Ekmekten, benzine kronik hale gelen zamlar ve eriyen lira nedeniyle ‘Bu gidişat kırılamayacak’ algısı yerleşince vatandaşın ‘bıkkınlık endeksi’ zirve yaptı. Her 10 kişiden 9’u ‘Bugün Türkiye’nin en büyük sorunu ekonomi’ dedi. Son bir yılda hane gelirlerinin azaldığını söyleyenler çoğunluğa ulaştı. Toplumun genelindeki ‘yorgunluk’ hissi ise yüzde 60’ın üstüne çıktı.
Araştırma şirketi Ipsos’un 800 kişiyle online gerçekleştirdiği görüşmelerden oluşan ‘Antikriz Raporu’ toplumun hissiyatına ilişkin çarpıcı tabloyu ortaya koydu. Hayat pahalılığı ve hükümetin günlük çözüm yaklaşımında ısrarı ekonomiyi bir numaralı gündem haline getirdi. Ankete katılanların yüzde 91’i Türkiye’nin en önemli sorununun ekonomi olduğunu belirtti. Yüzde 58’lik kesim ise son 12 ayda hane gelirlerinin azaldığını söyledi.
YÜZDE 90: KDV İNDİRİMLERİ YÜKSEK FİYATLARA ÇARE OLMADI
Fiyat artışına formül olarak hayata geçirilen KDV indirimlerinin ‘nefes’ olmadığı da rapora yansıdı. ‘KDV indirimleri ürünlerdeki yüksek fiyatlar için yeterli bir çözüm değil’ diyenlerin oranı yüzde 90 oldu. Salgın üstüne yaşanan ekonomik sorunlar toplumun ruh halini olumsuz yönde etkiledi. Yüzde 60’lık kesim kendini daha yorgun ve bıkkın hissettiğini dile getirdi. Ipsos CEO’su Sidar Gedik “Ekonomi tüm sorunları bastırdı” dedi.
VATANDAŞ HEM YORGUN HEM BIKKIN
Türkiye’nin en önemli sorununun ekonomi olduğunu ortaya koyan Ipsos araştırması, bireylerin artık salgından çok ekonomik durumlarını düşündüklerini açığa çıkarttı. Salgın ve ekonomik problemler toplumun ruh halini de etkilediğini ortaya koyan araştırmada, özellikle ekonomik problemlerin artması ile bireyler daha yorgun ve bıkkın hissettiği raporlandı. Toplumu bu süreçte en çok elektrik giderleri zorladı.
Ekonomide yaşanan kriz vatandaşları derinden etkiliyor. Ipsos tarafından gerçekleştirilen Antikriz Raporu’na göre, Hükümet’in yaptığı vergi indirimleri tüketici tarafında bir işe yaramadı. Temizlik ürünleri, şampuan, tuvalet kağıdı bebek bezi ve hijyenik ped gibi bazı ürünlerdeki KDV oranının yüzde 18’den yüzde 8’e indirilmesinin marketteki fiyatlara yansımadığını düşünenlerin oranı yüzde 81 olarak gerçekleşti. Rapora göre, bu indirimin fiyatlara yansıdığını düşünenlerin oranı ise sadece yüzde 8. Gerek gıda ürünlerine gerekse de diğer ürünlere yapılan KDV indirimin temel tüketim ürünlerindeki yüksek fiyatlar için yeterli bir çözüm olmadığını düşünenlerin de oranı çok yüksek olduğu ortaya çıktı. Bireylerin yüzde 58’i son 12 ay içinde hane gelirlerinin azaldığını kaydetti. Hane gelirinin arttığını söyleyenler ise toplumun sadece yüzde 10’nu oluşturuyor. Salgın ve ekonomik problemler toplumun ruh halini de etkilediğini ortaya koyan araştırmada, özellikle ekonomik problemlerin artması ile bireyler daha yorgun ve bıkkın hissettiği raporlandı. Yorgunluk hissi de ilk defa yüzde 60’a çıktı. Her 10 kişiden dokuzu Türkiye’nin en önemli probleminin ekonomi olduğunu düşünüyor. Toplumun yüzde 91’i ekonominin Türkiye’nin en önemli sorunu olduğu görüşünde. Salgının etkisinin azalması ile birlikte salgın artık önemli bir problem olarak görülmüyor. Ipsos Türkiye CEO’su Sidar Gedik “Yaklaşık olarak 1 yıldır ekonomi ülkemizin en önemli sorunu olarak öne çıkıyordu. Salgının etkisinin son aylarda zayıflaması ile de ekonomi artık diğer tüm sorunları bastırır bir pozisyona geldi. Yükselmeye devam eden enflasyonun sonucunda her on kişiden altısı son bir yılda hanelerinin alım gücünün azaldığını belirtiyor. Doğal olarak ülkemizin en sorunu nedir diye sorduğumuzda vatandaşın aklına neredeyse başka hiçbir sorun gelmiyor bile” dedi.
‘YÜKSEK FİYATLAR KDV İNDİRİMİNE YETERLİ DEĞİL’
Sidar Gedik şöyle devam etti: “Fiyat artışları ile başa çıkmak için devlet, üreticiler ve tüketiciler kendi açılarından çeşitli önlemler alıyorlar. Devletin aldığı önlemler arasında KDV indirimleri de var. Ancak on vatandaştan sekizi bu indirimlerin etiketlere yansıdığını düşünmüyor. Ve on kişiden dokuzu yüksek fiyatlar ile mücadelede KDV indirimlerinin yeterli olmayacağına inanıyor. Yani bazılarımız indirimler etikete yansısa bile yeterli olmayacak diyor. Son 2 yılda salgın ve ekonomi ile mücadelede gerçekten yorgun düştük. Her on kişiden altısı kendisini yorgun hissediyor, kendimizi hiç bu kadar yorgun hissetmemiştik. Umarım bahar ayları sadece psikolojik bir rahatlama değil aynı zamanda ısınma masraflarının azalması ile bir nebze ekonomik rahatlama da getirir” diye konuştu.
