Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın "uygun olmayan plakaları geçerli sayın" talimatı üzerine TÜRSAB, 81 ildeki tur ve transfer araçlarının denetimini durdurduğunu duyurdu ve bakanlığı, denetimlerin yapılabilmesi için gerekli düzenlemeleri yapmaya davet etti.
TÜRSAB, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın aldığı “güncel ve dijital denetimlere uygun olmayan araç plakalarını geçerli sayın” talimatının denetim faaliyetlerini fiilen bitirdiğine dikkat çekerek 81 ilde denetimi durdurduklarını açıkladı. TÜRSAB’dan yapılan açıklamada Bakanlığa “Buyurun siz yapın” diyerek seslenildi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı İl Kültür ve Turizm Müdürlükleri’ne gönderdiği yazıda, turizm araçlarına yönelik denetimlerde Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) araç plakalarının güncel olup olmadığına bakılmayıp, dijital denetime uygun olmayan eski plakaların da geçerli kabul edilmesini istedi.
Bakanlığın bu talimatının denetim çalışmalarını fiilen sona erdirdiğini açıklayan TÜRSAB ise, bugün (17 Ekim 2024) sabah saatleri itibariyle 81 ilde tur ve transfer araçlarının denetimini sonlandırdığını açıkladı.
Konuya ilişkin TÜRSAB’dan yapılan açıklamada “Bakanlık bu kararıyla, turist getirmeden sadece TÜRSAB plakalarını sektör dışından araçlara kiralayarak, kayıt dışı taşımacılığa çanak tutan kişi ve şirketlere geniş bir alan açmış oldu. Bakan Ersoy’un TÜRSAB’ı zayıflatıp etkisiz ve işlevsiz hala getirme arzusu doğrultusunda alındığı düşünülen karar nedeniyle, tur ve transfer araçlarının TÜRSAB tarafından denetlenmesi imkânsız hale geldi” denildi.
TÜRSAB’ın Kültür ve Turizm Bakanlığı’na yanıtında şu ifadelere yer verildi:
"TÜRSAB Araç Plakası olarak ifade edilen belgeye ilişkin düzenlemenin Seyahat Acentaları Yönetmeliği’nin 40’ıncı ve 41’inci maddeden ibaret olmadığını, Seyahat Acentaları Birliği Yönetmeliği’nin Birliğin Görevleri başlıklı 5’inci maddesinin (r) bendinde düzenlenen bir görevdir. Buna göre “Seyahat acentacılığı faaliyetinde kullanılan araçların, hangi seyahat acentasına ait olduğunu gösterir araç tanıtım belgesini düzenlemek, Birliğimizin görevi olarak ifade edilmiştir. Gerek Seyahat Acentaları Yönetmeliği’nde TÜRSAB Araç Plakası olarak ifade edilen, gerekse Birlik Yönetmeliği’nde araç tanıtım belgesi olarak ifade edilen belgelere ilişkin uygulama 1994 yılından bu yana kesintisiz olarak devam eden mesleki uygulama esası haline gelmiş, denetim makam ve elemanlarınca benimsenmiş, dayanak kabul edilmiştir.
Bu belgenin en temel işlevi, trafikteki bir aracın o an itibariyle bir seyahat acentası faaliyeti olan tur ya da transferini gerçekleştirmekte olduğuna delalet etmesidir. Bilindiği üzere turistik taşımacılık faaliyeti yapan araçların sahip ve işletmecilerinin seyahat acentası olması zorunluluğu bulunmamakta, ancak tur veya transferin bir seyahat acentası adına gerçekleşmesi gerekmektedir. Seyahat acentaları, Ulaştırma Mevzuatına uygun araçlarla ve taşımacılarla yapacakları sözleşmeye dayanarak tur ve transfer faaliyetlerini ifa ederler.
