Çinli üreticiler kısa zamanda beklenmeyen satış rakamlarına ulaştı. Pandemi dönemini fırsata çeviren markalar agresif fiyatlamalarla birlikte bölgedeki yerli üreticilerle bile rekabete başladı. Hükümetlerin aldıkları önlemler bile bu hızlı büyümeyi durdurmazken, üretimde de tehlike başladı. Hatta bunun ilk somut örneğini Avrupa’da Volkswagen yaşadı. Türkiye’de de hem üretim hem de iç pazarda işler değişmeye başladı.
ALİ YILDIRIM
Otomotiv sanayi uzun zamandır en zorlu virajlardan birini dönüyor. Önce iç pazarla birlikte başlayan Çin istilası sanayide de etkisini göstermeye başladı. Özellikle girdikleri pazarlarda Çinli üreticiler kısa zamanda beklenmeyen satış rakamlarına ulaştı. Pandemi dönemini fırsata çeviren markalar agresif fiyatlamalarla birlikte bölgedeki yerli üreticilerle bile rekabete başladı. Hükümetlerin aldıkları önlemler bile bu hızlı büyümeyi durdurmazken, üretimde de tehlike başladı. Hatta bunun ilk somut örneğini Avrupa’da Volkswagen yaşadı.
Sadece girdikleri pazarlarda değil artık kendi topraklarında da hakimiyet kurmaya başlayan Çinli markalar, eski bilinen yöntemlerin de dışına çıktı. Türkiye ayağında da rekabet aslında Avrupa’da olduğu gibi Türkiye’de de kızıştı. Artık Avrupalı üreticiler rekabet edebilmek için daha ucuz otomobilleri pazara sunmaya başladı. Lüks sınıf şimdilik çok etkilenmedi ama ilerleyen süreçte onlarda da bir etki olacağı aşikar. Türkiye’de özellikle güncellenmeyen matrah sistemi yerli üreticiye bu süreçte oldukça yara verdi. 2024 yılı Ocak-Eylül döneminde toplam otomotiv üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7, otomobil üretimi ise yüzde 5 oranında azaldı. Bu dönemde, toplam üretim 1 milyon 597 adet, otomobil üretimi ise 657 bin 148 adet düzeyinde gerçekleşti. Burada yaşanan bu gerilemenin en büyük nedenlerinden biri Avrupa oldu. Talep düştü çünkü Çin başta AB’yi de sert vurdu. Tam elektrikli araçlara dönüşüm başlarken teşviklerin kesilmesi fiyat avantajlarının kaybedilmesine neden oldu. Böyleye fiyatlar artmaya başlayınca fiyat tarafında dönüşüm yarım kaldı. Bunun en iyi örneğini de düşen ihracat rakamlarından anlıyoruz. Yine OSD verilerine göre, 2024 yılı Ocak-Eylül döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre, toplam otomotiv ihracatı adet bazında geçen yıla paralel seviyede gerçekleşirken, otomobil ihracatı da yüzde 1 oranında azaldı. Bu dönemde, toplam otomotiv ihracatı 729 bin 515 adet, otomobil ihracatı ise 467 bin 188 adet düzeyinde gerçekleşti.
EN KIYMETLİ İHRACAT PAZARI ZORDA ACİL PLAN ŞART
Aynı üretim gibi ihracat pazarındaki daralma da sanayiyi etkiliyor. İç pazar da bu şartlarda satış alanı daralıyor. Avrupa’ya ihracat hız kesiyor. Bu sefer bu üretim nereye satılacak sorusu başlıyor. OSD verilerine göre, 2024 yılı Ocak-Eylül döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre, toplam otomotiv ihracatı adet bazında geçen yıla paralel seviyede gerçekleşirken, otomobil ihracatı da yüzde 1 oranında azaldı. Bu dönemde, toplam otomotiv ihracatı 729 bin 515 adet, otomobil ihracatı ise 467 bin 188 adet düzeyinde gerçekleşti. Toplam ihracat kurdaki oynaklığa rağmen euro bazında yüzde 2 dolar bazında sadece yüzde 1 artış gösterdi.
İLK ÖRNEK VOLKSWAGEN
Otomotivde Alman denilince aslında akıllara gelen ilk markalardan biridir Volkswagen. Fakat yaklaşık 90 yıllık tarih neredeyse rekabetin hiç bu kadar kızgın olmadığını bize gösteriyor. Alman üretici neredeyse yüz yıllık süreçte (87 yıl) açtığı hiçbir fabrikayı kapatmamıştı. Şimdi ise özellikle Çin’deki ağır baskıyla birlikte tam 3 fabrikasını kapatmayı gündeme getirdi. Sadece fabrikaları kapatmakla kalmayıp aynı zamanda çalışanların maaşlarını da yüzde 10 düşürmeyi planladığı sızdı. Şirket bunu resmi olarak açıklamadı fakat Volkswagen’in işçi konseyi bir toplantıda bunu dile getirdi. Ve çatlak böylece başladı. Dünyanın ikinci büyük üreticisi olan marka, bunu aslında daha önce de düşünülmez bir adım olarak paylaşmıştı.
