Enflasyona ezilen memur ve emeklilerin maaş zammını belirleyen TÜİK verileri yine tartışılıyor. Hesaplamada kullanılan rakamların gerçeklerden uzak olduğu, bu yüzden milyonların düşük zam aldığı belirtildi. Uzmanlar ‘Yanlış veriden doğru çözüm çıkmaz’ uyarısı yaptı. ‘Artık düze çıkıyoruz’ algısı yaratmak için yapılan hamlelerin en önce enflasyonla mücadeleye zarar vereceği vurgulandı.
DÖRT MİLYON EMEKLİNİN MAAŞINA SIFIR ZAM
İstatistik Kurumu, enflasyonun haziranda aylık yüzde 1.64 arttığını duyurdu. Yıllık oran yüzde 71.6 olurken ENAG 12 aylık veriyi yüzde 113 olarak duyurdu. Bu verilerle birlikte SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin alacağı zam yüzde 24.73, memur ve memur emeklilerinin zammı da yüzde 19.31 oldu. Kök aylığı 8 bin liranın altında olanların yaklaşık 4 milyon kişinin aylıklarında artış olmayacağı belirtildi. Tepkiler ise TÜİK’in verilerine yöneldi.
‘ENFLASYONU DÜŞÜK TUTUP ZAMMI KIRPTILAR’
Ekonomist Hakan Kara, memur ve emekliye daha az ücret artışı için bütün kamu zamlarının temmuza ertelendiğini, haziran enflasyonunun böylece düşük çıktığını söyledi. Mahfi Eğilmez ve Serkan Özcan da “Kimsenin inanmadığı rakamlarla enflasyon mücadelesi olmaz” vurgusu yaptı. Sendikalar ve emekli dernekleri de oluşan tabloya sert tepki gösterdi. ‘Altı aylık enflasyon düşük tutularak ciddi bir manipülasyon yapıldı’ denildi.
TÜİK YİNE ŞAŞIRTMADI
Hayat pahalılığı artmaya devam ederken, TÜİK’e göre enflasyon düştü. Enflasyon haziranda aylık yüzde 1,64, yıllık yüzde 71,60 olarak gerçekleşti. Memur ve emekli temmuz zammı için belirleyici olan 6 aylık enflasyon farkı da belli oldu. Zamları etkileyecek 6 aylık TÜİK enflasyonu yüzde 24,73 olarak gerçekleşirken, Türk-İş’te bu oran yüzde 31,5, İTO’da ise yüzde 29,7 oldu. Bağımsız kuruluşlarla TÜİK arasındaki fark dikkat çekerken, ‘yanlış verilerle enflasyonla mücadele edilmez’ tepkisi yükseldi.
Türkiye’de hayat pahalılığı artmaya devam ederken, resmi verilerin düşük açıklanması tepkilere neden oluyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilerin şeffaflığı sık sık tartışma konusu oluyor. TÜİK’e yönelik eleştiriler devam ederken, hazirana ilişkin açıklanan enflasyon verileri tartışmaların alevlenmesine neden oldu.
TÜİK, Haziran 2024 dönemine ilişkin tüketici ve yurt içi üretici fiyat endeksi verilerini açıkladı. Enflasyon 2024 Haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 1,64, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 24,73, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 71,60 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 65,07 olarak gerçekleşti. Böylece memur ve emekli temmuz zammı için belirleyici olan 6 aylık enflasyon farkı da belli oldu.
Ocak ayında yüzde 6,7, şubatta yüzde 4, 53, mart ayında yüzde 3,16, nisan ayında yüzde 3,18 ve mayıs ayında yüzde 3,37 olmak üzere, 5 aylık enflasyon oranı yüzde 22,72 oranında netleşti. Memur ve emekli zammını etkileyecek 6 aylık enflasyon ise yüzde 24,73 olarak gerçekleşti.
Zamların açıklanacağı ayda bağımsız kuruluşlarla TÜİK arasındaki fark dikkat çekti. Açlık ve yoksulluk sınırını açıklayan Türk-İş’e göre 6 aylık enflasyon yüzde 31,5 olarak gerçekleşirken, resmi enflasyon için öncü veri kabul edilen İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) 6 aylık verisi ise yüzde 29,7 olarak kaydedildi.
