nedenle meteorolojik gelişmelerin yakından takip edilerek çiftçilere rehberlik edilmesi gerekiyor. Ülkenin her bölgesinde iklim süreçleri ve etkileri izlenmeli, çiftçiler uyarılmalı ve piyasa koşulları buna göre düzenlenmelidir" dedi.

Su kaynaklarının korunması ve geliştirilmesinin tarımsal üretimin sürdürülebilirliği açısından hayati önem taşıdığına dikkat çeken Demir, ilerleyen yıllarda iklim değişikliğine karşı alınacak önlemlerin büyük önem taşıdığını vurguladı.