Esnaf federasyonlarının başkanları “İstihdamın Artırılmasında Esnaf Ve Sanatkarın Rolü” başlıklı çevrimiçi toplantıda bir araya geldi. Dünya Esnaf Ve Sanatkarlar Derneği ile Ahi Enstitüsü Başkanı Fehmi Çalmuk'un yönettiği toplantıda, istihdam konusunda hükümete acil çağrıda bulunuldu. Başkanlar, tedbir alınmazsa yakın zamanda esnaf ve sanatkar mesleğini icra edecek insan kaynağının kalmayacağını belirtti.
Aralarında ayakkabı ve mobilya üretim sektörünün; pazarcı, kasap, berber, kuaför ve güzellik salonları gibi hizmet sektörüne hitap eden federasyonların genel başkanlarının olduğu toplantı, Ahi Enstitüsü'nün de dahil olduğu Dünya Esnaf ve Sanatkarlar Derneği’nin “İstihdamın Artırılmasında Esnaf Ve Sanatkarın Rolü” başlığıyla çevrimiçi olarak düzenlendi.
Toplantıyı gazeteci-yazar, Dünya Esnaf Ve Sanatkarlar Derneği ile Ahi Enstitüsü Başkanı Fehmi Çalmuk yönetti. Toplantıya Türkiye Ayakkabıcılar Federasyonu Başkanı Ahmet Aydan, Türkiye Sebzeciler Meyveciler Ve Seyyar Pazarcılar Federasyonu Başkanı Ali Karaca, Türkiye Berberler, Kuaförler Ve Güzellik Salonu İşletmecileri Federasyonu Başkanı Bayram Karakaş, Türkiye Ağaç İşleri Federasyonu Başkanı Hüseyin Taklacı ve Türkiye Kasaplar Federasyonu Başkanı Osman Yardımcı da katıldı.
İSTİHDAMIN ARTIRILMASINA YÖNELİK PROJE
Çevrimiçi toplantı, Dünya Esnaf ve Sanatkarlar Derneği’nin “Toplumsal Dayanışma, Kalkınmanın Desteklenmesinde İstihdamın Artırılmasında Esnaf Ve Sanatkarın Rolü” başlıklı yeni projesi kapsamında İçişleri Bakanlığı Sivil Toplum İlişkiler Genel Müdürlüğü’nün desteğiyle yapıldı.
Başkanların görüşmesi çerçevesinde bir dizi öneri masaya yatırıldı.
GÖRÜŞMEDE KABUL EDİLEN ÖNERİLER
Ara Eleman Sorunu İçin Çözüm Önerisi: Maliye Bakanlığı, İŞKUR ve Milli Eğitim Bakanlığı, 2017'de olduğu gibi, yeni kayıtlarla teşvik vererek sektördeki ara eleman sıkıntısını gidermeli. Kredi oranları konusunda da daha uzun vadeli çözümler sağlanmalı. 36 aylık vadeler yerine, 5 yıl ya da 60 ay gibi daha uzun vadelerle kredi verilmesi gerektiği vurgulandı.
Bürokratik Süreçlerin Sadeleştirilmesi: Esnafın işlerini hızla yapabilmesi için bürokratik engellerin azaltılması gerektiği ifade edilmiştir.
Çıraklık ve Ustalık Eğitiminde Reform: Çıraklık, kalfalık ve ustalık eğitim sisteminin güçlendirilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Eğitim sürecinin, 12 yıllık zorunlu eğitimi de göz önünde bulundurarak, Avrupa’daki gibi teşviklerle ve seçimlerle desteklenmesi gerektiği savunulmuştur. Meslek odalarının da bu eğitim sisteminin geliştirilmesinde önemli bir rol oynaması gerektiği belirtilmiştir.
Devlet Desteği İle Finansal Destek: Esnaf ve sanatkârın, devletin desteğiyle güçlendirilmesi gerektiği, esnafın ekonomik krizlerden etkilenmemesi için teşviklerin artırılması gerektiği vurgulanmıştır. Kredi imkanlarının daha erişilebilir hale getirilmesi önemlidir. Esnafın finansman ihtiyaçlarını karşılamak için düşük faizli ve uzun vadeli kredi imkanları sunulmalıdır. Hibe programları ile küçük işletmelerin sermaye artırımı desteklenmelidir. Esnafın yüksek faiz oranlarından etkilenmemesi için özel finansman çözümleri üretilmesi.
