Depremin değil binanın öldürdüğünü acı örneklerle bir kez daha gördük. İmara açılan bostanlara, kayısı bahçelerine inşa edilen yapılar malzemesi güçlü olsa bile sulak zemin nedeniyle yerle bir oldu. Ancak felaketin üzerinden 40 gün geçmeden başlatılan Adıyaman afet konutları inşaatının yine bir tarım arazisi üzerinde yer aldığı ortaya çıktı. “On binlerce insanımız öldü. Hâlâ akıllanmadınız mı?” tepkisi yükseldi.
ERDOĞAN ‘ŞEHİRLER DAĞA TAŞINACAK’ DEDİ TOKİ TARLAYA APAR TOPAR KEPÇE VURDU
Bilim insanları ‘asrın felaketi’ sonrası acele şekilde konut inşasına karşı çıktı. “Artçılar sürerken temel atılmaz” uyarıları geldi, zemin etüdü çalışmalarının yapılması gerektiği vurgulandı. Cumhurbaşkanı ise “Şehirler ovalardan dağlara doğru taşınacak” dedi. Ancak Hatay Havalimanı ve Malatya’daki Bostanbaşı Mahallesi gibi örnekler akıldayken TOKİ Adıyaman’da tarım arazisinde inşaata başladı. Sadece hızın gözetildiği süreçte iktidara yakın müteahhitlere ihale verildiği kamuoyuna yansıdı. Muhalefet “Konutları tarım arazilerine yapmaktan vazgeçin. Hâlâ akıllanmadınız mı?” eleştirisi yaptı.
BÜYÜK YIKIM DA PLANSIZ YAPILAŞMAYA DERS OLMADI
11 ilde yıkıma neden olan Maraş depremlerinde en büyük hasar zemini yumuşak alanlarda oldu. Büyük felaket sonrası enkaz kalkmadan iktidarın acele inşaata girişmesine uzmanlardan “Artçılar sürerken temel atılmaz” uyarısı geldi. Zemin etüdü çalışmalarının yapılması gerektiği vurgulandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan da “Şehirler ovalardan dağlara doğru taşınacak” dedi. Ancak Malatya’daki Bostanbaşı Mahallesi gibi örnekler ortadayken TOKİ Adıyaman’da tarım arazisinde inşaata başladı. Aceleciliğin gözetildiği süreçte muhalefet “Konutları tarım arazilerine yapmaktan vazgeçin. Hâlâ akıllanmadınız mı?” eleştirisi yaptı.
Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6’lık depremler 11 ilde yıkıma neden oldu. 48 bin canın yitirildiği afetlerde yüzbinlerce bina enkaza döndü. Depremler sonrası yapılan incelemelerde en büyük hasarın zemini yumuşak tarım arazilerinde yapılan bölgelerde olduğu belirlendi. İktidar seçim sathına girildiği dönemde yaşanan felaketin yaraları sarılmadan ve binaların enkazı kalkmadan inşaatlar için süreci başlattı. Başta Gaziantep, Maraş, Adıyaman ve Hatay olmak üzere 11 ilde yeni konut alanları için yerler belirlendi, ihaleler için gün verildi. Ardından kepçelerin vurulması için ilk ihaleler kapalı kapılar ardından verilmeye başlandı.
SALLANAN ZEMİNDE BETON TUTMAZ
Süreçte uzmanların kentsel planlama zemini yumuşak yerlerden kayalık alanlarda yapılmasına dikkat çekerek “Artçılar sürerken temel atılmaz” uyarıları geldi. ‘Zemin etüdü çalışmalarının yapılması gerektiği’ vurgulandı. Artçıların bir yıl kadar süreceğine dikkat çeken uzmanlar ‘sallanan bir zeminde atılan betonda çatlakların oluşacağına’ dikkat çekerek ‘oluşacak hasar binanın sağlamlığına gölge düşürür’ vurgusu yaptı. Benzer uyarılar Uluslar arası çapta tanınan uzmanlardan da geldi. İnşaat için acele edilmemesi önce enkazların kaldırılıp depremzedelerin barınma başta olmak üzere ihtiyaçlarının giderilmesi çağrıları yapıldı.
ŞEHİRLER DAĞLARA TAŞINACAK
Tarım arazilerine inşaat tartışmalarında kayısı bahçeleriyle bilinen Malatya’daki Bostanbaşı Mahallesi öne çıktı. Mahellenin imara açılmasıyla, bölgede yüksek katlı binalar dikildi. Ancak Maraş depremlerinde kentte en büyük hasar bu mahallede oldu. Yapılanincelemelerde binaların yumuşak zemine yapıldığına dikkat çekildi. Tartışmalar sürerken Cumhurbaşkanı Erdoğan, gittiği Malatya’da şehirlerin ovalardan, dağlara doğru taşınacağını ifade ederek, şöyle konuştu: “Şehirlerimizi ovalardan dağlara doğru taşıyarak fay hattı ve zemin sıvılaşması gibi tehditlerden uzak yerlerde inşa etmemiz gerektiği herkesin ortak kanaatidir.”
