Milyonların beklediği asgari ücret yüzde 30’luk artışla 22 bin 104 TL oldu. Asgari ücret ‘ortalama maaş’ haline gelirken, ülkenin yarıya yakını yoksulluk sınırında yaşamaya mahkum oldu. Resmi verilere göre asgari ücretli sayısı yüzde 42 iken, bağımsız araştırmalarda asgari ve civarı ücretle çalışanların oranı yüzde 50’lere ulaştı. Bu oran, Almanya’da yüzde 6, AB ülkelerinde ise en fazla yüzde 10 seviyesinde.
GEÇEN YILDAN 498 TL DAHA AZ ZAM
Bakan Işıkhan, 2025'te geçerli olacak asgari ücret rakamını sürpriz bir kararla erken açıkladı. Türkiye'de ortalama ücret olarak kabul gören rakam yüzde 30 artışla 17 bin 2TL'den 22 bin 104TL'ye çıkarıldı. TÜİK'in açıkladığı enflasyonun dahi 15 puan altında zam yapıldı. Bir yıl önce 5 bin 600TL artırılan ücrete 2025 için yapılan zam 5 bin 102TL'de kaldı. Ocak ayından itibaren uygulanmaya başlanacak olan 22 bin 104 liralık yeni asgari ücret, daha uygulanmadan açlık sınırının 1152 lira altında kaldı.
ALMANYA'DA YÜZDE 6, TÜRKİYE'DE YÜZDE 50
Ekonomistler asgari ücretle çalışan oranının yüzde 5'i geçmemesi gerektiğini söylerken, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, SGK'ya kayıtlı istihdamın yüzde 42'sinin asgari ücretli olduğunu açıkladı. DİSK-AR'ın raporuna göreyse asgari ve civarı ücretle çalışanların oranı yaklaşık olarak yüzde 50. Bu oran AB ülkelerinde yüzde 5'in üzerinde, Almanya'da ise yüzde 6 civarında. Brüt asgari ücretin en yüksek olduğu ülke ise 2 bin 637 Euro ile Lüksemburg. Düşük asgari ücrette Türkiye sondan ikinci sırada yer alıyor.
TÜRKİYE’NİN YARISI AÇLIĞA MAHKUM EDİLDİ
Çalışanları doğrudan, toplumu tamamını dolaylı olarak ilgilendiren 2025 asgari ücret zam oranı apar topar işçi sendikaları olmadan belirlendi. Yeni asgari ücret 22 bin 104 TL oldu. Hükümet, çalışanları enflasyona ezdirmeyeceğini belirtse de yüzde 30’luk zamla milyonları açlığa mahkum etti. SGK verilerine göre, asgari ücret ve civarında maaşla çalışanların sayısı 13 milyona ulaşırken, buna aile bireyleri dahil edildiğinde ülkenin yarısı bu ücretle geçinmeye çalışacak.
Türkiye’nin yarısını ilgilendiren 2025 yılında geçerli olacak asgari ücret zam oranı ‘sürpriz’ bir toplantıyla işçi temsilcileri olmadan belirlendi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, 2025 yılı asgari ücretinin 22 bin 104 lira olacağını açıkladı. Çalışanlara verilerinin şeffaflığı sık sık tartışılan Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı enflasyonun bile altında zam yapıldı. TÜİK kasım ayında enflasyonu, yıllık bazda yüzde 47,09 olarak açıklamıştı. Hükümet, çalışanları enflasyona ezdirmeyeceğini belirtse de yüzde 30’luk zamla milyonları açlığa mahkum etti. DİSK-AR verilerine göre ise asgari ücret civarında ücret alanlar da dahil edildiğinde 8.5 milyon işçi, asgari ücret civarı ve altında ücretle yaşamını sürdürmeye çalışıyor. Başka bir deyişle 2023 yılı itibarıyla tüm özel sektör işçilerinin yüzde 48.9’u asgari ücret komşuluğunda ücretlerle çalışıyor. Ücretle çalışanların 7 milyon 594 bini asgari ücret ve altında ücretle çalıştığını söylüyor. Asgari ücretin yüzde 5 fazlası ve altında çalışanlar tüm özel sektör çalışanlarının yüzde 47.8’ini oluşturuyor. Türkiye’de 11.5 milyon işçi asgari ücretin yüzde 20 fazlası ve altında ücret ile çalışırken 14.5 milyon işçi ise en fazla asgari ücretin yüzde 50 fazlası ücrete çalışıyor. 2023 yılında Türkiye’de 1.6 milyon işçi asgari ücretin yarısından daha düşük ücretle çalışmak zorunda bırakılıyor. Asgari ücretin iki katından fazla ücret alanlar ise işçilerin yalnızca yüzde 7.5’ini oluşturuyor. SGK verilerine göre, asgari ücretle asgari ücretin iki katı arasında ücretle çalışanların sayısı ise 13 milyona ulaşıyor. Bu rakamlara aile bireyleri dahil edildiğinde ülkenin yarısı bu ücretle geçinmeye çalışacak.
