Sigara fiyatlarındaki artış, gelecek olan ÖTV zammının yanında devede kulak kalacak. Son altı ayda ÜFE yüzde 20'nin altında olmayacak, bu da sigaranın perakende satış fiyatının 60 liranın altına düşemeyeceği anlamına geliyor. Eğer sigara şirketleri bu vergi zammını fiyatlarına yansıtmazsa, maliyet artışlarını sineye çekmek zorunda kalacaklar. Ancak, bu zammın yansıtılacağı düşünülürse, sigara fiyatlarının en az 10 lira daha artması bekleniyor. Bu durumda, en ucuz sigara fiyatı 66 lira olacak.
Sigara ve alkollü ürünlerde Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) düzenlemeleri, kanun gereği her yıl Ocak ve Temmuz aylarında Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) oranında artırılıyor. Yılın ilk beş ayında ÜFE yüzde 17.87 olarak gerçekleşti ve bu artışın yüzde 20 seviyesini bulması bekleniyor. Yıllık ÜFE artışı ise yüzde 57.68 seviyesinde seyrediyor. Bu durum, sigara ve alkollü ürünlerdeki ÖTV artışının kaçınılmaz olduğunu gösteriyor.
CUMHURBAŞKANLIĞI YETKİSİ VE MUHTEMEL SENARYOLAR
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ÖTV artışlarını uygulama dönemlerini gün veya ay olarak belirleme ya da belirleyeceği mallar ve aylar itibarıyla yeniden belirlenmiş sayılan tutarların uygulanmamasına karar verme yetkisine sahip. Ancak, bu yetkinin kullanılmayacağını varsayarak, Temmuz ayında sigara ve alkol üzerindeki ÖTV'nin yüzde 20 oranında artırılacağı öngörülüyor.
SİGARADAKİ VERGİ YÜKÜ: KARMAŞIKLIK VE YÜKSEK ORANLAR
Habertürk'te yer alan habere göre; sigaradaki vergi sistemi oldukça karmaşık olsa da, genel olarak bir sigara paketinin ortalama yüzde 82’sinin vergiye gittiği biliniyor. Şu anda, sigarada asgari maktu vergi sigara başına 1.4249 lira olarak uygulanıyor ve bu da 20 sigaralık bir paket için 28.5 liraya tekabül ediyor. Yüzde 20'lik artışla, paket başına asgari maktu vergi tutarı 34.2 liraya yükselecek. Ayrıca, paket başına 4.8 lira olan maktu vergi de yüzde 20 artışla 5.8 liraya çıkacak.
SİGARA FİYATLARININ YÜKSELİŞİ VE ALT SINIR
Satış fiyatının yüzde 57’sinin asgari maktu vergiden daha az olamayacağı şartı nedeniyle, sigaranın perakende satış fiyatı 60 liranın altına düşmeyecek. Şu anda en düşük sigara fiyatı 56 lira iken, 10 liralık vergi artışıyla birlikte en ucuz sigara fiyatının 66 lira olması bekleniyor. Bu durumda, 66 liralık bir sigara paketinin 40 lirası asgari maktu ve maktu vergi olarak ödeniyor. KDV de dahil edilince, toplam vergi yükü 49.1 liraya çıkıyor ve vergi oranı yüzde 82.5 olarak hesaplanıyor.
KAÇAK SİGARA TEHDİDİ VE VERGİ POLİTİKALARI
Sigara vergilendirmesinde iki yaklaşım bulunuyor. İlki, oransal verginin azaltılarak maktu vergilerin artırılması. Bu yöntem, en ucuz ile en pahalı sigara arasındaki fiyat farkını azaltarak, özellikle düşük gelirli vatandaşların ucuz sigara kullanımını sınırlamayı hedefliyor. Ancak, bu durum kaçak sigara kullanımını artırabileceği gibi, satış tutarı ve vergi gelirlerinde kayba yol açabilir. Türkiye, yıl başında nispi vergi oranını yüzde 63'ten yüzde 57'ye düşürerek maktu vergiyi artırmıştı.
Diğer yöntem ise, oransal verginin yükseltilip maktu verginin düşürülmesi. Bu yaklaşım, enflasyon üzerinde olumsuz bir etki yaratıyor ve vergi artışlarının satış fiyatlarına yansımasını daha belirgin hale getiriyor.
SENARYOLAR VE EKONOMİK ETKİLER
Yüzde 20'lik bir artışta, en ucuz sigara fiyatının 60 TL olması beklenirken, oransal bir vergi indirimi bu fiyatı 55 TL'ye çekebilir. Bu indirim, düşük gelirli vatandaşların kaçak sigaraya yönelmesini bir ölçüde engelleyebilir. Fiyat artışları nedeniyle, sigara tüketiminde olası bir hacim kaybının 10 ile 14 milyar dal arasında olabileceği tahmin ediliyor ve bu durumun devletin vergi gelirlerinde 25 ila 40 milyar TL kayba yol açabileceği öngörülüyor.
Sonuç olarak, Temmuz ayında sigara ve alkollü ürünlerde ÖTV artışının uygulanmasıyla, perakende satış fiyatlarının yükselmesi bekleniyor. Bu durumun, tüketici davranışları ve devlet gelirleri üzerinde önemli etkileri olacağı açıkça görülüyor. Sigara fiyatlarındaki artışların kaçak sigara kullanımını artırma riski göz önünde bulundurularak, vergi politikalarının dikkatle yönetilmesi gerektiği anlaşılıyor.