Dijitalleşme İçin Altyapı Sağlanması: Esnafın dijital dünyaya entegre edilmesi, bu süreçte dijital araçlara kolay erişim sağlanması gerektiği ifade edilmiştir. Esnafın dijital platformlar üzerinden de hizmet verebilmesi için dijitalleşme süreçlerinin hızlandırılması gerektiği önerilmiştir. Bu, yerel işletmelerin dijital dünyada daha fazla görünür olmalarını ve pazarlama faaliyetlerini daha etkin şekilde yürütmelerini sağlayacaktır.
Esnaf Dayanışmasının Artırılması: Esnafın dayanışmasını güçlendirmek, Oda, Birlik, Federasyon ortak projelerde işbirliği yapmalarını sağlamak için teşvik edici adımlar atılması gerekmektedir.
Esnafın Desteklenmesi İçin Eğitim Programları: Esnaf ve sanatkarlara yönelik eğitimlerin artırılması, özellikle mali yönetim, dijitalleşme ve müşteri ilişkileri konusunda eğitimler verilmesi.
Esnafın Desteklenmesi: Esnafın daha rekabetçi olabilmesi için devletin, özellikle küçük esnafa yönelik teşvik ve desteklerini artırması gerektiği önerilmiştir. Bu destekler, yerel üreticilerin ve esnafın ürünlerini pazarlayabilmesi için gerekli altyapı ve kaynakları sağlayacaktır.
Fuarların Yerel Esnafa Katkısı: Ulusal ve yerel fuarların esnaf için daha ulaşılabilir hale getirilmesi, esnafın kendi ürünlerini tanıtabilmesi için uygun alanların yaratılması gerektiği vurgulanmıştır. Bu, esnafın daha geniş kitlelere ulaşmasına yardımcı olacaktır. Ticaret Odalarına bağlı şirketlerin ve STK’ların organize ettiği mesleki fuarlarda esnaf sanatkar odaları ile federasyon zorunlu yer alma ve organizasyonda etkin rol alma hakkının tanınması gerektiği gündeme getirilmiştir.
Haksız Rekabetle Mücadele : Büyük firmaların küçük esnafa karşı oluşturduğu haksız rekabeti önlemek için düzenlemeler yapılmalıdır. Pazar payı dağılımında adalet sağlanması amacıyla sektörün paydaşları arasında diyalog geliştirilmelidir.
Hijyen ve Kalite Standartlarının Arttırılması: Et ve tavuk gibi gıda ürünlerinin üretiminde hijyen kurallarına ve kalite standartlarına sıkı bir şekilde uyulması gerektiği belirtilmiş, tağşişli ürünlerin yaygın ve zincir marketlerde piyasa sürülen ürünlerde olduğu tespitinden hareketle küçük esnafın korunması, tavuk parçalanma ve köfte yapımı izinlerinin tekrar kasaplara verilmesi, o haliyle tükecinin daha ucuz ürene ulaşımının sağlanacağı önerilmiştir.
Kayıt Dışılıkla Mücadele: Sektördeki kayıt dışı faaliyetlerin engellenmesi için denetimler sıkılaştırılmalıdır. Vergi düzenlemeleri ve teşviklerle kayıtlı çalışmayı özendiren mekanizmalar geliştirilmelidir.
Kayıtlı Ekonomi Teşvik Edilmesi: Kayıt dışı ekonominin kayıt altına alınması için esnafın teşvik edilmesi ve denetim mekanizmalarının etkinleştirilmesi.
Mesleki Eğitim ve Sertifika Programları: Esnafın güncel bilgi ve becerilerle donatılması için mesleki eğitimlerin artırılması gerekmektedir. Esnafın, özellikle gıda sektöründeki üretim süreçleri ile ilgili eğitim ve sertifikasyon programlarına katılmalarının teşvik edilmesi gerektiği belirtilmiştir. Bu eğitimler, ürünlerin kalitesini artırarak, hem esnafı hem de tüketiciyi koruyacaktır.
