İktidarın uyguladığı sıkı para politikası ve makroihtiyati önlemler, kredi kartı harcamalarının büyüme hızını yüzde 50 seviyelerine çekse de mevcut borçlar alarma sebep oldu. Gecikmeye bırakılan borcun toplam bireysel kredi kartı bakiyesine oranı yüzde 22,9 ile rekor kırdı. Bankacılık sektörü kaynakları, kredi kartı borçlarında yakın izlemenin arttığını belirtiyor.
Son dönemde uygulanan sıkı para politikası, kredi kartı harcamalarındaki büyüme hızında belirgin bir yavaşlama sağladı. Merkez Bankası verilerine göre, mart ayı sonunda yüzde 100'ün altına düşen kredi kartı harcamalarının yıllıklandırılmış büyüme hızı, mayıs ayı sonunda yüzde 50 seviyelerine kadar geriledi. 31 Mayıs ile biten haftada kredi kartı harcamaları yüzde 52,74 artarken, bireysel kredi kartlarındaki büyüme hızı yüzde 51,27'ye, ticari kredi kartlarında ise yüzde 57,01'e indi. Ancak bankacılık sektörü yetkilileri, kredi kartlarında ikinci aşamaya, yani yakın izlemeye düşen miktarda artış yaşandığına dikkat çekti.
GEÇEN YIL YÜKSEK SEVİYELERDEYDİ
Geçen yıl Mayıs ayı sonunda, Merkez Bankası verilerine göre, 13 haftalık yıllıklandırılmış toplam kredi kartı büyüme hızı yüzde 258,34 seviyesindeydi. Bireysel kredi kartlarında bu büyüme yüzde 273,14, kurumsal kredi kartlarında ise yüzde 228,86 olarak gerçekleşmişti. Haziran ayında başlayan politika faizi artırımlarıyla birlikte bu büyüme hızları yüzde 200'ün altına düşerken, Kasım 2023'te yüzde 66,42'ye kadar geriledi. Özellikle kurumsal kredi kartlarındaki büyüme hızının yüzde 20 seviyelerine kadar gerilemesi, genel büyüme hızındaki düşüşte büyük rol oynadı. Bireysel kredi kartlarındaki büyüme hızı ise geçen yıl yüzde 80'nin altına hiç gerilemedi.
MART SONUNDA DÜŞÜŞ BAŞLADI
Ekonomim'den Şebnem Turhan'ın haberine göre; yeni yılla birlikte kredi kartı harcamalarının büyüme hızı yeniden yüzde 100'ün üzerine çıkmıştı. Ancak Merkez Bankası’nın politika faiz artışlarını kredi kartı faizlerine yansıtma uygulamasından vazgeçmesiyle, mart sonunda bu hız 2024'te ilk kez yüzde 100'ün altına düştü. Bu düşüş, bireysel kredi kartlarında daha hızlı olmak üzere devam etti. 31 Mayıs ile biten hafta itibarıyla, toplam kredi kartı büyüme hızı yüzde 52,74'e, bireysel kredi kartı büyüme hızı yüzde 51,27'ye ve kurumsal kredi kartı büyüme hızı yüzde 57,01'e indi. Bu yıl, geçen yılın aksine, bireysel kredi kartı büyüme hızı daha çok geriledi.
FAİZE DUYARLI TAKSİTSİZ HARCAMALAR ARTTI
BDDK verilerine göre, 31 Mayıs ile biten hafta itibarıyla bireysel kredi kartı harcamaları 1.45 trilyon liraya yükselirken, faize duyarlı taksitsiz kredi kartı harcamaları 916.5 milyar lira ile 1 trilyona doğru hızla ilerledi. Merkez Bankası’nın Finansal İstikrar Raporu’na göre, kredi kartından faize bırakılan borç tutarı artarken, bu tutarın toplam kredi kartı borcuna oranı tarihsel ortalamanın sınırlı miktarda üzerine çıktı. Asgari ödeme oranı ve üzerinde ödeme yapılan kartlarda faize bırakılan borçların toplam kart bakiyesine oranı yüzde 13,7, asgari ödeme oranının altında ödeme yapılan kartlarda gecikmeye bırakılan borçların oranı ise yüzde 9,1 seviyesinde oldu.
YAKIN İZLEMEDEKİ KREDİLERDE ARTIŞ
Bankacılık sektörü yetkilileri, kredi kartı harcamaları büyüme hızı yılın en düşük seviyesine inmiş olsa da kredi kartı borçlarını ödeyememe sorununda artış yaşandığını belirtiyor. 30-90 gün geciken borçların yer aldığı ikinci grup yani yakın izlemedeki kredilerde, özellikle kredi kartı borçları nedeniyle artış yaşanıyor. Merkez Bankası Finansal İstikrar Raporu da bu durumu doğruluyor. Raporda, kredi riskliliğinde önemli derecede artış olan kredilerin bankacılık sektöründe yakın izlemede takip edildiği belirtiliyor. Mart 2024 itibariyle ticari segmentte ödemesi geciken kredilerin oranı yüzde 0,9 seviyesinde iken, bireysel kredilerde bu oran yüzde 2,8'e çıktı.
ÖDEMESİ GECİKEN KREDİLERDE ARTIŞ
Bireysel kredilerde tüm gecikme sürelerinde ödemesi geciken kredi oranı yükseldi. Bireysel kredilerin alt kırınımlarına bakıldığında, ihtiyaç kredisi ve kredi kartlarında gecikme oranının arttığı gözlendi. Eylül 2023'te ödemesi geciken ve yakın izlemede sınıflandırılan bireysel kredi kartlarının oranı yüzde 2,2 seviyesindeyken, Mart 2024'te bu oran yüzde 3'ün üzerine çıktı. Öte yandan, kredi kartları hariç 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış toplam kredi büyümesi 31 Mayıs haftasında yüzde 38,37 seviyesine geriledi. Bir önceki hafta bu oran yüzde 39,38 seviyesindeydi.
