Milyonlarca çalışanı yakından ilgilendiren yeni bir gelişme yaşandı. Geçici iş göremezlik ödeneği olarak bilinen ve diğer adıyla rapor parası denilen konuya ilişkin vatandaşların gözden kaçırdığı bazı noktalar var. İşte konuya ilişkin detaylar…
Bir çalışan iş kazası, meslek hastalığı, annelik ya da hastalık gibi durumlardan dolayı çalışamaması halinde geçici iş göremezlik raporu alıyor. Bu durumlarda ise Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından kişiye iş göremezlik parası yani halk arasındaki adıyla rapor parası ödeniyor. İşverenler ise işçinin çalışmadığı günleri maaşından kesere çalışanını SGK’dan alacağı ödenekle eksiği tamamlamaya yönlendiriyor. Lakin bu konuda vatandaşların dikkatinden kaçan bazı noktalar olabiliyor.
ALMADIĞINIZ PARA SGK’YA İADE EDİLEBİLİR
Bir çalışan 2 günden fazla iş göremezlik raporu aldığı takdirde iş göremezlik parasını almaya hak kazanıyor. Söz konusu rapor parası işverenin çalışan kişinin raporunu SGK’ya bildirmesinden 15 gün sonra PTT üzerinden çalışanın hesabına yatırılıyor. Eğer ki söz konusu ücreti çalışan kişi 2 ay içerisinde hesabından çekmezse iş göremezlik parası geri SGK’ya İade ediliyor.
“ÖDENEN PARALAR GERİ İSTENİYOR”
Konuya ilişkin Vatan gazetesine açıklamalarda bulunan SGK Uzmanı Dilek Ete, işçinin tedavisi henüz bitmeden işe başladığı takdirde sürekli iş göremezlik gelirinin kesileceğini ifade etti. Uzman isim, “2 ay içerisinde Bu süre içerisinde ücretler SGK'ya tekrar iade ediliyor. Geçici iş göremezlik ve sürekli iş göremezlik olarak ikiye ayrılan bu süreçte aksatılan bazı durumlarda ödenen para geri istenebiliyor. Özellikle emekli olup çalışanlara geçici iş göremezlik kapsamında ödenen paralar geri isteniyor” dedi.
TEDAVİ BİTMEDEN İŞE BALŞLAMASI SAKINCALI
Ete, “Ayrıca işçi tedavisi bitmeden işe başlarsa sürekli iş göremezlik geliri kesilir ve alamaz. Tedavisi sonlanıp doktor tarafından tedavinin bittiği ve çalışılabileceğine dair rapor düzenlenmeden çalışmaya başlanması sürekli iş göremezlik gelirinin kesilmesine sebep olur” uyarısını yaptı.
HESAPLAMALAR EN YÜKSEK ORANDAN YAPILIYOR
Geçici iş göremezlik durumunu tanımlayan ve detaylandıran Ete, konuya ilişkin şunları dile getirdi:
“Diğer adıyla rapor parası olarak ödenen geçici iş göremezlik ödeneği, işçinin iş kazası meslek hastalığı geçirmesi ya da hastalık, analık hallerinde işe gelemediği için uğradığı gelir kaybını telafi etmek için Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenir.Ödeme işçinin yatarak veya ayakta tedavi olmasına göre değişir. İşçi yatarak tedavi görüyorsa günlük kazancın yarısı, ayakta tedavi görüyorsa da günlük kazancın üçte ikisi kadar ücret verilir.
İşçinin tedaviyi aksatması durumunda sürecin uzadığı Kurumca tespit edilirse yapılan ödemenin dörtte biri kurumca kesilerek eksik ödeme yapılır. Geçici iş göremezlik geliri birden fazla durum olması durumunda örneğin; iş kazası, meslek hastalığı, analık hali bir arada olursa yapılacak ödeme en yüksek oran üzerinden hesaplanarak ödenir. Geçici iş göremezlik gelirinde rapor parası hastalık halinde üçüncü günde başlatılır.”
SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK RAPORUNDA GELİR BAĞLAMA
Birçok kişinin merak ettiği konu arasında yer alan sürekli iş göremezlik olduğu takdirde kişinin raporu nasıl bağlanacağı konusunu aydınlatan Ete, “Sürekli İş Göremezlik geliri, işçinin iş kazası veya meslek hastalığı geçirmesinden sonra yapılan tedavisi sonrası tamamen iyileşmemesi durumunda meslekte kazanma gücünün en az yüzde 10 oranında kaybetmesi sonucunda Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından bağlanan gelirdir. Meslekte kazanma gücünün kayıp oranı, Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği’ndeki cetvele göre belirlenir” diye konuştu.
Sürekli iş göremezlik gelirinin ikiye ayrıldığını ifade eden uzman isim, “İşçinin meslekte kazanma gücü kaybı yüzde 10 üzerinde raporla kesinleşirse sürekli tam iş göremezlik geliri bağlanır. İşçi rapora itiraz edebilir. Bu durumda itiraz Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kuruluna gönderilir. Sürekli İş göremezlik geliri alan işçi çalışabilir. Sigorta prim şartı da aranmaz. Sürekli iş göremezlik geliri alan işçinin tedavilerle meslekte kazanma gücü kaybı yüzde 10 altına düşerse maaş Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kesilir. İş kazası sonucunda meslekte kazanma gücü kaybı yüzde 100 olursa işçiye sürekli tam iş göremezlik maaşı bağlanır." değerlendirmesini yaptı.
SÜREKLİ KISMİ İŞ GÖREMEZLİK RAPORUNUN BAĞLANMA ŞARTLARI
Ete, "Meslekte kazanma gücü kaybı 100 altında ise bu durumda sürekli kısmı iş göremezlik geliri bağlanır. Sürekli tam iş göremezlik durumunda sigortalı işçiye aylık kazancın yüzde 70 i oranında maaş bağlanır. Sürekli Kısmı iş göremezlik de ödenek hesaplanırken önce yüzde 100 üzerinden aylık bağlanır. Ardından işçinin malullük oranı kesinleştiğinde malullük oranına göre aylık bağlanır. İş kazası sonrası hemen bağlanan geçici iş göremezlik ödeneği, işçinin iş gücü kaybı yüzde 10 üstünde olduğu rapor ile belirlenince sürekli iş görmezlik gelirine döner” diye konuştu.
İŞ GÖREMEZLİK PARASI HANGİ DURUMLARDA KESİLİR?
Uzman isim, iş göremezlik halinde verilen paranın ne zaman hangi durumlarda ve nasıl kesilip kesilmeyeceğini ilişkin olarak ise şunları söyledi:
“5510 sayılı Kanunun 19.maddesinde, ‘İş Kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve engellilik nedeniyle Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından verilen raporlara istinaden Kurum Sağlık Kurulunca meslekte kazanma gücü en az yüzde 10 oranında azalmış bulunduğu tespit edilen sigortalı, sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanır’ hükmüne yer verilmiştir. Sürekli iş göremezlik geliri alırken Kurum tarafından kontrol muayenesine gidilmezse Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından durdurulur. Eğer kontrol muayenesi sonrası malullük oranı yüzde 10 altına düşerse aylık kesilir. Eğer oranda değişiklik varsa aylık tekrar hesaplanır. Kontrol muayenesi yapılmadığı için sürekli iş göremezlik geliri kesilen işçi muayene yaptırdıktan sonra sürekli iş göremezliğini gerektirecek oran yüzde 10 üzerinde ise aylık tekrar bağlanır.”
Ayrıca bir işçinin tedavisi bitmeden işe başladığı takdirde sürekli iş göremezlik geliri kesileceğini ve söz konusu bu parayı iş için alamayacağını ifade eden Ete, "5510 sayılı Kanuna göre emekli aylığı ve sürekli iş göremezlik geliri birlikte ödenir. Yine sürekli iş göremezlik geliri vefat durumunda geride kalan eşe de bağlanır” dedi.
Uzman isim iş göremezlik raporuna ilişkin son değişikliklerden de söz ederek, “Sosyal Güvenlik Kurumu iş göremezlik oranı yüzde elli altında olduğu için 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce vefat eden sigortalının geride kalan hak sahiplerine aylık bağlamıyordu. Sosyal Güvenlik Kurumu 5/12/2017 tarihinde Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ile bu uygulamadan vazgeçti. Böylece vefat tarihi 2008 öncesi dahi olsa hak sahipleri talep etmeleri halinde sürekli iş göremezlik geliri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından bağlanacak. Eş ve çocuklar başta olmak.”