Bağımsız kuruluşlarla TÜİK arasındaki fark dikkat çekerken, ‘yanlış verilerle enflasyonla mücadele edilmez’ tepkisi yükseldi. Uzmanlar daha önce hatalı veri açıklamanın ağır sonuçları olduğuna dikkat çekerek “Beklentileri yönetmek için, düşük data açıklamanın artık tersine neden olduğunun görülmesi gerek” yorumunu yaptı.
MADDE SEPETİ YİNE AÇIKLANMADI
TÜİK enflasyon verilerinin doğruluğunu gösteren madde sepetini yine açıklamadı. Mahkeme kararına rağmen madde sepetini açıklamayan TÜİK protesto edildi. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, yönetim kurulu üyeleri ile bağlı sendikaların üyeleri, TÜİK’i protesto etmek için kurum binasının önünde toplandı. TÜİK’in şeffaf davranması ve enflasyonu gerçek biçimiyle ölçmekle sorumlu olduğunu ifade eden Çerkezoğlu, “TÜİK’in görevi, enflasyonu düşük göstermek değildir. TÜİK’in görevi, enflasyonu gerçek rakamlarıyla açıklamak, böylelikle bütün kamuoyunu da doğru bir biçimde bilgilendirmektir. Açıklanan haziran ayı için 1,64 rakamının gerçekle ne kadar ilişkisi olduğunu bu ülkede yaşayan herkes biliyor” dedi. Arzu Çerkezoğlu, rakamlarla oynayarak enflasyonun düşmeyeceğini belirterek, “Çünkü gerçekler üzeri örtülebilecek şeyler değildir. Bu gerçeği, bu yüksek enflasyonu, hayat pahalılığını bu ülkede yaşayan herkes her gün yaşıyor, her gün görüyor. O nedenle iktidarın yapması gereken şey, bu yüksek enflasyon karşısında gerçek rakamları baskılamak değildir. Ücretleri baskılayarak, talebi baskılayarak enflasyonu düşürmeye çalışmak da değildir. Çünkü Türkiye’de enflasyonun sebebi ücretler değildir. Enflasyonun sebebi, dolarizasyon, aşırı şirket karları, arz problemleridir. Yani enflasyonla gerçek bir mücadele için bu konuda adım atılması gereklidir” ifadelerini kullandı.
‘AYNI MAL AYNI TÜKETİCİ AYNI ÜLKE FARKLI VERİLER’
Açıklanan enflasyon verilerini değerlendiren ekonomistler, TÜİK’in açıkladığı rakamların şeffaf olmadığına vurgu yaptı Finansal Piyasalar Uzmanı İris Cibre sosyal medya hesabından yaptığı değerlendirmede “Aylık gıda artışının yüzde 1,68 olduğuna beni kimse inandıramaz. Beklentileri yönetmek için, düşük data açıklamanın artık tersine neden olduğunun görülmesi gerek. Bu datanın faiz indirimine hazırlık olduğuna inanıyorum. Temmuz datasını ise düşük açıklamayı TÜİK dahi başaramayacak” dedi. Ekonomist Murat Sağman’da X platformundan yaptığı açıklamada “TÜİK haziran’da aylık enflasyonu yüzde 1,64 açıklamaya karar verdi. Bu açıklanan veri beklentinin bayağı altında kaldı. Yıllık enflasyon yüzde 71,6’ya geriledi. ENAG ise Tüketici Fiyat Endeksini Haziran ayında aylık yüzde 4,27, yıllık yüzde 113,08 artış açıkladı. Normalde eskiden TÜİK ile yakın giden İstanbul Ticaret Odası (İTO) enflasyonu da Haziran ayında aylık yüzde 3,42 arttı, yıllık artış yüzde 82,14 oldu. Her zaman söylediğimiz gibi aynı mal aynı hizmet aynı ülke aynı tüketici aynı zaman fakat farklı veriler…” yorumunu yaptı.