ELEKTRİK GİDERLERİ TOPLUMU ZORLUYOR
Ipsos raporuna göre, toplumu bu süreçte en çok elektrik giderleri zorladı. Bireylerin yüzde 55’i elektrik giderlerinin kendilerini çok zorladığını belirtiyor. Elektrik giderlerinin yanı sıra vatandaşları zorlayan diğer gider kalemleri giyim, doğalgaz, ev temizlik ve gıda ürünleri olarak öne çıktı. Ancak genel olarak bakıldığında aslında her türlü gider kaleminin bireyleri zorladığı da görüldü.
MARKET HARCAMALARI MİNİMUMDA TUTULUYOR
Toplumun çoğunluğu market alışverişlerinde harcamalarını azaltmaya çalışıyor. Bireylerin yüzde 66’sı market alışverişlerinde asgari ihtiyaçlarını karşılamaya ve gerekirse bazı kategorilerden vazgeçerek harcamalarını minimumda tutmaya çalışırken yüzde 24’ü de tükettikleri ürünleri daha ucuza mal etmenin yollarını arıyor. Toplumun yarısının hane gelirlerine yönelik görüşleri de çok olumlu değil.
GEÇİM DERDİNDEN SALGINI UNUTTUK
Toplumun çoğunluğu Türkiye ekonomisinin mevcut durumunun iyi olmadığını düşünüyor. Türkiye ekonomisinin mevcut durumunun iyi olmadığını düşünenlerin oranı yüzde 81. Ekonominin iyi olduğunu düşünenlerin oranı sadece yüzde 3. Haziran 2021 tarihinden itibaren ekonominin en önemli sorun olarak belirtilme oranı salgının önüne geçmişti. Bugüne gelindiğinde ise artık her 10 kişiden 9’u için ekonomi en önemli problem. Salgındaki hızlı bulaş ya da vaka sayılarındaki artış bile koronavirüs Salgının önemli bir sorun olarak görülmesine neden olmuyor. Bireylerin sadece yüzde 5’i salgının en önemli sorun olduğunu düşünüyor.
HALK ÖNCE EKONOMİYİ DÜZELTMEK İSTİYOR
“Ülkenin en önemli problemi hangisidir sorusuna çok açık ara ile ekonomi yanıtını almaya devam ediyoruz” diyen Sidar Gedik “Bu noktada yaklaşımı biraz daha netleştirebilmek için önceki hafta ilginç bir soru sormuştuk, elinizde tek bir sorunu çözme imkanı olsa salgını mı yok edersiniz yoksa ekonomiyi mi düzeltirsiniz demiştik, bu soruya da yine büyük farkla ekonomi yanıtını almıştık. Bu haftaki sonuçlara bakarak şunu söyleyebiliriz, ülkenin en önemli sorunu ekonomi hatta neredeyse diğer tüm sorunları unutturacak kadar önemli, tek sorunumuz haline gelmiş durumda. Koronavirüs salgını en önemli sorundur diyenlerin oranı yüzde 5 iken ekonomi en önemli sorundur diyenler yüzde 86. Bu yüzden bu hafta ekonomi başlığına odaklandık” ifadelerini kullandı.
YAKIN GELECEKTE YARISI UMUTLU DEĞİL
Araştırma sonuçlarına göre, çoğunluğun yakın gelecekte kişisel ekonomik durumunun daha kötüye gideceğini düşündüğünü anlatan Sidar Gedik “Yaklaşık üçte birlik bir kesim kişisel ekonomisinin yakın gelecekte aynı kalacağı veya daha iyi olacağı düşüncesinde. Ancak ülke ekonomisi ve kişisel ekonomi sorularını bir arada değerlendirdiğimizde görüyoruz ki kendi durumuna dair daha umutlu olan bu grubun da bir kısmı ülke ekonomisinin durumundan memnun değil. Araştırmamıza katılanların yüzde 54’ü son 12 ay içinde hane gelirlerinin azaldığını belirtiyor. Kişisel ekonomi sorusu ile de paralellik arz edecek şekilde bu soruda da yüzde 40 civarında bir kitle aynı dönem içinde hane gelirinin pek değişmediğini veya arttığını belirtiyor. Yine de ülkenin en önemli sorunu ekonomidir diyenlerin oranının yüzde 86 olduğunu hatırlarsak hane gelirinde kayıp yaşamayanların da önemli bir kısmının ekonomiyi bir sorun olarak gördüklerini söyleyebiliriz” dedi.
PARA SİYASET TANIMIYOR
Sidar Gedik açıklamasına şöyle devam etti: “Fiyat artışlarında vatandaşı en çok etkileyen kalemin elektrik faturası olduğunu görüyoruz. Kış mevsiminin de etkisi ile giyim masrafları bir diğer kalem. Doğalgaz, su gibi diğer kaçınılmaz aylık fatura kalemleri de önemli etki yapıyor. Araştırmamıza katılan her üç kişiden ikisi market alışverişlerinde tasarruf için bazı ürün kategorilerini tüketmekten vazgeçebileceğini belirtiyor. Ekonomi, siyasi tercihlerden bağımsız bir sorun haline dönüşmüş halde. Bunu her on kişiden sekizinin ülke ekonomisinin durumunu kötü olarak nitelendirmesinden anlıyoruz, son yayınlanan araştırmalara göre hiçbir siyasi partinin veya ittifakın yüzde 80 oy oranı yok, vatandaş oy tercihinden bağımsız olarak ekonomiden memnuniyetsiz.”