HÂLÂ AKILLANMADINIZ MI?
Ancak gelinen noktada uyarıların da yaşanan büyük felaketin de plansız yapılaşmaya engel olamadığını gösterdi. Hatay Havalimanı ve Malatya’daki Bostanbaşı Mahallesi gibi örnekler akıldayken TOKİ Adıyaman’da buğday ekili yem yeşil tarım arazisinde inşaata başladı. Yapılan, temel kazılarına ilişkin fotoğraflar büyük tepki çekti. “Depremzedenin evi gitti şimdi de tarları gidiyor, milletin yiyeceği de elinden alınıyor” yorumları yapıldı. Uzmanlar tarım arazisine yapılacak binaların zemininde sıvılaşma tehlikesinin olacağına dikkat çekerek “Herhangir bir depremde yıkım yaşanabilir” dedi. Şanlıurfa ve Gaziantep’te de yine ekili tarlalara kepçe girdi, beton dökülerek konteyner kent yapımına başlandı. Sadece hızın gözetildiği süreçte iktidara yakın müteahhitlere ihale verildiği kamuoyuna yansıdı. Muhalefet “Konutları tarım arazilerine yapmaktan vazgeçin. Hâlâ akıllanmadınız mı?” eleştirisi yaptı.
TARLADA BATAKLIK GÖLÜ OLUŞTU
Maden Tetkik Arama (MTA) Genel Müdürlüğü’nün Kahramanmaraş merkezli depremlere ilişkin saha çalışması tamamlandı. Çalışma çerçevesinde 537 kilometre uzunluğundaki yüzey kırıkları üzerinde 377 gözlem yapıldı. Saha çalışmaları, iki büyük depremin arazide dikkat çekici izler bıraktığını ortaya koydu. MTA deprem araştırma ekibinde görevli Dr. Akın Kürçer, yüzey faylanmalarıyla alakalı gözlemler yaptıklarını söyledi. Depremin yüzeye etkilerinden bahseden Kürçer, Hatay Havalimanı bölgesindeki son yaptıkları incelemeye ilişkin şunları kaydetti: “Bulunduğumuz bölge Hatay Havalimanı’nın güney kısmı. Eğer bulunduğumuz lokasyona 5 Şubat’ta gelmiş olsaydık diğer komşu alanlarda olduğu gibi düz bir tarlaydı. Ancak deprem sonrası gelişen yüzey faylanmasıyla beraber jeoloji literatüründe bataklık gölü olarak nitelendirilen bir göl oluşmuş durumda. Gölün faya paralel uzunluğu yaklaşık 100 metre, genişliği ise 40 metre civarında. Bölgede 1 metre 20 santimlik bir yer değiştirme konusu da söz konusu. Buna benzer coğrafik değişiklikler büyük depremler sonrası oluşabiliyor. Büyük depremler arazide birtakım izler bırakır. Biz bu izleri takip ederek haritalandırma çalışmaları yaparız.”
TARIM ARAZİSİNE MİLYARLIK İHALE
TOKİ tarafından yapılacak olan konutlara dair ihalenin verildiği firma da dikkat çekti. Ören Mahallesi’nde “1’inci Etap 614 inşaatı ile altyapı ve çevre düzenleme işi” adı altında “Pazarlık usulü” ve 21B maddesi kapsamında gerçekleştirilen ihalede, yaklaşık maliyet 1 milyar 32 milyon 624 bin 768 TL olarak belirlendi. Yapılan ihale 999 milyon 2 bin 53 TL karşılığında AHES İnşaat Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi’ne verildi. Adıyaman’ı Kahta ilçesine bağlı Çobanlı Mahallesi’nde yapılması planlanan 297 konut, 4 dükkanlı ticaret merkezi de yine 21B maddesi kapsamında “Pazarlık Usulü” ile 469 milyon TL bedelle Elazığ merkezli Halil Koç ve MFK Mühendislik İş Ortaklığı’na verilmişti. Halil Koç ve MFK Mühendislik firmasının sahibi Fevzi Koç’un AKP Elazığ Milletvekili ve Mehmet Ağar’ın oğlu Tolga Ağar ile AKP’li isimlerle yakın oldukları ortaya çıkmıştı.
ORMANA RANT KARARI
İktidarın tarım ve orman alanlarıyla ilgili düzenlemeler içeren kanun teklifi komisyonda kabul edildi. Buna göre madenciliğin sona erdiği ormanlarda rehabilite için belediyenin yanı sıra üçüncü kişiler de yetkilendirildi. Özel mülkiyete konu olan alanların yapılaşmaya açılması kolaylaştı. Türkiye Ormancılar Derneği Başkanı Hüsrev Özkar, 25 bin hektarın ormanlık alan statüsünden çıkarılacağını savunarak “Bunun sonu gelmez. Yeni yeni işgalleri doğuracak. İstedikleri gibi yapılaşacaklar. Rantın önü açılacak” dedi.
