Derinleşen ekonomik krize çare arayan hükümet tasarruf tedbirlerini gündeme getirdi. Hazine Bakanı Şimşek’in de kamuda tasarruf tedbiri paketini açıklayacağı bildirildi. ‘Paket öncekiler gibi kırtasiye masrafı düzeyinde kısıtlamalarla sınırlı kalmasın’ çağrısı yapan uzmanlar, devlet garantili projelerin sadece bu yıl 160 milyar liradan fazla yük getirdiğini hatırlatarak, ‘Asıl açık veren kalemlerin musluğu kesilsin’ mesajı verdi.
GENELGELER KAĞIT ÜZERİNDE KALDI
Türkiye’de son yıllarda kur enflasyon sarmalında ekonomik kriz derinleşirken vatandaşın alım gücü eridi. Her gün gelen zamlar karşısında ay sonunu getirmeyen asgari ücretliye, Bakan Şimşek’in başında bulunduğu ekonomi yönetimi ‘enflasyonu patlatır’ diyerek ara zamma kapıyı kapattı. Dar gelirliye kemer sıktıran ekonomi yönetimi, bir diğer çareyi de tasarruf tedbirleri olarak açıkladı. Ancak 11 aydır görev yapan ekonomi yönetiminin genelgeleri kağıt üzerinde kaldı. 31 Mart sandığı sürecinde kamu harcamaları patladı. Sandıkların kapanmasıyla kemer sıkma politikasına başlayan hükümet, kamuda gereksiz masrafların kısıtlanacağını duyurdu.
TASARRUF 100, KÖİ YÜKÜ 160 MİLYAR LİRA
Bu kapsamda önümüzdeki dönem kamuya sadece emekli olan personel yerine yeni alım yapılacağı iddia edildi. Şimşek’in yarın açıklayacağı tasarruf tedbirleri öncesinde ise kamuoyunda ‘Paket, öncekiler gibi kırtasiye masrafına kısıtlama getirecek gibi göstermelik olmasın’ beklentisi oluştu. Hedeflenen tasarrufun sadece 100 milyar lira olduğu belirtilerek, 2024’te KÖİ kapsamında yapılan dev projelere ödenecek garanti ödemenin 160 milyar liradan fazla olacağı vurgulandı. Büyük şirketlerin affedilen milyarlık vergi borçları işaret edildi. Bütçe dengesini sarsan ve asıl gedik oluşturan kaçaklara odaklanılması gerektiğine dikkat çekildi.
KÖİ PROJELERİNDEN DE TASARRUF EDİLECEK Mİ?
Derinleşen ekonomik krizle vatandaşın kemeri sıkılırken, kamuda israfın önüne geçilmiyor. Hazine Bakanı Mehmet Şimşek, pazartesi kamuda tasarruf ve tedbir paketinin açıklayacaklarını duyurdu. Önceki genelgelerde Hazine garantili projeler gibi 85 milyona yük olan kalemler yerine kırtasiye gibi masraflardan tasarruf edildi. Tedbirlerle birlikte 100 milyar liralık tasarruf hedeflenirken, sadece 2024 bütçesinden KÖİ projeleri için 160 milyardan fazla bütçe ayrıldı.
Kamuda israf, gösteriş, lüks araba sevdası hız kesmeden devam ederken, derinleşen ekonomik krizle vatandaş kemerini sıkmayı sürdürüyor. Vatandaşın kemerinde sıkacak delik kalmazken, kamuda israf ve Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) adı verilen Hazine garantili projelere kaynak akışı aralıksız sürüyor. 11 aydır görevde olan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kamuda tasarruf mesajını en baştan beri vermesine rağmen somut bir adım atılmadı. Bu süreçte vatandaşların da tasarruf yapması kapsamında bir dizi önlem getirilirken, 2 genelge gönderilmesine rağmen yerel seçimlerden dolayı kamuda tasarruf için harekete geçilmedi. Yerel seçimlerin de sona ermesiyle birlikte, tasarruf tedbirleri genişletilmeye başlandı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile birlikte kamuda tasarruf ve verimlilik paketinin gelecek hafta pazartesi günü açıklanacağını duyurdu.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz tarafından yürütülen tedbirlerle birlikte 100 milyar lira tasarruf hedefleniyor. Tasarruf tedbirleriyle birlikte kamu kurumlarında giderler kalem kalem hesaplanacak, harcamalar en aza indirilecek. Daha önce de yayınlanan genelgelerde Hazine garantili projeler gibi 85 milyonun sırtına yük olan kalemler yerine kırtasiye gibi masraflardan tasarruf edildi. Tek merkezden yürütülmesi beklenen tedbirlerle birlikte 100 milyar liralık tasarruf hedeflenirken, sadece 2024 bütçesinden KÖİ projeleri çerçevesinde köprüler, otoyollar ve Avrasya Tüneli ile yap-kirala-devret modeliyle yaptırılan şehir hastanelerine toplam 162 milyar 435 milyon lira ödenecek. Pazartesi açıklanacak pakette ’85 milyonun cebine açılan delik’ eleştirileri yapılan KÖİ’lerden tasarruf edilip edilmeyeceği merak edilirken, Şimşek’in açıklaması sonrası diğer genelgeler anımsatılarak ‘bu da fotokopi paketi olmasın’ denildi.