TÜİK’in açıkladığı enflasyonun dahi 15 puan altında zam yapıldı. Bir yıl önce 5 bin 600TL artırılan ücrete 2025 için yapılan zam 5 bin 102TL’de kaldı. Ocak ayından itibaren uygulanmaya başlanacak olan 22 bin 104 liralık yeni asgari ücret, daha uygulanmadan açlık sınırının 1152 lira altında kaldı.
TÜRK-İŞ: İŞVERENLE HÜKÜMET İSTEDİĞİ KARARI ÇIKARIYOR
Türk-İş Başkanı Ergün Atalay, ülkenin yarısının asgari ücretle çalıştığını söyledi. İşveren ile hükümetin anlaştığını belirten Atalay, “Bu ücretin yıllık da 6 aylık da olsa kabul edilebilir bir tarafı yok” dedi. Atalay, düzenleme yapılmadığı müddetçe asgari ücret komisyonuna bir daha katılmayacaklarını açıkladı. Atalay, düzenlediği basın toplantısında, üç toplantıda da tarafların masaya rakam getirmediğini söyledi. Asgari ücretin insanca yaşamayı mümkün kılacak bir tutarda olması gerektiğini ve pazarlık konusu yapılmaması gerektiğini ifade etti. Atalay, rakamdan haberleri olmadığı için dün yapılan toplantıya katılmadığını açıkladı. Son 30 yılda 22 kere muhalefet şerhi koyduklarını vurgulayan Atalay, “Bu ücretin yıllık da 6 aylık da olsa kabul edilebilir bir tarafı yok. İşveren ile hükümet anlaştı, kabul edilemeyecek bir rakam açıkladı” şeklinde konuştu. Atalay, bu komisyonda 50 yıldır var olduklarını belirterek, “Bu komisyon adil değil, antidemokratik bir komisyon. Bu saatten sonra adil bir düzenleme yapılmadığı müddetçe, asgari ücret komisyonuna bir daha katılmayacağız” ifadelerini kullandı.
Ergün Atalay
TEMEL HARCAMA KALEMLERİNDEKİ ARTIŞ YÜZDE 125
TÜİK’in yüzde 47 olarak açıkladığı genel enflasyon artışı ve birçok temel harcama kaleminde yaşanan ciddi fiyat artışları, açıklanan zammın yetersiz olduğu eleştirilerini beraberinde getirdi. Vergi uzmanı Ozan Bingöl’ün TÜİK verilerine dayanarak hazırladığı tablo, vatandaşın günlük harcamalarının 2024 yılında ne kadar arttığını çarpıcı bir şekilde ortaya koydu. Tabloya göre, Kasım 2023 ile Kasım 2024 arasındaki dönemde taze sebzelerde yüzde 125,78, doğalgaz abonelik ücretlerinde yüzde 124,65, gerçek kirada yüzde 109 ve üniversite eğitiminde yüzde 108,03 oranında artış yaşandı. Çocuk bakım hizmetleri yüzde 90’ı, eğitim ve gıda gibi temel harcamalardaki artışlar ise yüzde 80’i aştı.