Mesleki Eğitimin Güçlendirilmesi: Çıraklık ve ustalık eğitimleri yeniden yapılandırılmalı ve desteklenmelidir. Mesleki eğitim programları yaygınlaştırılarak nitelikli iş gücü yetiştirilmelidir. Gençlerin sektöre kazandırılması için cazip teşvik programları hazırlanmalıdır. Mesleki Yeterlilik belgesi, mesleki belgelendirme sürecinde esnaf ve sanatkar odaları etkin rol olmalı, haksız rekabet sürecinin önüne geçilmelidir.
Pazar Yerlerinde İşçilik Sorununun Çözülmesi: Pazar yerlerindeki işçi sorununa yönelik, iş gücü istihdamı sağlayacak destekler verilmesi.
Uluslararası Fuar Katılımlarının Teşvik Edilmesi: Esnafın yurtdışında düzenlenen fuarlara katılımını desteklemek için devlet desteği sağlanması gerektiği ifade edilmiştir. Bu tür organizasyonlar, esnafın işlerini büyütme ve dış pazarla tanışma fırsatı sunmaktadır.
Yeni Teşvik Sistemleri Oluşturulması: Esnafın işlerini büyütebilmeleri için özel teşvikler ve vergi avantajları sağlanması.
Yerel Üreticilere Öncelik Verilmesi: Yerel üreticilerin desteklenmesi ve ürünlerinin zincir marketlerde daha fazla yer bulabilmesi için çeşitli teşviklerin sağlanması gerektiği önerilmiştir. Bu, yerel ekonomiyi güçlendirecek ve küçük işletmelerin sürdürülebilirliğini artıracaktır. Yerel toptancıların, daha küçük işletmelere ve esnafa tedarik sağlamak konusunda daha fazla desteklenmesi gerektiği önerilmiştir. Bu, özellikle küçük ölçekli üreticilerin zincir marketlerle rekabet etmesini kolaylaştıracaktır.
Yeşil Pasaport İmkanlarının Artırılması: Esnafın yurtdışındaki fuar ve ticaret etkinliklerine katılımını kolaylaştırmak amacıyla, özellikle aktif ihracat yapan esnaflara yeşil pasaport verilmesi önerilmiştir. Bu, esnafın uluslararası ticaret yapabilmesini kolaylaştıracaktır.
Zincir Marketler ile Rekabetin Dengelemesi: Zincir marketlerin küçük esnafı zor durumda bırakmaması için, rekabetin dengelenmesi gerektiği önerilmiştir. Bu denge, büyük marketlerin fiyat manipülasyonlarının önlenmesi ve küçük işletmelere eşit fırsatlar sunulması ile sağlanabilir.
Ara Eleman Sıkıntısı: Hizmet ve imalat sektörlerinde ara eleman sıkıntısının ciddi bir problem olduğu ve bu sorunun sektörü her geçen gün daha fazla etkilediği belirtilmiştir.
TOPLANTININ TESPİTLERİ
Dijitalleşme: Dijitalleşme ve teknolojik yeniliklere ayak uyduramayan esnaf, küresel rekabette geri kalmaktadır.
Düşük Fiyatın Esnaf Üzerindeki Olumsuz Etkisi: Zincir marketlerin düşük fiyatlarla küçük esnafı zorlama eğilimlerinin, esnafın kâr marjını daraltıp, onları daha az kârlı hale getirdiği tespit edilmiştir. Bu durum, yerel üretim ve hizmet sektöründe kalite kayıplarına yol açabilir.
Ekonomik Kriz ve Esnafın Durumu: Türkiye’nin ekonomik sıkıntıları nedeniyle esnaf ve sanatkârın zor bir dönemde olduğu, ancak esnafın doğru desteklerle bu krizden çıkabileceği belirtilmiştir. Esnaf, mevcut ekonomik koşullarda büyük zorluklarla karşılaşmaktadır. Artan maliyetler ve düşük alım gücü, esnafı zor durumda bırakmaktadır.
Finansal Kaynaklara Erişim: Esnafın finansal kaynaklara erişimi zorlaşmıştır, bu durum sektördeki dayanıklılığı zayıflatmaktadır.