KISITLAMA 100 MİLYAR KÖİ YÜKÜ 160 MİLYARDAN FAZLA
Tedbirlerle birlikte 100 milyar lira tasarruf hedefleniyor. Tasarruf tedbirleriyle birlikte kamu kurumlarında giderler kalem kalem hesaplanacak, harcamalar en aza indirilecek. Ancak tasarruf miktarı KÖİ projelerine ayrılan bütçenin yanında çok az kaldı. Sadece 2024 yılında bütçeden KÖİ projeleri çerçevesinde köprüler, otoyollar ve Avrasya Tüneli ile yap-kirala-devret modeliyle yaptırılan şehir hastanelerine toplam 162 milyar 435 milyon lira ödenecek. Başka bir ifade ile geçtiğimiz yedi yılda yapılan garanti ödemelerin yüzde 74’ü kadar ödeme bir yıl içinde yapılacak. 2024 yılında şehir hastanelerinin kiralarına merkezi bütçeden 83 milyar 697 milyon lira ödenecek. ‘Beş yıldızlı otel konforunda hastane’ propagandası üzerinden şehir hastanelerine 2017-2023 yılları arasında bütçeden 102 milyar 206 milyon lira ödeme yapıldı.
GİDERLER 3’E KATLANINCA MEMUR SERVİSLERİ KALDIRILDI
Kamu kurum ve kuruluşlarının personel servisinin giderlerinin artmasıyla birlikte bazı tasarruf önlemleri gündeme geldi. Buna göre ekonomik olmayan hatlarda servisler kaldırılacak yerine toplu taşıma kartı verilecek. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın raporuna göre, kamu kurum ve kuruluşlarının personel servisi kiralama giderlerinin geçen yıla göre yaklaşık 3 kat artması üzerine tasarruf önlemleri gündeme geldi. Bu doğrultuda, ekonomik olmayan hatlarda servislerin kaldırılması ve çalışanlara toplu taşıma kartı verilmesi planlanıyor. Sözcü’nün haberine göre; servislerin kaldırılması ve toplu taşıma kartlarının sağlanmasıyla maliyetlerin düşürülmesi hedefleniyor. Uygulamanın ilk olarak büyükşehirlerde hayata geçirileceği belirtildi. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre, Ocak’ta 141,7 milyon, Şubat’ta 379,6 ve Mart’ta 477,3 milyon olmak üzere 2024’ün ilk üç ayında personel servisi kiralama giderleri toplam 998,6 milyon lira oldu. Geçen yılın aynı döneminde bu giderin toplam 363.5 milyon lira olduğu dikkate alındığında servis taşımacılığına devletin ödediği paranın yaklaşık 3 kat arttığı görüldü. 2023 yılın tamamında bu gider toplam 2 milyar 611 milyon lira olmuştu.
MYK BAŞKANINDAN SEKTERE AYLIK 100 BİN MASRAFLI HEDİYE
Kamuda tasarruf politikaları kapsamında birçok kurumun kemer sıkması beklenirken bazı kurum ve kuruluşlarda israf devam ediyor. Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş’ın makam aracı tartışması gündemden düşmezken, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı Mesleki Yeterlilik Kurumu Başkanı Mustafa Necmi İlhan sekreterine şoförlü makam aracı tahsis ettiği ortaya çıktı. Elips Haber’in aktardığı bilgilere göre MYK’da sekretere yapılan araç tahsisi kurum içerisinde tartışmalara neden oldu. Kurumun üst düzey yöneticilerinin ve uzmanlarının kurum dışı çalışmalarını taksi ve toplu ulaşım ile sürdürdüğü öğrenildi. MYK’ya ait 3 hizmet aracı bulunurken, MYK Başkanı İlhan’ın TOGG markalı aracı kullandığı, ikinci aracı sekreteri olan Şenay Aksu’ya tahsis ettiği, sekretere kuruma geliş gidişte üst düzey protokol uygulattığı ortaya çıktı. Sekreter Şenay Aksu’nun kullandığı aracın kiralık olduğu devlete aylık maliyetinin 100 bin TL civarı olduğu bilgisine ulaştık. Kurumun ayrıca Aksu’ya makam şoförü de tahsis ettiği belirlendi. MYK Başkanı İlhan’ın teamüllerin dışında sekreteri Aksu’yu yurt dışı gezilerine de götürmesi dikkat çekti. MYK’nin web sitesinde de yer alan fotoğraflara göre Aksu’nun Necmi İlhan ile birlikte Kasım ayında Bakü’ye gittiği görülüyor.