‘FAİZ İNDİRİMİ KESİNLEŞTİ
Ekonomis İris Cibre Merkez Bankası’nın faiz indirimin kesinleştiğini belirterek “Negatif faiz döneminden faydalanamayan dar gelirliydi. Fatura kesilirken cezalandırılan yine dar gelirli oldu. Faiz indirimi kesinleşti. 150 baz puan indirdik mi indirdik faizi. Yarın çıkıp Cumhurbaşkanı “benim de gönlümden 5 puan koptu” demezse, önümüzdeki yılda bir seçim çalışması görünmüyor diyebiliriz. Bakalım, akaryakıt ÖTV artırımında “biz enflasyonla savaşıyoruz” diyecekler mi? Bakalım, önümüzdeki yıl sermayeyi vergilendirecekler mi? 22.104 TL, ülkenin yüzde 42’si bu ve altında yüzde 90’ı 44.200 TL altında ücret alacak. Yazık insanlara, yazık” yorumunu yaptı.
‘BOĞAZ TOKLUĞUNA ÇALIŞMA ÜCRETİNE DÖNÜŞMÜŞ GÖRÜNÜYOR’
İktisatçı, Mahfi Eğilmez, “Asgari Ücretten Boğaz Tokluğuna Çalışma Ücretine” başlıklı yazısında, asgari ücrete 2025 yılı için zam oranını değerlendirirken, zam oranının en azından yeniden değerleme oranı olan yüzde 43,93 oranında güncellenmesi gerektiğini vurguladı. Eğilmez yazısında şu ifadelere yer verdi: “Yüzde 45’i esas alır ve 2024 yılı için belirlenmiş 17.002 liralık asgari ücreti de doğru belirlenmiş bir temel olarak kabul edersek 2025 yılı için belirlenecek asgari ücretin (17.002 x 1,45 =) 24.653 liradan az olmaması gerekirdi. Esasen bu hesap 2024 yılı boyunca kaybedilen satın alma gücünü yerine koymak bakımından da doğru bir hesaptı. 2024 yılsonunda enflasyon yüzde 45 olacak gibi görünüyor. Bu durumda 17.002 liralık asgari ücretin satın alma gücü 2024 yılı sonunda (17.002 / 1,45 =)11,726 liraya gerilemiş olur. 2024 yılının asgari ücretinin satın alma gücüne geri gelebilmek için yapılması gereken artış yüzde 45’tir. Ki o da bizi yukarıda değindiğimiz 24.653 liraya götürür. 2024 yılı için belirlenmiş olan yeniden değerleme oranı yüzde 43,93’dür. Yeniden değerleme, enflasyon nedeniyle değeri aşınmış olan varlıklarda ortaya çıkan değer aşınmasını gidermek amacını taşıyor. Birçok vergi, harç, ceza vb. de yeniden değerleme oranında artırılıyor. Bu oran, yukarıdan beri açıklamaya çalıştığımız oranla neredeyse bire bir aynı. Devlet, sermaye sahiplerine, varlıklarını yüzde 44 oranında değerleme imkânı tanıyor ama konu ücrete gelince emeğin yeniden değerlenmesini yüzde 30’da tutuyor. Bu düzenlemeyle asgari ücret, işçinin gıda harcamalarını karşılasa da konut, giyim, sağlık, ulaşım, kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını hiçbir şekilde karşılayamıyor ve dolayısıyla asgari ücret olmaktan çıkarak “boğaz tokluğuna çalışma ücretine” dönüşmüş görünüyor.”
