Greenpeace, 2023’te Avrupa’nın tatil bölgelerine yapılan özel jet uçuşlarının raporunu yayımladı. Rapora göre 2023’te Türkiye'den toplam bin 982 özel jetten 579’u 2019’da tarifeli uçuşlara kapanan Atatürk Havalimanı’ndan havalandı. Dönemin Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, AHL’nin kapanmasına yönelik tepkilere “Atatürk Havalimanı’nın hikayesi kapandı” sözleriyle karşılık vermişti. Havalimanındaki uçuş trafiği, AHL’nin hikayesinin sadece zengin olmayanlar için kapandığını gösterdi.
Greenpeace, T3 Transportation Think Tank’ın hazırladığı “Lüks Seyahat ve Etkileri” raporunu yayımladı. Rapor, Avrupa’nın tatil bölgelerine yapılan özel jet uçuşlarının tonlarca karbondioksit salarak çevreye verdiği tahribatın bilançosunu gözler önüne serdi. Rapora göre Türkiye’den de çeşitli tatil bölgelerine bin 982 özel jet havalandı. Türkiye’den uçan jetlerle ilgili dikkat çeken bir diğer detay da bu jetlerin 579’unun Atatürk Havalimanı’ndan (AHL) kalkması oldu.
AHL, İstanbul Havalimanı’nın hava trafiğiyle çakıştığı gerekçesiyle 2019’da tarifeli uçuşlara kapatılmıştı. Böylelikle AHL pistleri ancak özel uçuşlar, devlet uçakları, kargo, hava taksi ve yalnızca devletin izin verdiği uçuşlar için hizmet vermeye devam etti. Daha sonra ise kargo uçuşları da İstanbul Havalimanı’na taşındı.
İLK İKİ BUÇUK YILDA 90 BİNDEN FAZLA ÖZEL UÇUŞ
Atatürk Havalimanı’nın tarifeli uçuşlara kapanmasından sonraki iki buçuk yıl içinde binlerce özel uçuş gerçekleşti. 7 Nisan 2019-30 Eylül 2021 tarihleri arasında AHL’deki toplam uçak trafiği 90 bin 693’ti. CHP Milletvekili Mahmut Tanal bu uçuşların kaçının kargo, kaçının devlet ve kaçının özel jet uçuşu olduğunu Meclis gündemine taşımış ve Ulaştırma Bakanı Karaismailoğlu’nun cevaplaması istemiyle soru önergesi vermişti.
2022’de AHL’de kargo seferleri de durdu ve böylelikle AHL neredeyse sadece devlet yetkilileri, siyasiler ve zenginlere tahsis edilmiş oldu. Zira devlet yetkililerinin özel uçak sevdası bugüne kadar çokça tartışıldı.
Örneğin Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, milyonluk Mercedes’lerinin tartışması bitmeden, 10 Ekim 2023’te 10 kişilik heyetle Pakistan’a gitti. Bu seyahatin en az 1 buçuk milyon liraya mal olduğu, Erbaş ve heyeti tarifeli uçakla gitselerdi maliyetlerinin 250 bin lirayı geçmeyeceği öne sürüldü.
Yine Ulaştırma Bakanı Uraloğlu’nun tam da tasarruf genelgesi gündemdeyken mayıs ayında Almanya’nın Leipzig kentine gitmesi tartışmalara sebep oldu. CHP Milletvekili Ali Mahir Başarır, bu uçağın ücretinin devlet kasasından çıkıp çıkmadığını, çıkmadıysa Uraloğlu’nun Rönesans Holding’e ait özel uçak için ücret ödeyip ödemediğini sordu, “Ücret ödemediyseniz bunun adı rüşvettir” dedi. Sorulara beş gün sonra cevap veren Uraloğlu, kimi şirketlerle bedelsiz olarak hizmet almanın sözleşmede yer aldığını savundu ve bir ücret ödemediğini kabul etti.