TÜRSAB Araç Plakası, aracın ön camında kullanılarak faaliyet denetimi yapacak zabıta ve diğer görevlilere o aracın, o anda hangi seyahat acentası faaliyetinde görevli olduğunu gösterir. Denetimin bu plakaların olmadığı araçlar üzerinde yoğunlaşarak seyahat acentası olan ve olmayan ayrımı yapılması etkin bir denetim için önem arz etmektedir. Plakanın varlığı, faaliyetin seyahat acentasına ait olduğunu göstermekle beraber seyahat acentasının aktif olup olmadığı, bu faaliyete ilişkin yetkisi bulunup bulunmadığını göstermekte ve bu plakaya bağlı olarak çalışan elektronik denetleme sistemi sayesinde faaliyetin içeriğinin tespitini sağlamaktadır. Bu nedenle plakanın içerdiği bilgilerin güncel olması gerekmektedir."
"BELGESİZ FAALİYETİ ÖNLEMEK İÇİN PLAKALAR YENİLENMELİ"
Plakaların her yıl yenilenmesinin taşımacılara dağıtılmış plakalarla yapılan belgesiz faaliyeti önlediğini vurgulayan TÜRSAB, gerekçesini şöyle açıkladı:
“Bilindiği üzere; seyahat acentalarının plakalarını taşımacılarda bırakmış olmaları, geçmiş yıllarda seyahat acentası olmakla birlikte faaliyetine son vermiş olması ve seyahat acentası plakasının tur ve transferlerde yetkisiz kişilerce kullanılmasının önlenmesi, günümüzün çözümü için uğraş verilen önemli sorunların başında gelmektedir. Büyükşehirlerde UKOME kararları, yol güzergâh belgeleri, şehirlerarası faaliyetlerde U-ETDS sistemi bu alandaki denetimler için kamunun gerçekleştirdiği önemli uygulamalardır. Seyahat acentalarının araç plakalarının her yıl yenilenmesi, taşımacılara dağılmış araç plakalarıyla belgesiz faaliyet gösterilmesini engellemekte önemli bir unsur olmasının yanı sıra Birliğimiz tarafından geliştirilen yazılımla şehir içi taşımacılıklarda dahi tıpkı U-ETDS sistemi gibi gerçekleştirilen faaliyete ilişkin bilginin aktive edilmesi (faaliyetin başlatılması ve sona erdirilmesi) sayesinde tur ve transferle ilgili sağlıklı denetim yapılabilmektedir.
TÜRSAB Araç Plakası her yıl yenilenerek bu plakaya sahip seyahat acentasının bilgilerinin güncellenmesi sağlandığı gibi plaka içinde gömülü olarak bulunan ve dışardan görünmeyen elektronik çip sayesinde plaka üzerinden denetime konu tüm bilgilere hızlı ve güvenli şekilde erişilebilmektedir. Seyahat acentalarının kapasitelerine bağlı olarak sahip olmaları gereken plaka sayısının belirlenmesi ve plaka talebinin buna göre karşılanması “plaka kiralaması” diye adlandırılan yasadışı faaliyetin önlenmesi ile ilgili bir başka önleyici denetim özelliğinin kullanılmasını sağlamaktadır. Kamuoyunda son derece yaygın ve belgesiz faaliyeti artıran bu durumla mücadele amacıyla Birliğimiz, her yıl seyahat acentasının kanıtlanmış kapasitesine uygun sayıda plakayı vermek suretiyle belgesiz faaliyetle mücadele edebilmektedir. Bu amaçla Birlik içindeki görevliler büyük bir mesai harcamaktadır.
TÜRSAB araç plakası; her yıl değişen rengiyle bilgilerin yıllık olarak güncel olduğunun anlaşılmasını sağladığı gibi Birliğimiz elektronik bilgi sisteminde plaka aktivasyonu ile anlık faaliyet denetimini mümkün kılmakta, içerdiği çip sayesinde denetimin faaliyet esnasında turistlerin rahatsız edilmeden gerçekleştirilmesini sağlamaktadır.”