Mahfi Eğilmez
AVUPA’DA ASGARİ ÜCRETLE ÇALIŞMA ORANI YÜZDE 10 TÜRKİYE’DE YÜZDE 50
Avrupa’daki bazı ülkelerde sadece asgari ücretle çalışanların oranı yüzde 10’un üzerinde, Türkiye’de ise bu rakam yüzde 40’lara yaklaşıyor. AB üyesi 27 ülkenin yirmi ikisinde asgari ücret uygulaması bulunuyor. Euronews’te yer alan haber göre 2018 yılında, asgari ücretin yüzde 105’inden daha az ücret alan çalışanların oranı beş AB ülkesinde yüzde 10’un üzerindeydi. Bunlar Slovenya (%15.2), Bulgaristan (%14.1), Romanya (%13.3), Polonya (%12.1) ve Fransa (%11.6). Bu oran Almanya (%6.6) dahil 10 AB üyesinde de %5’in üzerindeydi. Türkiye’de ise karşımıza daha ciddi bir tablo çıkıyor. Ülke asgari ücretle çalışanların oranı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in 2022 yılında yaptığı açıklamaya göre, yaklaşık yüzde 37 civarındayken, DİSK-AR’ın yaptığı bir araştırmaya göre, bu oran yüzde 50’ler civarında.
MUHALEFET LİDERLERİNDEN HÜKÜMETE 2025 ASGARİ ÜCRETİ TEPKİSİ: MİLYONLARCA ÇALIŞANI ENFLASYONA EZDİRDİLER
Hükümetin milyonlarca asgari ücretli için 2025 maaşlarını 22 bin 104 lira olarak belirlemesi muhalefet liderleri tarafından sert tepki ile karşılandı. ‘Asgari ücretliyi enflasyona ezdirdiler’ diyen liderler, dar gelirlinin hesabı sandıkta soracağını ifade etti. Hükümetin alelacele aldığı karardan geri adım atıp beklentiyi karşılaması çağrısını yaptı.
2025 yılı asgari ücreti belli oldu. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, 2025 asgari ücretin 22 bin 104 TL olduğunu duyurdu. Işıkhan’ın açıklamalarının ardından siyasilerden asgari ücrete tepki yağdı. Muhalefet liderleri beklentinin çok altında kalan rakamdan dönmesi çağrısı yaparken diğer yandan işçilerle birlikte alanlara çıkacaklarını söyledi.
CHP LİDERİ ÖZGÜR ÖZEL: “Bugün alelacele gerçekleştirilen Komisyon toplantısıyla belirlenen 22.104 TL’lik asgari ücret, Tayyip Erdoğan’ın bu ülkenin gerçeklerinden koptuğunun son emaresidir. Günlerdir Suriye’de zafer yaşattık diyenler emekçiye hezimeti yaşatmış sefalet ücretini dayatmışlardır. Suriye üzerinden sahte kahramanlık yapıp gerçek gündeme sis indirenler, o sisin arasında bir kez daha işçinin hakkını yemiştir. İlk verildiği ocak ayından bu yana hayat pahalılığı karşısında en az 7.000 lira eriyen asgari ücrete 5.000 lira zam yaptılar. Asgari ücretlinin enflasyonu yüzde 80, TÜİK enflasyonu bile yüzde 47 iken, milyonlarca asgari ücretliyi enflasyona ezdirdiler. Bu ülkenin işçilerinin hakkını yiyenlere, vebalini alanlara yazıklar olsun. Emrivaki düzenlenen toplantıya katılmayan Türk-İş yönetimini tebrik ediyor, işçi sınıfını üretimden gelen gücünü kullanmaya davet ediyorum.”
GELECEK PARTİSİ LİDERİ AHMET DAVUTOĞLU: “TÜRK-İŞ’in belirlediği rakamlara göre açlık sınırına denk gelen bir asgari ücreti, asgari ücretin ortalama ücret olduğu bir topluma layık görmek gerçek anlamıyla zulümdür.”
DEVA PARTİSİ LİDERİ ALİ BABACAN: “Sayın Erdoğan, milletten toplayacağınız vergiyi 2025 bütçesinde yüzde 46 artırdınız. Bütçenin mürekkebi kurumamışken, asgari ücreti yüzde 30 artırmak kul hakkına girmektir. Fukaranın ahını alarak ekonomiyi abad edemezsiniz.”