Haksız rekabet: Küçük esnafı büyük firmalar karşısında savunmasız bırakmaktadır. Bürokratik engeller ve karmaşık süreçler, esnafın işlerini daha verimli yönetmesini engellemektedir.
Hizmet Sektöründe Düşük Ciro: Hizmet sektöründeki esnafın yıllık cirosu, hizmet verilen sektöre göre oldukça düşük seviyelerde kalıyor.
Kalifiye Eleman Eksikliği: Pazar yerlerinde günlük 2.000-3.000 TL yevmiye ile çalışacak kalifiye eleman bulmakta zorluk yaşanıyor.
Kaliteli Ürün Üretiminin Önemi: Et ve tavuk gibi gıda ürünlerinin sağlıklı koşullarda üretilmesi gerektiği vurgulanmış ve üretimde kullanılan malzemelerin kalitesinin, ürünlerin genel sağlığını ve güvenliğini doğrudan etkilediği tespit edilmiştir.
Kayıt Dışı Ekonomi: Sektörün en büyük sorunlarından biridir ve acilen çözüm beklemektedir. Pazarcı esnafının büyük kısmı kayıtsız çalışıyor ve yerel yönetimler bu durumu göz ardı ediyor.
Koordinasyon: Sektörün sorunlarının çözümü için kapsamlı bir planlama ve koordinasyon eksikliği yaşanmaktadır. Esnaf arasındaki dayanışma eksikliği, ortak hareket etme yeteneğini zayıflatmaktadır.
Kredi Oranları ve Vade Süreleri: Mevcut kredi oranlarının yüksek olduğu ve özellikle 36 ay vade ile verilen kredilerin sektörü yeterince desteklemediği tespiti yapılmıştır. 5 yıl vadeli krediler ile sektöre daha etkili destek verilmesi gerektiği ifade edilmiştir.
Küçük İşletmelerin Zayıf Pazar Yeri: Küçük işletmelerin daha geniş bir pazara ulaşamaması, onları büyük işletmelere karşı zayıf kılmaktadır. Küçük esnafın genellikle kendi çevresinde sınırlı bir müşteri kitlesine hitap etmesi, pazarlama ve tedarik zinciri konusunda dezavantajlı duruma düşmelerine yol açmaktadır.
Maliyet Artışları: Üretim ve ticaretin maliyetleri hızla artmakta; nakliye, mazot, işçilik gibi kalemlerdeki artışlar esnafı zor durumda bırakıyor.
Meslek Seçimi Sorunu: Gençler genellikle üniversiteye yönlendirilmekte, esnaf ve sanatkarlık gibi mesleklerde eleman yetişmiyor.
Mesleki eğitim: Mesleki eğitim yetersizliği, sektörün geleceğini tehlikeye atmaktadır. Eğitim ve mesleki gelişim eksiklikleri, esnafın iş gücünü geliştirememesine yol açmaktadır.
Piyasada Fiyat Manipülasyonu: Zincir marketlerin fiyatları manipüle ederek, küçük esnafın daha düşük fiyatlarla rekabet edememesine sebep oldukları tespit edilmiştir. Bu durumun sektördeki fiyat dengesini bozduğu ve esnafın ekonomik olarak zarar görmesine neden olduğu ifade edilmiştir.
Tüketici Tercihlerinin Değişimi: Tüketicilerin daha ucuz ürünler almak için zincir marketlere yönelmeleri, uzun vadede kaliteli yerel ürünlerin tercih edilmemesine ve küçük işletmelerin azalmasına neden olabilecektir. Bu durum, yerel ekonomilerin zayıflamasına yol açmaktadır.
Yüksek Faiz Oranları: Esnafın işini döndürebilmesi çok zor, yüksek faiz oranları bu durumu daha da zorlaştırıyor.
Zincir Marketlerin Etkisi: Zincir marketlerin, küçük esnaf ile rekabet etmesini zorlaştıran bir durum oluşturduğu tespit edilmiştir. Zincir marketlerin düşük fiyatlarla piyasayı domine etmeleri, küçük işletmelerin ayakta kalmasını engellemektedir. Acilen perakende yasası çıkmalıdır.