"TRANSFER FAALİYETİNİN DENETİMİNİ İMKÂNSIZ HALE GETİRECEK"
TÜRSAB’ın araç plakaları üzerinden 2022-2024 tarihleri arasında 359 bin 330 adet aracı denetleyip, 6 bin 730 belgesiz faaliyeti tespit ederek hukuki işlem gerçekleştirildiği hatırlatılan yazıda, plakaların yenilenmemesinin yaratacağı sonuçlar ise şöyle açıklandı:
“Unutulmamalıdır ki TÜRSAB Araç Plakası bir araca ya da taşımacıya ait olmadığı gibi yukarıda belirtilen yöntemle verilmediği ya da teknik özellikleri taşımadığı takdirde bir kez alındığında daima geçerli olan, seyahat acentasının tur ve transfer faaliyetleri için yeterliliğini gösteren bir belge olma özelliğini kaybedecektir. Günümüzde taksi ve turistik olmayan diğer taşıma faaliyetleriyle seyahat acentalığı faaliyetini ayırt eden yegâne unsur olan TÜRSAB Araç Plakası’nın teknik özellikleri ve işlevleri bilinmeden ve dikkate alınmadan, bir kere alındığında yeterli kabul edilen bir unsura dönüştürülmesi tur ve transfer faaliyetinin denetimini imkansız hale getirecektir."
"ÜLKE TURİZMİ ZARAR GÖRÜR”
Geçmiş dönemlerde alınmış plakaların geçerli sayılması ile artacak belgesiz faaliyetler sonucunda ülke turizminin zarar göreceğine, kazaların artacağına ve vergi kaybının oluşacağına dikkat çekildi:
“Yukarıda anlatılan özellik ve işlevlere sahip TÜRSAB Araç Plakası’nın herhangi bir dönemde herhangi bir şekilde alınmış plaka ile tanımlanması halinde hali hazırda geçmiş yıllardan kalan ve seyahat acentası olmaksızın taşımacılık yapan kişilerde bulunan on binden fazla eski TÜRSAB Araç Plakası ile çalışan araçlarla ilgili yol denetimlerinin yapılamayacağı ortadadır. Turizmde en önemli denetim unsurunun ortadan kalkmasıyla oluşacak belgesiz faaliyetler sonucunda; sadece servis kalitesi düşmeyecek, sigortasız, faturasız, programsız, rehbersiz, tüketici haklarına aykırı faaliyetlerin artmasıyla ülke turizminin zarar göreceği, kazaların artacağı, vergi kaybının oluşacağı açıktır."
"SORUMLULUK MAKAMINIZA AİT OLACAKTIR"
Kararın TÜRSAB’ın denetim faaliyetlerini kaynaksız bıraktığına dikkat çekilen yazıda, “Birliğimiz için büyük bir yatırım ve gider oluşturan denetim eleman ve araç giderlerinin karşılanamaması ve en önemli denetim dayanağının işlevini yitirecek olması nedeniyle TÜRSAB Denetim Birimi kuruluş ve dijital ortamlarla sınırlanacaktır. Bu durumda doğacak kaos ve belgesiz faaliyetlere ilişkin sorumluluğun Makamınıza ait olacağını hatırlatırız” denildi.
"TUR VE TRANSFER DENETİMLERİ SONA ERDİ!"
Bakanlığın kararı ile TÜRSAB’ın tur ve transfer denetimlerinin fiili imkânsızlık nedeniyle sonlandırıldığı açıklanan yazı şöyle tamamlandı:
“Yazınızla tarafımıza bildirilen TÜRSAB Araç Plakaları’nın her yıl yenilenmesi şeklindeki 1994’ten bugüne devam eden uygulamadan vazgeçilmesi yönündeki talimatınızla 17 Ekim 2024 tarihi itibariyle Birliğimizin tur ve transferlere ilişkin denetimleri fiili imkansızlık nedeniyle sona erdirildiğini bildiririz.
Talimatınız doğrultusunda oluşacak denetimsizlik nedeniyle belgesiz faaliyetlerde artışın önlenmesi ve denetimi konusunda Bakanlık olarak uygulanacak usul ve alınacak önlemlerin Birliğimize bildirilmesi halinde üyelerimize gereken duyuru yapılacaktır.
Konuyu bilgilerinize sunarız. Saygılarımızla”