TESLA VE BYD’DE MALİYETLER GİTTİKÇE DÜŞÜYOR
Elektrikli araçlar pazara ilk çıktığında hem menzilleri hem de fiyatlardan dolayı çok tercih edilmiyordu. Fakat son yıllarda düşen maliyetle birlikte artık elektrikli araçlara sahip olmak bazı içten yanmalılara göre çok çok uygun olabiliyor. Buna artan model sayısı da etki ediyor. Hiç kuşkusuz bunun başında Çin geliyor. Fakat öte yandan Tesla da bu maliyet düşüşlerine ayak uyduruyor. En azından ABD ve Avrupa’da. Mesela Türkiye’de de satılan Model Y’nin maliyeti gittikçe hızla düşüyor. 2020’nin başlarında hemen hemen 40 bin dolar maliyetle satılan Tesla model Y, bugün bakıldığında 30 bin dolara kadar düştü. Aynı zamanda BYD’de de aynı maliyet düşüşleri var. Önemli olan bu iki markanın da bu maliyet düşüşlerini Türkiye haricinde fiyat listelerine yansıtılması.
MÜCALEDE İÇİN BİRLEŞMELER GÜNDEMDE
Rekabet Kurulu, en son Mayıs ayında inceleme süresini uzattığı Tofaş ve Stellantis arasında varılan 400 milyon Euro’luk anlaşma hakkındaki nihai kararını açıkladı. Buna göre, Tofaş’ın Stellantis Türkiye’yi devralma anlaşmasına kuruldan onay çıkmadı. Rekabet Kurulu’ndan konuya ilişkin yapılan açıklamada, “Stellantis N.V.’ye ait olan Stellantis Otomotiv Pazarlama A.Ş’nin, STELLANTIS ve Koç Holding A.Ş’nin ortak kontrolünde bulunan TOFAŞ Türk Otomobil A.Ş. tarafından devralınması işlemine ilişkin olarak, Rekabet Kurulu’nun 23.11.2023 tarih ve 23-54/1029 –M sayılı toplantısında 4054 Sayılı Kanun’un 10. Maddesinin birinci fıkrası uyarınca konu hakkında nihai inceleme yapılmasına karar verilmiştir. Rekabet Kurulu’nun 24.10.2024 tarih ve 24-43/1027-M sayılı toplantısında yapılan görüşmeler sonucunda, başvuru sahiplerinin konu ile ilgili vermiş olduğu taahhütlerin işleme izin verilebilmesi için yeterli olmadığına karar verilmiştir” denildi. FCA ve PSA’nın 2021’de birleşmesi ile kurulan Stellantis, 1 Mart 2023 tarihinde yaptığı global açıklamada, Stellantis’in FCA kanadından Fiat, Alfa Romeo ve Jeep markalarının Türkiye’deki satış ve satış sonrası faaliyetlerini sürdüren Tofaş’ın, Stellantis’in PSA kanadındaki markalarının da Türkiye temsilciliğini üstleneceğini duyurmuştu. Eğer birleşme gerçekleşseydi pazarın yüzde 60’ına sahip olacaklardı.
MATRAH VE KREDİ İÇ PAZARIN İÇİNİ OYUYOR
Öte yandan uzun bir süredir sessizliğini koruyan matrah sistemi karşısında en ucuz otomobille orta sınıf bir model bile aynı vergi diliminde yer alıyor. Biraz daha işin matrak tarafına bakarsak Fiat Egea ile Mercedes C Serisi aynı vergiyi ödüyor. Bu yüzden fiyatlar da artık 1 milyon lira sınırını aşıyor. Bugün Türkiye’nin en ucuz otomobilini almak için 1 milyon lirayı gözden çıkarmak anca yetiyor. Altta kalan yüzde 45-50-60-70’lik vergi dilimlerinin fiili olarak hiçbir anlamı bulunmuyor. Aynı zamanda sıfır araç almak için kredi kanallarındaki tıkanma da etkili oluyor. 1 milyon liralık otomobilin sadece yüzde 20-25’ine kadar kredi imkanı sunuluyor. Fakat bunu alacak olan tüketici zaten nakit 700-800 bin lirayı bir araya getiremiyor. Bugün açıklanacak olan satış verileri de bunu zaten yansıtıyor. Yılın son çeyreğine girilmesine rağmen filo pazarının da işe dahil olması pazarın daralmasını önleyemiyor.