SAADET PARTİSİ LİDERİ MAHMUT ARIKAN: “Keşke açıklanmasaydı! Ücret asgari, yoksulluk azami!”
YENİDEN REFAH PARTİSİ LİDERİ FATİH ERBAKAN: “Hükümetin milletimize reva gördüğü Asgari Ücret rakamı 22.104 TL! İktidarın ekonomideki başarısızlığının tüm faturası; ezilenlere, dar gelirli milyonlara, emeklilerimize ve sabit ücretlilere kesiliyor. Yönetenler şimdilik keyiflerini süredursunlar, ezilenler bu vurdumduymaz anlayışın hesabını elbette sandıkta soracak! TV programlarında, bu rakamın ‘çok bile’ olduğunu açıktan ya da bilinç altından savunan trol gazetecileri ibretle seyrettiğimiz bu kara gecede, ‘Mazlumun ahı, indirir Şah’ı’ diyor, iktidarı bu hatasından bir an evvel geri dönmeye davet ediyorum” şeklinde tepki gösterdi.
MEMLEKET PARTİSİ LİDERİ MUHARREM İNCE: “Ehliyete, pasaporta, MTV’ye yüzde 44 zam, TÜİK enflasyonu yüzde 47, gıda enflasyonu yüzde 70 ama asgari ücrete yüzde 30 zam! Ekonomistim dedi ekonomiyi batırdı, bütün yükü de çalışanların üzerine bıraktı!” -
"SÖZÜMÜZÜ TUTTUK ÇALIŞANI ENFLASYONA EZDİRMEDİK"
2025 yılı için asgari ücret yüzde 30 artışla 22.104 TL olarak açıklandı. Milyonların gözü de, Cumhurbaşkanı’nın AK Parti Grup Toplantısı’nda vereceği mesajlara çevrilmişti. Ancak Erdoğan’ın konuşmaları asgari ücretin 25 bin liraya yükseltileceği beklentisini boşa çıkardı. Yeni asgari ücretin 22 bin 104 TL olduğunu belirterek “Çalışanları enflasyona ezdirmeme sözümüze bir kez daha sadık kaldık” dedi. Ekonomi için ‘biraz daha sabır’ istedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan partisinin grup toplantısında gündeme ilişkin açıklamalar yaptı: “Bunlar iktidarı hedeflemek değil, muhalefetin konforu derdindeler. Ne borçlarını tutma ne de sözlerini tutma huyları var. SGK’ya en borçlu belediyeler olması tesadüf değil. Borçları hatırlatılınca feveran eden CHP’ye Kılıçdaroğlu’nun sözleriyle şunu söylemek isterim; ‘Ne kadar çığırtkanlık yaparsanız yapın, bağırsanız da çağırsanız da ipe un serseniz de kaçış yok. SGK’ye olan prim borçlarınızı ‘tıpış tıpış’ ödeyeceksiniz.’ Milletin hakkını şarap turlarında size yedirmeyiz.
ASGARİ ÜCRET AÇIKLAMASI: 1 Ocak’tan itibaren geçerli olacak net asgari ücret miktarını 22 bin 104 lira olarak belirledik. Asgari ücret için açıklanan rakam net yüzde 30’e tekabül ediyor. Devletimizin işverene desteği 700 liradan 1000 liraya yükseldi. Çalışanlarımızı enflasyona ezdirmeme sözüne sadık kaldık. 2002’de 126 dolar olan asgari ücret 628 dolara çıkmış oldu. Yeni asgari ücretin çalışanlara ve işverenlere hayırlı olmasını temenni ediyorum. Duydum ki CHP bugün Meclis’e gelmeyecekmiş, yolları açık olsun. 2025 yılı bir önceki seneden daha iyi olacak. Biraz daha sabır biraz daha çabayla daha iyi noktalara geleceğiz.
