Artvin'de başladı, Karadeniz'e doğru gidiyor! O tehlike tüm Türkiye'yi saracak! Çok büyük zararı var, önlem alınmazsa kötü sonuçlar doğabilir! Uzman isim açıkladı...
2018 yılında Artvin'de ilk kez tespit edilen kahverengi kokarca böceği (Halyomorpha halys), Karadeniz bölgesi üzerinden hızla yayılmaya devam ediyor. Bu zararlı böcek, Türkiye'nin tarımsal üretimini tehdit ediyor ve meyve ağaçları, sebzeler ve diğer tarım ürünlerinde ciddi hasara neden oluyor.
ARTVİN'DEN BAŞLADI, DOĞU KARADENİZ'E YAYILDI!
Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Temel Göktürk, kahverengi kokarca böceğinin 2017 yılında Türkiye'de görülmeye başlandığını ve 2018 yılında Kemalpaşa bölgesinde tespit edildiğini belirtti. 2020 yılında pandeminin de etkisiyle böceğin yayılımının hızlandığını ifade eden Göktürk, "2019 yılında Artvin'in sorunu haline gelen kahverengi kokarca, 2022 yılına gelindiğinde Trabzon bölgesine kadar yayılmıştı. 2024 yılına geldiğimizde ise tüm Doğu Karadeniz bölgesinde yayılış gösteren bir böcek türü haline geldi. Kahverengi kokarca, oldukça fazla miktarda konukçusu olan ve bitkilerin öz sularını emerek zarar yapan bir zararlı böcek. Özellikle Doğu Karadeniz bölgesinde fındık üretiminin gerçekleştirildiği monokültür alanlarda bu böceğin zararı önümüzdeki yıllarda daha da belirgin hale gelecektir. Şu an itibariyle halk, bu zararlı böceği evlerinde gördükleri için, özellikle sonbahar mevsiminde kışlamak için eve gelen bu böceklerden dolayı psikolojik rahatsızlık duyuyor ve şikayet ediyor. Ancak önümüzdeki 1-2 yıl içerisinde fındık bahçelerinde, kivi bahçelerinde ve elma bahçelerinde bu böceğin zararı daha çok ortaya çıkacak ve ekonomik açıdan önemli bir sorun haline gelecektir. 2019 yılında sadece Artvin'in sorunu olan kahverengi kokarca, sonraki yıllarda diğer illerin de sorunu haline gelmiştir. Bu durum, böceğin sadece Doğu Karadeniz bölgesinde sınırlı kalacağı anlamına gelmez. Böceğin yayılış coğrafyası değerlendirildiğinde, Türkiye'nin her ikliminde ve her yükseltisinde yaşayabilme özelliğine sahip olduğu görülmektedir. Bugün Marmara bölgesine kadar ulaşmış durumda" ifadelerine yer verdi.
5 YIL İÇİNDE EGE BÖLGESİ'NE KADAR ULAŞABİLİR
Prof. Dr. Göktürk, böceğin yayılma alanının geniş olduğunu ve Türkiye'nin her bölgesinde yaşayabildiğini belirtti. "Önümüzdeki 5 yıl içerisinde bu böceğin Ege Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi ve hatta Antalya, Akdeniz bölgesine kadar ulaşması muhtemeldir." dedi. Böcek, 300'den fazla bitki türünün öz suyunu emerek ekonomik zarar veriyor.
Bu zararlı böcek türü ile mücadele için Tarım ve Orman İlçe Müdürlükleri aktif çalışmalar başlattı. Feromon tuzakları kullanılarak böceklerin yakalanması hedefleniyor. Ancak böceğin kışlamadan önce yakalanması, yapay kışlaklar oluşturularak bu böceklerin içine çekilmesi büyük önem taşıyor. Prof. Dr. Göktürk, "Önlem alınmazsa bugün fındık, yarın kayısı ve kiraz bahçeleri bu böcekten zarar görecek. Bu böceğin önümüzdeki yıllarda Doğu Karadeniz bölgesinde fındıktaki zararı artacağı gibi, İç Anadolu bölgesinde kayısı, kiraz bahçelerinde ve narenciye bahçelerinde de zararı muhtemeldir" dedi.
Kahverengi kokarca böceği, dünya genelinde birçok ülkeyi de etkilemiş durumda. Prof. Dr. Göktürk, kokarca böceğinin Gürcistan'da fındık bahçelerine zarar verdiği için iki yıl üst üste fındık tüccarları fındıklarını satamadığını; İtalya'da elmalara, Amerika'da ise mısıra zarar vererek büyük ekonomik kayıplara neden olduğunu belirtti.
ÖNLEM ALINMAZSA TÜM TÜRKİYE'Yİ ETKİLEYECEK
Türkiye için büyük zarar teşkil eden bu böcek hakkında Prof. Dr. Göktürk, şunları söyledi: "Türkiye'de yayılışının önemi bir an önce mücadele yöntemi kapsamında ele alınarak, seferberlik niyetiyle mücadeleye başlanması zorunludur. Zorunludur diyorum çünkü önümüzdeki yıllarda Karadeniz bölgesinde fındıkta sorun oluşturacaktır. İç Anadolu Bölgesine geçtiğinde Malatya'nın kayısı üretimini, kiraz üretimini ve sebzecilikle geçinenlerin ekonomik değerini düşürecektir. Akdeniz bölgesine geçtiğinde ise oradaki bitkilere zarar verecektir. Yayılış sınırı olmayan bu tehlikeli böcek, bugün Artvin ve Trabzon'un sorunu iken, yarın tüm Türkiye'nin sorunu haline gelecektir."