STELLANTIS DE BASKI ALTINDA
Aslında zorda olan tek Avrupalı üretici Volkswagen değil ama atılması beklenen adımlar 3 fabrika kapatıp işçilerin maaşını yüzde 10 düşürmesi en az Çinlilerin fiyat politikası kadar agresif. Avrupa’da Stellantis tarafında da işler çok yolunda değil gibi. Grup satışlardaki düşüş karşısında Torino’daki fabrikasını iddialara göre kapatmak istiyor. Fakat İtalyan politikacılar bundan rahatsız. Fabrikayı ayakta tutmak için yoğun bir baskı rejimi uygulandığı da paylaşılıyor. Bu yüzden aslında Türkiye öne çıkıyor. Tabi bunun yanında da Fas da var. Düşük maliyetli üretim için gözler Türkiye’ye de çevrilse de Çin gerçeği bu topraklarda da varlığını sürdürüyor. Şirket şimdilik ilk hamlesini Çinli Leapmotor’a yaptığı ortaklıkla dikkat çekti.
AVRUPALILAR ARTIK ESKİSİ KADAR KÂRLI OLAMIYORLAR
Otomobile talep hem fiyat hem de ulaşılabilirliğin dışına çıkması nedeniyle gittikçe düşüyor. Bu süreçte markaların bir de içten yanmalı motorlarda elektrikli araçlara geçiş süreci de yepyeni bir yatırım ve maliyet olarak ortaya çıkıyor. Tam bu süreçte ortaya çıkan Çin baskısı da bütün fiyat planlarını alt üst etmiş gibi duruyor. Avrupa için bunun en kötü taraflarından biri de geçici değil kalıcı olması.
YARIŞMAK İSTEMEYEN KAYBOLUR
Stellantis Grubu CEO’su Carlos Tavares, Avrupa’nın Çinli markalara uyguladığı ek verginin bölgede fabrika yatırımı yapmaları için bir anlamda teşvik oluşturduğunu söyledi. Tavares, bu durumun bölgedeki yerel üreticileri etkileyeceğini, fabrika kapatmaların hızlanacağını ve kapasite sorunlarının katlanacağının da vurguladı. Aynı zamanda Tavares Avrupalı üreticilere “Yarışmak istiyor musunuz, istemiyor musunuz?” diyerek katılmayanların ortadan kaybolacağını vurguladı. Tavares, tek çıkış yolunun savaş olduğunun bir kez daha altını çizdi.
CLIO RS’İN YERİNİ ALMAYA GELİYOR
Alpine A290, segmentinin en iyi performans seviyesine sahip otomobillerden biri. 220 HP’ye kadar güç, 300 Nm tork ve sadece 1.479 kg ağırlığı ile 0-100 km/s hızlanma süresi sadece 6,4 saniye. Sadece 3,99 metre uzunluğundaki bu 5 kapılı, 5 kişilik şehir otomobili; konfor ve pratiklik özelliklerini koruyor. 326 litrelik cömert bagaj hacmi ve 10,20 metre dönüş çapı ile günlük kullanım kolaylığı sağlıyor. En güncel Clio R.S 6.7 saniyede 100 km hıza ulaşıyordu. Alpine A290 modelini 2025 yılının ilk yarısında Türkiye’de satışa sunmaya hazırlanıyor.
SKODA TÜRKİYE 6’NCI BÜYÜK PAZAR OLDU
Skoda, Türkiye binek araç pazarında yılın ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre satışlarını yaklaşık yüzde 30 artırarak 30 bin 322 araç teslimatı gerçekleştirdi. Türkiye pazarında en fazla satılan Škoda modeli 8.464 adetle Octavia olurken, bu model toplam satışlardan yüzde 28 pay aldı. Škoda Auto’nun tüm dünyadaki en büyük 6’ncı pazarı oldu. Marka geçtiğimiz aylarda lansmanını yaptığı Kodiaq’ın RS versiyonunu da Türkiye pazarında satışa sunmaya hazırlanıyor.
HYUNDAİ IONIQ 9 İÇİN KOLLARI SIVADI
Hyundai Motor Company, IONIQ 9 modelini gün yüzüne çıkarıyor. Üç sıralı oturma alanıyla dikkat çeken model, Kia EV9 ile benzer özellikler barındırıyor. IONIQ 9’un ön lambaları, Hyundai’nin tüm IONIQ modellerinde kullandığı ve imza niteliğindeki aydınlatma tasarımı olan “Parametrik Pikseller” içeriyor. Çok kollu jant tasarımı ise IONIQ 9’un dinamik ve zarif yapısıyla mükemmel bir şekilde uyum sağlıyor. Hyundai, 2030 yılına kadar 21 elektrikli model tanıtacak ve aynı zamanda yılda 2 milyon EV satışı gerçekleştirecek.