EMEKLİLER: RAKAMLAR GERÇEĞİ YANSITMIYOR MİLYONLAR SIFIR ZAM ALACAK
Türkiye Emekliler Derneği (TÜED), TÜİK tarafından açıklanan Haziran ayı enflasyon rakamlarının gerçeği yansıtmadığını ve suç teşkil ettiğini savundu. Dernek tarafından yapılan açıklamada, “Milyonlarca emeklinin aylıklarına yansıyacak yüzde 24,73’lük zam nedeniyle “0” zam almış olacakları” ifade edildi. Açıklamada, TÜİK’in çarşı pazarda görülen fiyatlardan çok daha düşük enflasyon rakamları açıklayarak vatandaşları yanıltmaya çalıştığı ve gelir düzeylerini düşürdüğü savunuldu. Öte yandan açıklamada, “Milyonlarca emekli kök aylıklarına yansıyacak yüzde 24,73’lük zam nedeniyle “0” zam almış olacaklar. Yani elde ettikleri 10 bin TL aylık, belki daha bir buçuk yıl, ya da iki yıl daha zam alamayacaklardır” denildi. Emekli Memur- Sen Başkanı Ali Küçükköse, “Bu zamlarla emekliler nasıl geçinecek? Bu aylıklarla hayatlarını nasıl devam ettirecek” diye sordu.
‘KİMSENİN İNANMADIĞI VERİLERLE MÜCADELE EDİLMEZ’
Ekonomist Serkan Özcan TÜİK verilerine kimsenin inanmadığının altını çizerek “Haftalık repo faizini dünyanın en yüksek ikinci faizi olan yüzde 50’ye çıkarıp; kısa vadeli döviz rezervi artırmakta, cari açığı nispeten kontrol altına almakta, bir süreliğine finansal istikrar sağlamakta çok zor işler değil. Bunları büyük başarı olarak ortaya koyarsanız, ilk sallantıda o koltukta oturmak güçleşir. Asıl başarı ülkenin istatistik kurumunun yayınladığı enflasyona toplumu inandırıp, enflasyonun düşeceğine ikna etmekte!! Kimsenin inanmadığı bir rakam açıklamakla enflasyon mücadelesi olmaz” paylaşımını yaptı.
‘KAMU ZAMLARI TEMMUZA ERTELENDİĞİNDEN HAZİRAN DÜŞÜK ÇIKTI’
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası eski Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara enflasyon verileri ile ilgili sosyal medya hesabından açıklamada bulundu. Prof. Dr. Kara X hesabından enflasyon verilerine dair ilk olarak şu paylaşımı yaptı: “Memur ve emekliye daha az ücret artışı yapmak için bütün kamu zamları temmuza ertelendiğinden haziran enflasyonu epey düşük çıktı. Bir aylık değere bakıp bunu trend olarak görmek pek sağlıklı değil.” Bu değerlendirmenin ardından Kara bir başka paylaşım yaparak “Haziran resmi enflasyonu yüzde 1,64 olarak açıkladı. Peki para politikası açısından en önemli değişken olan mevsimsel etkilerden arındırılmış aylık enflasyon ne oldu? 2016 yılına kadar olan mevsimsel faktörler kullanıldığında yüzde 2,3 Son döneme kadar olan verilerle mevsimsellikten arındırılma yapıldığında yüzde 1,9. Arada ciddi fark var. Yüksek enflasyon ortamında mevsimsel faktörler oldukça değişti. Arındırılmış değerleri yorumlarken dikkatli olmak gerekiyor” ifadelerini kullandı.
ŞİMŞEK: YIL SONU HEDEFİMİZLE UYUMLUDUR
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek sosyal medya hesabından açıklamada bulundu. Şimşek X hesabından, “Dezenflasyon süreci başladı. Mevsimsel düzeltilmiş üç aylık hareketli ortalamanın yıllıklandırılmış değerinin ima ettiği enflasyon eğilimi yıl sonu hedefimizle uyumludur. Yüzde 1,64’lük aylık haziran verisi ise yüzde 22’lik yıllıklandırılmış enflasyonu işaret ediyor. Finansal istikrar, sürdürülebilir cari açık, rezerv birikimi ve gri listeden çıkış gibi birçok alanda elde ettiğimiz başarıyı programımızın ana hedefi olan dezenflasyonda da belirgin bir şekilde göreceğiz. Fiyat istikrarına ulaşana kadar programımızı kararlılıkla uygulayarak kalıcı refah artışını sağlayacağız” dedi.