ESNAF FEDERASYONLARININ TALEPLERİ
Çıraklık Kanunu ve Mesleki Eğitimde Değişiklik: Çıraklık, kalfalık ve ustalık eğitim sisteminin 3.308 sayılı Çıraklık Kanunu'na uygun olarak revize edilmesi ve mesleki yeterlilik kurumu ile birlikte akredite bir sistemin oluşturulması gerektiği ifade edilmiştir.
Kalifiye Eleman Eksikliği: Pazar yerlerinde günlük 2.000-3.000 TL yevmiye ile çalışacak kalifiye eleman bulmakta zorluk yaşanıyor.
Kaliteli Ürün Üretiminin Önemi: Et ve tavuk gibi gıda ürünlerinin sağlıklı koşullarda üretilmesi gerektiği vurgulanmış ve üretimde kullanılan malzemelerin kalitesinin, ürünlerin genel sağlığını ve güvenliğini doğrudan etkilediği tespit edilmiştir.
Kayıt Dışı Ekonomi: Sektörün en büyük sorunlarından biridir ve acilen çözüm beklemektedir. Pazarcı esnafının büyük kısmı kayıtsız çalışıyor ve yerel yönetimler bu durumu göz ardı ediyor.
Koordinasyon: Sektörün sorunlarının çözümü için kapsamlı bir planlama ve koordinasyon eksikliği yaşanmaktadır. Esnaf arasındaki dayanışma eksikliği, ortak hareket etme yeteneğini zayıflatmaktadır.
Kredi Oranları ve Vade Süreleri: Mevcut kredi oranlarının yüksek olduğu ve özellikle 36 ay vade ile verilen kredilerin sektörü yeterince desteklemediği tespiti yapılmıştır. 5 yıl vadeli krediler ile sektöre daha etkili destek verilmesi gerektiği ifade edilmiştir.
Küçük İşletmelerin Zayıf Pazar Yeri: Küçük işletmelerin daha geniş bir pazara ulaşamaması, onları büyük işletmelere karşı zayıf kılmaktadır. Küçük esnafın genellikle kendi çevresinde sınırlı bir müşteri kitlesine hitap etmesi, pazarlama ve tedarik zinciri konusunda dezavantajlı duruma düşmelerine yol açmaktadır.
Maliyet Artışları: Üretim ve ticaretin maliyetleri hızla artmakta; nakliye, mazot, işçilik gibi kalemlerdeki artışlar esnafı zor durumda bırakıyor.
Meslek Seçimi Sorunu: Gençler genellikle üniversiteye yönlendirilmekte, esnaf ve sanatkarlık gibi mesleklerde eleman yetişmiyor.
Mesleki eğitim: Mesleki eğitim yetersizliği, sektörün geleceğini tehlikeye atmaktadır. Eğitim ve mesleki gelişim eksiklikleri, esnafın iş gücünü geliştirememesine yol açmaktadır.
Piyasada Fiyat Manipülasyonu: Zincir marketlerin fiyatları manipüle ederek, küçük esnafın daha düşük fiyatlarla rekabet edememesine sebep oldukları tespit edilmiştir. Bu durumun sektördeki fiyat dengesini bozduğu ve esnafın ekonomik olarak zarar görmesine neden olduğu ifade edilmiştir.
Tüketici Tercihlerinin Değişimi: Tüketicilerin daha ucuz ürünler almak için zincir marketlere yönelmeleri, uzun vadede kaliteli yerel ürünlerin tercih edilmemesine ve küçük işletmelerin azalmasına neden olabilecektir. Bu durum, yerel ekonomilerin zayıflamasına yol açmaktadır.
Yüksek Faiz Oranları: Esnafın işini döndürebilmesi çok zor, yüksek faiz oranları bu durumu daha da zorlaştırıyor.
Zincir Marketlerin Etkisi: Zincir marketlerin, küçük esnaf ile rekabet etmesini zorlaştıran bir durum oluşturduğu tespit edilmiştir. Zincir marketlerin düşük fiyatlarla piyasayı domine etmeleri, küçük işletmelerin ayakta kalmasını engellemektedir. Acilen perakende yasası çıkmalıdır