İYİ Parti Eski Genel Başkanı Meral Akşener de İstanbul - Malatya seyahatinde 'Hawker 800XP Performance' adlı özel jetle uçmuştu. İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun bir grup gazeteciyle gerçekleştirdiği İtalya gezisi için özel uçak kiralaması da uzun süre gündemden düşmedi. Sadece devlet yetkilileri, siyasiler de kullanmıyor bu jetleri. Sosyal medya fenomeni Selin Ciğerci, Bodrum’a gitmek için, Şeyma Subaşı birden fazla kez Atatürk Havalimanı’ndan özel jetlerle havalandı.
AHL'NİN HİKAYESİ (ZENGİN OLMAYANLAR İÇİN) KAPANDI
Devlet erkanı, veya devletin izin verdiği uçuşlar dışında Atatürk Havalimanı, yalnızca zenginlere açık denebilir. Zira bir özel jetin fiyatı 1 ila 90 milyon dolar arasında değişiyor. Jeti almak da yetmiyor, ortalama rakamlarla mürettebat için yıllık 200 bin dolar, sigorta için 100 bin dolar, hangarınız yoksa depolama için aylık birkaç bin dolar gözden çıkarmak gerekiyor. Özel jetle uçan herkes özel jet sahibi değil elbette ancak hava taksi veya jet kiralamak da 10 bin dolardan başlıyor ve bin dolar gibi meblağlara ulaşabiliyor.
AHL, hizmet verdiği yolcu sayısı ve uçuşlarıyla defalarca rekor kırdı. AHL kapanmadan bir yıl önceyse bir iş insanının milyon dolarlık yatırımıyla adından söz ettirmişti. Bu yatırım belki de buranın bir zaman sonra sadece zenginlere tahsis edileceğinin bir işaretiydi. İş insanı Hüseyin Başaran’a ait MC Havacılık, Atatürk Havalimanı’na 15 milyon dolar yatırımla ultra lüks hangar yaptı. 20 jete aynı anda hizmet verebilen hangarın yapımına henüz Atatürk Havalimanı kapanmadan yaklaşık iki yıl önce, 2017'de başlandı.
Çamaşırhane, bulaşıkhane, 10 otel odası, dört toplantı salonu, bar ve restoranların bulunduğu hangarda jet sahiplerine jetlerinin bakımından personel hizmetlerine kadar her türlü hizmet mevcut.
NE OLMUŞTU?
AHL’nin kapatılmasıyla birlikte o dönem tepkiler çığ gibi büyüdü. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, AHL’nin kapatılmasını 10 milyarlarca lirayı çöpe atmak olarak nitelendirdi, dönemin Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Kararismailoğlu ise İmamoğlu’na “Atatürk Havalimanı’nın hikayesi kapandı, gitti. Kuzey-güney pistine millet bahçesi yapılacak" şeklinde cevap verdi. Halbuki Karaismailoğlu bu açıklamasından henüz birkaç ay önce kar fırtınası sebebiyle kapalı olan İstanbul Havalimanı yerine AHL’ye iniş yapabilmişti.
İstanbul Havalimanı’ndan kalkan iki uçağın kuş sürüsüne çarpması ve uçakların hasar alması da AHL’ye mal olan İstanbul Havalimanı’nın yanlış yere yapıldığına dair tartışmaları büyüttü. Zira uzmanlar, Kuzey Ormanları üzerinde yapılan havalimanının dünyanın en önemli kuş yollarından birinin ortasında konumlandığını, bu sebeple yılda en az iki-üç büyük uçak kazası yaşanabileceğine dair uyarmıştı.
Yargıtay kararıyla millet bahçesi yapılmadı fakat AHL tarifeli uçuşlara kapalı kalmaya devam etti. Vatandaşların İstanbul Havalimanı’yla ilgili önemli bir problemi de ulaşımdı. Atatürk Havalimanı’na metro ile ulaşılabilirken ilk uçuşunu 2018’de yapan İstanbul Havalimanı’na metro ancak 2023’te yapıldı.