Necmi İlhan
3 AYDA KİRALIK ARAÇLARA 880 MİLYON HARCANDI
Ekonomideki kötü gidişat araç sevdasını engellemiyor. İktidar, ekonomik krize rağmen israf harcamalarına devam ediyor. En çok tartışılan konulardan biri de kiralık araçlara ödenen ücretler oldu.Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de geçen yıl kamu kurumlarına bir ‘tasarruf genelgesi’ göndermiş, devlet kurumlarının tedbirlere uygun hareket etmelerini istemişti. 10Haber’in bütçe verilerine dayandırdığı habere göre; ne Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ne Bakan Şimşek’in genelgeleri işe yaramış gözüküyor. Erdoğan’ın 2021 tarihli genelgesini takip eden 2022 yılında kamuda taşıt kiralama harcamaları bir önceki yıla göre yüzde 256 arttı. 2024’ün ilk üç ayında taşıt kiralamaya 880 milyon lira harcandı. 2011 yılından bu yana ödenen kira bedeli ise 10.3 milyar lira oldu. Ocak 2021 – Mart 2024 arası 27 aylık dönemde ödenen kira bedeli ise 5.7 milyar lira. Yani son 13 yılda araç kirasına ödenen toplam miktarın yarısından fazlası son 27 aylık dönemde gerçekleşti.
İÇİŞLERİ KORUMA ARABASI VE POLİS SAYISINI AZALTIYOR
İçişleri Bakanlığı, tasarruf tedbirleri kapsamında koruma aracı ve polis sayısının azaltıldığını bildirdi. Bakanlığın sosyal medya hesabından yapılan açıklamada, “Tasarruf tedbirleri kapsamında İçişleri Bakanımız Sayın Ali Yerlikaya’nın talimatlarıyla, Sayın Bakanımızın araçları da dahil olmak üzere Bakan Yardımcılarımızın koruma araç ve koruma polis sayıları azaltılmıştır” ifadelerine yer verildi. Şimşek, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada kamuda tasarruf uygulamaları 2024’ün ikinci yarısını işaret etmişti. Şimşek, konuya dair açıklamasında şu ifadeleri kullanmıştı: “Bu sene harcama ayağına odaklanacağız. Harcamaların gözden geçirilmesi bir süreç işi, tasarruf konusunda çalışmalarımızı nihai bir noktaya getirdik, yakında bazı hususları paylaşacağız ve gereken adımları atacağız. Kamuda tasarruf 2024’ün ikinci yarısında güçlü bir şekilde devreye girmiş olacak.”
KIRTASİYE HARCAMALARI KISILACAK
Kırtasiye harcamaları azalacak, yazışmalar dijital ortamda yapılacak. Kamu kurumlarına bağlı konuk evleri ve sosyal tesislerde özel kontenjanlar sınırlandırılacak. Ayrıca toplum ve kamu yararına olan sosyal sorumluluk projeleri hayata geçirilecek. Kamu binalarında enerji tasarrufu uygulanacak.
ANKARA VALİLİĞİ TEDBİRLERE UYMADI
‘Tasarruf tedbirleri’ kapsamında Bakan Yerlikaya’nın korumalarının sayısının azaltıldığı açıklanırken Ankara Valiliği güvenlik ve koruma hizmetlerinde kullanmak üzere 6 araç kiraladığı ortaya çıktı. Ankara Valiliği Özel Kalem Müdürlüğü’nde güvenlik ve koruma hizmetlerinde kullanmak üzere 6 araç kiraladı. Kiralanan altı araç için bir yıllık 2 milyon 685 bin 780 TL’lik sözleşme yapıldı Sözcü’de yer alan Deniz Ayhan’ın haberine göre kiralanan altı araç için 19 Nisan 2024’te ihale düzenlendi, 7 Mayıs 2024’te sözleşme imzalandı. Sözleşmenin bedeli 2 milyon 685 bin 780 TL.
